22 nr. 5 September 2022 Project Eeuwenoud fraterhuis in Oss gerenoveerd Het kantoor van Bouwbedrijf Berghege in Oss is sinds de jaren 1980 gevestigd in een monumentaal pand. Na 35 jaar gebruik was het gebouw verrommeld en verkeerde het in slechte staat. Berghege vroeg architectenbureau De Twee Snoeken uit Den Bosch het monument in oude glorie te herstellen, maar het toevoegen van nieuwe bouwdelen niet te schuwen. Het resultaat is een bijzondere, hoogwaardige werkomgeving. Na deze grootschalige renovatie is het pand dan ook gewaardeerd met een nominatie voor de architectuurprijs BNA Beste gebouw van het Jaar 2021. Bouwbedrijf Berghege is gevestigd in een monumentaal kantoorpand aan de Begijnenstraat in Oss. Het oorspronkelijke St. Nicolaasinstituut is aan het eind van de 19e eeuw gebouwd als fraterhuis. Deze ongebruikelijke huisvesting voor een aannemer is het resultaat van de verregaande historische banden tussen het instituut en het bouwbedrijf. Zowel de huidige directeur Henk Berghege als zijn vader en diens voorganger Jan hebben zelf katholiek onderwijs genoten op het instituut. Daarnaast was Bouwbedrijf Berghege eerder al in dezelfde straat gevestigd. Zij waren dan ook verantwoordelijk voor de grote uitbreiding van het St. Nicolaasinstituut in de jaren 1950. Ze bouwden toen onder andere een nieuwe kapel in het hart van het complex. Deze twee belangrijkste bouwfasen zijn van het complex af te lezen. Het neogotische zuidelijke deel aan de Begijnenstraat en aan de noordzijde het - in de jaren 1950 door J.A. De Reus ontworpen - deel in Bossche Schoolstijl. De verschillen tussen deze bouwstijlen vallen direct in het oog. In de jaren 1980 is het pand aangepast tot kantoor en in gebruik genomen door het bouwbedrijf. Vijfendertig jaar later was de organisatie flink gegroeid en voldeed het pand niet meer aan de huidige duurzaamheidsen comforteisen. Ook begon het monument tekenen van verval te vertonen. Berghege heeft uit liefde voor het pand besloten om het monument grondig te renoveren en nieuw leven in te blazen. De Twee Snoeken heeft hiervoor het ontwerp gemaakt. Slechte staat “Toen we aan de slag gingen met het gebouw was het in een slechte staat, met name het deel van het gebouw Kantoor in monumentaal pand weer helemaal up-to-date gemaakt uit de 19e eeuw was er slecht aan toe”, vertelt Joost Roefs, architect bij De Twee Snoeken en verantwoordelijk voor het exterieurontwerp. “Niet alleen bouwkundig, in de vorm van lekkages, afgebladderd schilderwerk op het metselwerk en houten deuren die niet goed meer sloten. Ook waren er in de jaren 1980 pragmatische aanpassingen en uitbreidingen aan het gebouw gedaan, die de monumentaliteit en de afleesbaarheid van de historische ontwikkeling van het pand schaden.” Het volledige dak van de 19e-eeuwse vleugels is bekleed met nieuwe leien en er zijn nieuwe dakkapellen en ornamenten aangebracht, gereconstrueerd op basis van oude foto’s uit bouwhistorisch onderzoek van BAAC. “Tevens is de raamverdeling en detaillering van de originele gevelkozijnen, die in de jaren 1980 zijn vervangen door aluminium en stalen ramen, weer teruggebracht in nieuwe houten kozijnen en ramen. Omdat het later aangebrachte schilderwerk op het metselwerk van het oude monument helaas niet verwijderd kon worden zonder de stenen te veel te beschadigen, is het opnieuw geschilderd. Daar waar de oorspronkelijke rijke detaillering - van met name de voorgevel - in zijn geheel in de jaren 1980 achter een monotone verflaag was verdwenen, hebben we er nu bewust voor gekozen om deze rijkheid juist weer te laten zien met drie verschillende kleuren.” Logische volgende stap Daarnaast heeft De Twee Snoeken enkele interventies gepleegd om zo een logische volgende stap te zetten in de ontwikkeling van het complex, door alle delen die nieuw werden aangebouwd op een herkenbare, eigentijdse manier vorm te geven. Roefs: “De nieuwe kloostergang aan de patio en de glazen uitbreidingen aan de achtergevel en de linker zijgevel zijn daarom allemaal op een eenduidige manier opgetrokken uit ranke, brons geanodiseerde aluminium vliesgevels. De eenheid tussen de drie bouwstijlen is daarbij gezocht in de vormgeving, de ritmes en de zorgvuldige detaillering. De twee gesloten nieuwe bouwdelen, die we aan de achterkant van het monument hebben toegevoegd, zijn uitgevoerd met nieuwe bakstenen die in vorm en kleur nagenoeg gelijk zijn aan de stenen uit de tweede bouwperiode in de jaren 1950. Hierdoor vormen deze nieuwe bouwdelen samen met de bestaande kapel, de klokkentoren en het trappenhuis in de achtergevel van het gebouw een fraaie en rustige compositie van geometrische blokken in dezelfde kleur en textuur. Door het metselwerk van de nieuwe bouwdelen echter uit te voeren in een tegelverband wordt in tweede instantie het verschil duidelijk tussen de historische en de nieuwe bouwdelen. Zo hebben we samen met Berghege en haar onderaannemers consciëntieus gewerkt aan een Zowel op de binnenplaats als aan de linkergevel is gekozen voor een nieuwe, transparante uitbouw, opgetrokken uit ranke, brons geanodiseerde aluminium vliesgevels. Het St. Nicolaasinstituut als Fraterhuis in de 19e eeuw(links). In het midden het resultaat van de recente renovatie. De twee gesloten nieuwe bouwdelen bevinden zich aan de achterzijde van het gebouw.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=