11 nr. 2 April 2023 Thema Materieel & Tools Elektrisch bouwmaterieel maakt snelle opmars dankzij milieuregels Kraanwagens en graafmachines, overslagmachines en betontrucks op bouwplaatsen draaien nu nog vaak op diesel maar zullen de komende jaren steeds vaker elektrisch worden aangedreven. Elektrificatie van mobiel bouwmaterieel biedt grote voordelen zoals minder stikstofuitstoot. Voor succesvolle elektrificatie is echter wel een goede planning nodig die ervoor zorgt dat tijdig voldoende stroom beschikbaar is op bouwlocaties. Dat concluderen onderzoekers van ElaadNL in hun nieuwste Outlook ‘Elektrisch bouwen’ waarin zij de toekomst van elektrisch bouwmaterieel en de bijpassende laadvoorzieningen op bouwplaatsen verkennen. Auteur: Harmen Weijer. Foto’s: JCB / Terberg Techniek De roep om zero emissie rollend bouwmaterieel wordt steeds luider, vooral gezien alle problemen met stikstofuitstoot. Daarnaast worden batterijen steeds goedkoper, elektrische aandrijvingen steeds gangbaarder en komt ook het aanbod van elektrisch aangedreven materieel – zoals wielladers en graafmachines – steeds beter op gang. Mobiele werktuigen worden in verschillende sectoren ingezet. Voornamelijk de bouw en landbouw zijn grootverbruikers (zie grafiek rechts). De bouwsector is met ongeveer 6 TWh op jaarbasis verantwoordelijk voor ruim 50% van de totale energievraag. Graafmachines (28.000 stuks met 2,8 TWh) en laadschoppen (16.000 stuks met 2,4 TWh) zijn de grootverbruikers. De bouwlocatie en de aanwezigheid van laadmogelijkheden speelt een belangrijke rol. Bij bouwlocaties waar lokaal bijgeladen kan worden is de omslag eenvoudiger dan bij locaties waar dat niet kan. Maar steeds vaker spelen de eisen van de opdrachtgever/ vergunningverlener spelen een nog belangrijkere rol. In steeds meer steden is zero-emissie bouwen steeds prominenter vanwege de luchtkwaliteit en door lokale stikstofdepositie van diesel, wordt elektrisch bouwen ook gestimuleerd en soms zelfs geeist. De onderzoekers van ElaadNL zien perspectieven, mits er nu nagedacht wordt over de toekomstige energievraag voor het laden en de impact daarvan op het stroomnet. Er zijn aanpassingen nodig in het bouwproces om er zeker van te zijn dat de benodigde elektriciteit tijdig op de bouwlocatie voorhanden is. Zo is het bij het bouwen van woningen en andere gebouwen noodzakelijk dat de basisinfrastructuur van het elektriciteitsnet voortaan al vanaf de start beschikbaar is. Dat geldt voornamelijk bij nieuwbouw als al tijdens het bouwrijp maken van de grond bij gebruik elektrisch bouwmaterieel behoefte is aan een Eerste bouw- en transportlaadplein ter wereld Met subsidie van € 1 miljoen vanuit de Subsidieregeling Schoon en Emissieloos Bouwmaterieel (SSEB) bouwt WattHub in Geldermalsen de eerste laadplek ter wereld voor vrachtwagens en zwaar materieel. WattHub is ontstaan vanuit het project Dijkversterking Tiel-Waardenburg (uitgevoerd door bouwcombinatie Mekante Diek, bestaande uit Ploegam, Van Oord en Dura Vermeer) en in samenwerking met Betuwewind, een lokale energiecoöperatie in West-Betuwe. Van de subsidie gaat ongeveer 50% naar de bouw van het laadplein en 50% is bedoeld voor onderzoek naar de praktijkervaring van laden, plannen en inzet van elektrisch bouwmaterieel. Voor dit laadplein wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van lokaal opgewekte duurzame energie, zoals windenergie en zonnepanelen, waardoor het netwerk niet belast hoeft te worden. De werkzaamheden zijn inmiddels gestart en zijn naar verwachting medio juni voltooid. Het laadplein wordt beschikbaar voor bedrijven en speelt een belangrijke rol in de transitie naar een duurzamere bouw- en transportsector. Foto: WattHub Een van de leveranciers van waterstofgedreven materieel is Terberg Techniek, die anderhalf jaar geleden een Elektrische Power Take-off (E-PTO en E-PTO-H2) heeft geïntroduceerd. Deze vervangen conventionele power takeoffs, zoals die op trucks gebruikt worden om de kracht van de dieselmotor in te zetten voor andere toepassingen op de bouwplaats Het Britse JCB is al jaren bezig met waterstof aangedreven bouwmaterieel. Nieuwste loot aan de stam is een mobiele waterstoftankwagen, waarmee machines snel en eenvoudig ter plaatse kunnen worden getankt. lokale oplaadmogelijkheid met, juist in deze eerste bouwfase, een aanzienlijk vermogen. Maar ook bij renovaties en zeker bij transformaties van bestaande gebouwen moet rekening worden gehouden met eventuele verzwaring als bouwmaterieel op de bestaande netaansluiting wordt aangesloten om op te laden. Waterstof Een van de trends is dat het aanbod van waterstof aangedreven bouwmachines steeds breder wordt. Een van die producenten is het Britse JCB, dat eind vorig jaar aankondigde £ 100 miljoen te investeren in een project om superefficiënte waterstofmotoren te produceren. Het bedrijf heeft al werkende prototypes getoond van een graaflaadcombinatie en een verreiker, aangedreven door waterstof. Daar is nog een extra dimensie bij gekomen: een mobiele waterstoftankwagen, waarmee machines snel en eenvoudig ter plaatse kunnen worden getankt. Ongeveer 97% van de bouwmachines krijgt brandstof geleverd tijdens het werk op de bouwplaats. Dit betekent dat klanten al gewend zijn aan een transporteerbare brandstof, waardoor het tanken binnen enkele minuten kan plaatsvinden.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=