13 nr. 2 April 2022 Thema Renovatiebeurs Robots geven gebruikt hout uit renovaties tweede leven In een uitgebreid, multidisciplinair onderzoeksproject van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) samen met de Amsterdamse woningcorporaties Ymere en Rochdale is de afgelopen twee jaar in drie cases studies onderzocht hoe gebruikt hout, dat vrijkomt bij woningrenovaties, een nieuw leven kan worden gegeven. Bijzonder in dit project is dat dit gebruikte hout door robots wordt gescand op de kwaliteit ervan. Daarna kunnen deze robots de houtdelen ook bewerken, zoals zagen, frezen en boren. Tijdens de Renovatiebeurs op woensdag 18 mei worden de resultaten van het project gepresenteerd. Auteur: Harmen Weijer Hoewel het gebruik van hout als duurzaam bouwmateriaal toeneemt, belandt oud hout uit bestaande gebouwen nog vaak op de brandstapel. De deelnemende bedrijven en instellingen vinden dat zonde, want hout als biobased grondstof is een waardevol bouwmateriaal in een duurzame economie. Daarom is de HvA 2 jaar geleden gestart met dit project onder de naam Circular Wood for the Neighbourhood (CW4N). Hoe kunnen we gebruikt hout slimmer benutten? Om kansen voor circulair hergebruik te laten zien, gebruiken de onderzoekers in dit project het hout dan ook het liefst voor toepassingen voor de huurders van huizen die gerenoveerd worden, vertelt projectmanager Tony Schoen van de HvA. “We hebben de duurzaamheid van hergebruik van hout in de praktijk onderzocht, om te leren welke toepassingen het verstandigste zijn. Dat doen we in samenwerking met woningcorporaties Ymere en Rochdale, die hout uit enkele van hun renovatieprojecten beschikbaar hebben gesteld. Zij willen namelijk ook weten wat er mogelijk is om dit hout opnieuw te kunnen gebruiken.” Robotica Bijzonder in dit multidisciplinaire project is dat niet alleen studenten Bouwkunde deelnemen maar ook studenten Mechatronica&Robotica en Engineering mee doen, en ook studenten van het Hout en Meubileringscollege HMC. Het project wordt geleid door de Digital Production Research Group, die een Robotlab heeft opgezet. Hier komt het gebruikte hout binnen. Robots moeten het hout efficiënter schoon kunnen maken, door eerst spijkers en andere metalen delen uit het hout te herkennen en eventueel te verwijderen. Daarna verwijderen ze verflagen en verrotte delen. “De gegevens van de ingescande houtdelen worden opgeslagen in een database, die we inzetten om nieuwe producten te kunnen maken. Daarbij gaat het bij voorkeur om nieuwe producten voor de bewoners van de te renoveren woningen zelf, zodat de corporatie nog wat aan heeft aan het gebruikte hout. Zo hebben we in een recent project een bankje van resthout gerealiseerd.” In een van de andere projecten waren enkele deuren niet meer bruikbaar, waarna deze in door robots zijn omgebouwd tot tafels. “Die kunnen weer aan de huurders worden gegeven. Dat helpt de woningcorporatie tevens om de bewustwording van circulariteit bij de huurders op een praktische manier te laten zien”, vertelt Schoen. Bij het ontwerpen en realiseren van die nieuwe producten worden eveneens robots ingezet. Dat gebeurt dus in het Robotlab dat is ingericht op de HvA-locatie aan de Amstelcampus, vertelt Schoen. “Het bijzondere is dat we hier materiaalgedreven zijn gaan ontwerpen. Dus niet zoals gebruikelijk: eerst ontwerpen en dan hout er bij zoeken om te kunnen gebruiken. In dit project draaien we het dus om. Waarbij we wel veel experimenteren dus nog niet hele productielijnen hebben opgezet.” Makers Space Dat wil overigens niet betekenen dat er alleen maar in een lab wordt gewerkt. Praktische en concrete activiteiten vinden ook plaats. Schoen: “Zo is Rochdale druk doende met een groot renovatieproject in Amsterdam Nieuw-West, waarbij gedacht wordt om dit concept in de praktijk én met de bewoners op locatie te kunnen testen. Dus kun je oude houten delen uit deze renovatie opnieuw gebruiken in ander voorwerpen? Daarvoor zou je een Makers Space op kunnen zetten. In die denkrichting zou dan ook op de locatie in Nieuw-West een robot neergezet kunnen worden, die ter plaatse nieuwe producten van het oude hout kan ontwerpen en maken, zoals wij hebben aangetoond in CW4N.” Nu dit project op zijn einde loopt, kijkt Schoen al weer verder. “In een vervolgproject na de zomer gaan we de focus verleggen naar resthout en hout met productiefouten. Dat doen we in samenwerking met twee timmerfabrieken, Timmerfabriek Visser uit Zaandam en Helwig Timmerfabriek uit Geleen. Zo weten we in elk geval dat het hout schoon is. We willen met deze timmerfabrieken een fabriekslijn ontwerpen en testen om dat hout met robots te gaan hergebruiken.” Wordt dus zeker vervolgd. Studenten van de HvA werken met de robot. Hier is het door robots gescand op kwaliteit en ontdaan van eventuele spijkers en metalen onderdelen. Tijdens een renovatieproject van Ymere is door co-maker Lenferink uit gebruikt hout ingezameld en naar het Robotlab van de Hogeschool van Amsterdam gebracht. CW4N Partners in het CW4N project zijn de woningcorporaties Ymere en Rochdale, hun co-makers Lenferink en Rutges (die de technische renovatiewerkzaamheden uitvoeren), de gemeente Amsterdam , Platform31, Metabolic, TNO , TU Delft, GP Groot en Ter Steege . Het project is mede gefinancierd door Regieorgaan SIA (programma RAAK-Publiek ).
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=