24 nr. 4 Juli 2022 Installaties Overheidsgebouwen in Den Haag wisselen warmte én koude uit Een pilot die leereffecten oplevert voor toekomstige duurzaamheidsprojecten in Den Haag én de rest van Nederland. Dat is de typische ontwikkelende aanpak van Energierijk Den Haag (ERDH). Sinds afgelopen jaar loopt er zo’n pilot op het gebied van warmte- en koudeopslag in de bodem (WKO). Door twee panden aan de Bezuidenhoutseweg onderling warmte en koude te laten uitwisselen, wordt duidelijk hoe zoiets in de praktijk uitpakt, bij wie de verantwoordelijkheden liggen en hoe de kosten verrekend kunnen worden. Tegelijk bespaart het energie, geld en geeft het invulling aan de energietransitie. Drie betrokken experts praten ons bij. In het Rijksoverheidsgebouw aan de Bezuidenhoutseweg 30 (B30) zouden technische ruimtes met computerservers komen. Het plan was om de warmte van die servers weg te koelen en daarna op te slaan in de bodem. Die warmte zou dan in de winter weer benut worden om via een warmtepomp het pand te verwarmen. Later ging men toch in de cloud werken. De technische ruimtes kwamen niet vol met computerservers te staan, en er werd te weinig warmte in de bodem geladen waardoor er meer stadswarmte moest worden ingekocht. Warmtetekort is hetzelfde als koude over, en bij de buren in het pand aan de Bezuidenhoutseweg 20 (B20) kunnen ze die koude goed gebruiken om het gebouw te koelen. Door in het pilotproject deze twee panden via leidingen met elkaar te verbinden, kan B30 in ruil voor overtollige koude, waardevolle warmte terugkrijgen, de WKO-aanpak van ERDH • verkleint de claim op hoogtemperatuur stadswarmte; • s telt WKO-warmte en -koude beschikbaar voor gebouwen zonder WKO; • verbetert de bronbalans van WKO’s; • verhoogt effectiviteit van WKO’s; • verlaagt straks de CO2-uitstoot van gebouwen; • m aakt stadswarmte vrij voor nieuwe afnemers en woningen; • deelt mogelijke TED**- en TEO**-bronnen via het WKO-net. (**Thermische Energie uit Drink- en Oppervlaktewater) Bezuidenhoutseweg 30 in Den Haag, oftewel gebouw B30. Foto: Corné Bastiaansen ren kunnen leren van het proces. Dus we hebben de mogelijkheden onderzocht. We hebben vastgesteld dat dit de beste aanpak is, de voorbereidende berekeningen en onderzoeken zijn afgerond, en komende maanden wordt het project uitgevoerd. Zodra dat technisch voltooid is, gaan we het systeem gebruiken. En dan wordt het pas echt interessant, want dan gaan we meten. Wat gaat er door de leiding en hoe gaan we dat verrekenen? We willen zien wat er gebeurt en waar we tegenaan lopen. Door het zo aan te pakken, kunnen we een waardevol voorbeeld zijn voor andere panden. Voor ERDH, bijvoorbeeld. In Den Haag, maar net zo goed daarbuiten.” Trias Territoria Rik Altena is als extern adviseur van DWA bij het project betrokken en bevestigt deze werkwijze, die hij omschrijft als ‘een repeteerbare innoWKO-bronnen laden en in de winter duurzaam en goedkoop B30 verwarmen. Zo komen ze samen weer in balans. Koude heen, warm water terug Jacco van der Vegte, projectmanager: “We laten eenvoudig gezegd leidingen aanleggen, inclusief regeltechniek en kleppen. Koude gaat heen, warm water terug. Facilicom was in pand B30 al verantwoordelijk voor de exploitatie van de WKO-installatie via een DBFMO-contract*. Dochterbedrijf Breijer is de onderhoudspartner op nummer 20. Daarmee hebben we alle WKO-expertise in deze twee panden in dezelfde hand. Voor de samenwerking en contracten is dat gemakkelijk.” “Het is geen enorm grootschalig of supercomplex project. Daar gaat het ook niet om. Het is geen pilot óm de pilot. De bedoeling is juist dat andevatieve oplossing’. “De kennis die voortkomt uit deze pilot willen we graag delen met andere organisaties, overheden en adviesbureaus. We oefenen hiermee in het klein om het proces straks op grotere schaal te kunnen herhalen. Doorstempelen, als het ware. We leren van elkaar. Ook de leergang Gebiedsgericht samenwerken in de energietransitie past bij die gedachte. Het gaat om het grotere geheel.” “Deze pilot volgt uit de Trias Territoria die we bij ERDH hanteren”, legt Altena uit. “Dat driestappenplan start met verduurzamen en vraagreductie op gebouwniveau, daarna het gebruik en delen van duurzame bronnen op wijkniveau en zo nodig het aanvullen van een tekort vanuit gebiedsniveau. De Trias Territoria verlaagt zo de vraag naar energie en vergroot tegelijk mogelijkheid om te verwarmen op een lagere temperatuur. Dat verhoogt het rendement van duurzame opwek. Behalve dat hij een mooi leereffect oplevert, leren we door deze pilot straks ook van de businesscase. In het ene pand hoeven we minder koude op te wekken, in het andere hoeven we veel minder warmte in te kopen. En dat kan met een rendabele investering.” Leereffecten John Tsoutsanis werkt bij het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) op de afdeling Bezuidenhoutseweg 20 in Den Haag, oftewel gebouw B20. Foto: Google Streetview
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=