15 nr. 2 April 2022 of data van gebeurtenissen te behouden en te conserveren. Wel kunnen wij hier er daar houten kopdelen vervangen door epoxyvarianten, juist die delen die in weer en wind zitten. Daar zie je esthetisch niets van, maar het blijft veel langer goed. Alles is maatwerk fabricage, want houten onderdelen liggen voor een historische molen nergens op voorraad. Neem de bijzondere conische tandwielen bij deze molen, een prachtig stukje molenaarswerk. De Haastrechtse Molen is in 1862 met een opvallend hoge kwaliteit gebouwd. Dat maakt de restauratie extra uitdagend.” Dan heb je een plan van aanpak en bestek, maar er komen toch ook verrassingen tevoorschijn. Zo bleek de onderbonkelaar, die achter betimmeringen van de woning zit, in slechtere conditie dan gedacht. Ook de woonkamervloer moest bij nader inzien worden vervangen. Niels Noorlander: “Nu kun je er goed bijkomen, dus dan liever in één keer meenemen. Ik kijk ernaar uit als de molen straks weer kan draaien. Overigens draaien we 9 van de 10 keer onbelast, zonder dat we bemalen. Het is namelijk beter voor een molen als hij veel in beweging blijft en niet om de haverklap wordt stilgezet. Ja, het levert wat herrie binnen op in de woning als de molen draait, maar ik heb dat nu te lang gemist.” Energieneutraal in 2025 Martin van der Spek haakt in: “De vijzel kan natuurlijk ook elektrisch worden aangedreven. Dat is noodzakelijk, omdat er niet altijd wind is en als er dan veel regen valt, moeten we bemalen. Maar alles wat we op de wind kunnen doen, is energiezuiniger. We zetten binnen ons hoogheemraadschap grote stappen op het gebied van duurzaamheid. We hebben bijvoorbeeld duizenden zonnepanelen laten installeren, halen biogassen uit afvalslib en we onderzoeken de mogelijkheid om warmte uit restwater te halen. We willen in 2025 energieneutraal zijn. Dan helpt het dat je een elektromotor van 30 kWh niet veel meer hoeft te gebruiken.” Komende maanden worden de nieuwe delen van de wieken en staart met een historische zeilklipper vanuit Schiedam naar Gouda gevaren en met een kraan ingehangen. Voorbijgangers kunnen de molen aan de IJsseldijk daarna weer in volle glorie bewonderen. Ook bij Open Monumentendagen en Nationale Molendagen zal er veel publiek komen. Niels Noorlander: “Bij de laatste editie van de Molendagen waren er 230 bezoekers. Martin van der Spek: “Het is goed om onze inwoners te laten zien hoe wij al vele eeuwen polders drooghouden. Volgend jaar, bij ons 750-jarig jubileum, zal dat nog eens extra in de schijnwerpers worden gezet, met hulp van het mooie culturele erfgoed dat wij in het waterbeheer hebben en waar we zuinig op zijn.” Verschillen tussen poldermolens en korenmolens “Het polderpeil ligt op –2,35 ANP en de IJssel ligt op + 0,60 ANP, dus wij malen het ongeveer drie meter omhoog,” legt Niels Noorlander uit. “Er zijn poldermolens met schepraderen, maar die kunnen hooguit 1,75 meter omhoog malen. Vandaar de vijzelmolen op deze plek, waar vroeger wel 5 à 6 van deze molens in gebruik waren langs dit deel van de Hollandsche IJssel. Ik probeer het waterpeil binnen 8 cm fluctuatie te houden. De molen kan 4 cm per dag bemalen, dus als er veel regen komt, ga ik al voormalen. Het luistert tegenwoordig nauw met alle eisen en wensen van de partijen en dan heb je ook nog hevige regenperioden.” Niels Noorlander heeft net als Jesse in ’t Veld de opleiding vrijwillige molenaar doorlopen. Sinds kort is het molenaarsambacht ingeschreven op de Lijst Immaterieel Erfgoed van UNESCO. Jesse in ‘t Veld: “Het gaat om werelderfgoed. Daarom is het heel belangrijk dat we deze molen op en top restaureren. Juist omdat het een unieke poldermolen betreft. Poldermolens zijn vaak behoorlijk imposant van statuur, omdat het polderbestuur en waterschap hun werk wilden ‘showen’. Korenmolens waren en zijn meestal particulier bezit en die zijn doorgaans wat zuiniger gebouwd. Maar elke historische molen verdient een – liefst werkende – plek in ons landschap.” Het metselwerk en stucwerk wordt gerepareerd en tevens wordt het nodige geschilderd om de molen ook qua uitstraling extra ‘glans’ te geven. Daarbij is de molen in de ‘folie’ geplaatst. De wieken en de roeden van de molen zijn weggehaald. Komende maanden worden de nieuwe delen van de wieken en staart met een historische zeilklipper vanuit Schiedam naar Gouda gevaren en met een kraan ingehangen. Ook de werkzaamheden aan de zogeheten baard van de molen, oftewel de kap, is inmiddels begonnen. Hoogheemraad Martin van der Spek, molenaar Niels Noorlander en Jesse in ’t Veld van Restauratie Werkplaats Schiedam op gerestaureerde molen.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=