18 nr. 1 Februari 2022 Techniek Onderzoek: bakstenen gevels lang houdbaar bij lage milieukosten Vanwaar dit onderzoek, want het is toch algemeen bekend dat bakstenen gevels lang meegaan? “Zeker, maar de levensduur van baksteenmetselwerkgevels is nog niet eerder onderzocht in de combinatie van investerings- en operationele kosten én milieukosten. Daarbij hebben we voor de onderbouwing van de milieukosten de Milieukosten Indicator (MKI) gebruikt.” Wat hebben jullie precies onderzocht? “We hebben met name de afwerking van de gevel, dus het buitenblad, onderzocht. We hadden ook naar de spouwmuur en het binnenblad kunnen kijken, maar de verschillen in binnenbladen zijn veel groter. En verder hebben we gekeken naar de investeringskosten, maar vooral ook wat er door de tijd aan onderhoudskosten nodig zijn. En zoals gezegd hebben we de milieukosten berekend. Dat hebben we vergeleken met houten gevelafwerkingen om een en ander beter te duiden. Daarbij hebben we dus ook verschillende houtsoorten vergeleken.” Hebben jullie ook nog een vergelijking gemaakt met andere gevelafwerkingen, zoals steenstrips? “Dat is zeker ook interessant om te vergelijken, want deze gevels komen steeds vaker voor, zeker bij renovaties. Maar baksteengevels met metselwerk en houten gevels zijn de twee meest voorkomende gevelafwerkingen in Nederland en dat was voor ons en de KNB de belangrijkste reden om het voor nu bij deze twee soorten te houden.” En wat zijn de uitkomsten? “Al met al bedragen de investeringskosten van een vierkante meter baksteenmetselwerk gevel gemiddeld € 95,- tot € 150,-. Maar met andere bakstenen of met afwijkend voegwerk kunnen deze kosten toenemen. De vraag die vervolgens naar voren komt is: welk onderhoud er nodig is, met name bij de voeg? Tegenwoordig zien we dat veel baksteenmetselwerk als doorstrijkwerk wordt uitgevoerd. Dat levert een homogenere voeg op, die harder is en daarmee veel langer meegaat dan de gevels die nagevoegd worden. Wellicht is er zelfs geen onderhoud nodig gedurende 100 jaar.” “Kijken we naar de MeerJarenOnderhoudsBegrotingen (MJOB) van woningcorporaties, dan zien we daar een grote variatie aan onderhoudscycli voorbijkomen. Voor voegwerk komen cycli van 25, 36 en 48 jaar voor. In de praktijk zien we echter dat er veel pragmatischer wordt omgegaan met deze verwachtingen. Er vinden gedurende de levensduur van de woning 1 à 2 voegvervangingen plaats, afhankelijk van de ingrepen die gaan plaatsvinden aan de rest van het gebouw. Nemen we dit mee over een periode van 120 jaar, dan geeft dat voor een baksteenmetselwerkgevel levensduurkosten (LCC) van tussen de € 135,- en € 285,-. Dat hebben we contant gemaakt in de tijd. Dit zijn dus de kosten die nodig zijn om een dergelijke gevel per vierkante meter over een periode van 120 jaar in stand te houden.” Hoe verhoudt dat zich met hout? “Ik gaf al aan dat we naar verschillende houtsoorten hebben gekeken, zoals naar naaldhout en loofhout, en tevens naar zowel verduurzaamd als geschilderd hout. De Life Cycle Costs voor een houten gevel variëren dan tussen € 540 en € 1490, afhankelijk van de combinatie van gekozen houtsoort en afwerking en doorberekend op een levensduur van 120 jaar.” Hoe zit dat met de millieukosten? “De uitkomst van de MKI wordt eveneens in kosten gegeven, maar dan als schaduwkosten, of eigenlijk: hoeveel moet ik uitgeven om de negatieve effecten van het materiaal te compenseren? Daardoor geldt, hoe lager de MKI des te beter. Als het aantal ingrepen beperkt blijft, voeg je weinig extra milieukosten toe, mits de initiële milieubelasting niet te hoog is. Dat is bij baksteen niet het geval, want er geldt een MKI van € 2,88 per vierkante meter. Ter vergelijking, geschilderd Europees naaldhout heeft een MKI van € 2,22 en verduurzaamd Europees hout een MKI van € 2,76. Maar wel respectievelijk Tegenwoordig wordt veel baksteenmetselwerk als doorstrijkwerk uitgevoerd. Dat levert een homogenere voeg op, die harder is en daarmee veel langer meegaat dan de gevels die nagevoegd worden. Uit het onderzoek van de Bouwhulpgroep komt naar voren dat de investeringskosten van een vierkante meter baksteenmetselwerk gevel gemiddeld € 95,- tot € 150,- bedragen. Nederland kent veel met bakstenen gemetselde gevels, maar houten gevels of baksteenstripgevels zijn in opkomst. Dat wordt mede ingegeven door milieu- en ook duurzaamheidsoverwegingen. Maar hoe staat het met de kosten, zowel operationele als milieukosten? Die vraag leefde bij de branchevereniging Vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek (KNB) dusdanig sterk dat ze adviesbureau BouwhulpGroep inschakelde voor levenscyclusanalyse van bakstenen gevels, tevens in vergelijking met houten gevels. Haico van Nunen legt uit. Auteur: Harmen Weijer
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=