RenovatieTotaal 1 - 2022

27 nr. 1 Februari 2022 De Inspectie Hefboomproeven brengen zwak metselwerk aan het licht Om de originele gevel van bestaande gebouwen te behouden is het belangrijk dat metsel- en voegwerk in goede conditie is én blij . Bij inspecties van de gevel komen dergelijke problemen op dit vlak regelmatig aan het licht, zo weet Gerwin van den Berg van Total Wall als geen ander. Bij het uithakken van de stenen voel of zie je dan dat de metselmortel zacht is. Door het uitvoeren van zogeheten hefboomproeven is goed te beoordelen of het metselwerk én de gevel kan worden hersteld, of dat er misschien een nieuw buitenblad moet worden geplaatst. Auteur: Harmen Weijer Iedere metselaar weet hoe belangrijk het is om een goede hechting te creëren tussen de mortel en de baksteen. Want daar begint al vaak een probleem dat zich jaren later kan manifesteren: loszittende bakstenen, en een daarmee minder veilige gevel. De weg van de minste weerstand is een nieuw buitenblad plaatsen echter is dit een kostbare oplossing. “Maar er zijn wel degelijk nog mogelijkheden om de gevel te behouden”, vertelt Gerwin van den Berg. Beproeving metselwerk “Bij gevelinspecties, waar we naar de aanwezigheid en kwaliteit van spouwmuurankers kijken, halen we steekproefgewijs bakstenen uit de gevel. We merken regelmatig dat dit wel heel makkelijk gaat en dan is er vaak iets meer aan de hand.” Om te controleren hoe de kwaliteit is van de metselmortel voert Van den Berg een hefboomproef uit. “Daarbij zetten we een console over een baksteen die alleen nog onder vastzit. Hierop plaatsen we een momentsleutel en geven we heel er langzaam druk op, totdat de steen bezwijkt. Je heft hem er als het ware uit. Het mooiste is als dat niet lukt, want dan weten we dat de mortel sterk genoeg is en er geen reparatie hoeft plaats te vinden.” In alle andere gevallen hanteert Van den Berg minimale waarden volgens NEN 1052-5 norm. “Als de waarde van de hechtsterkte op 0,3 N/mm2 of hoger ligt dan voldoet de mortel en zijn er geen extra maatregelen nodig te nemen. Ligt die tussen 0,2 N/mm2 en 0,3 N/mm2, dan zijn die maatregelen wel nodig. Tussen 0,1 N/mm2 en 0,2 N/mm2 gaan we opnieuw rekenen, omdat er dan meer moet gebeuren. Maar het hoeft niet direct te betekenen dat de gevel niet meer goed is en vervangen moet worden. Er zijn namelijk nog wel enkele oplossingen, die we aandragen.” Herstel oplossingen Een van die oplossingen is het aanbrengen van extra spouwmuurankers. Een andere oplossing is constructief voegen. “Dat is allebei natuurlijk wel afhankelijk van de kwaliteit van de rest van de gevel. Alles valt en staat met de berekening van onze externe constructeur. Deze berekent of de gevel met één van deze oplossingen weer voldoet. Onlangs hebben we dat gezien in een project in Zandvoort, waar de gevel niet meer te redden was en nieuw buitenblad geplaatst moest worden. Dat dit in een gebouw in de buurt van de Noordzee was met veelal een zilte lucht, hoeft niet direct de oorzaak te zijn. De belangrijkste reden dat de mortel niet goed hecht aan de baksteen heeft te maken met de samenstelling van de mortel. Dus hoe de mortel destijds tijdens de bouw is aangemaakt en hoe hij is aangebracht. We zien dat vaak bij het uithalen van de stenen; dan ziet de mortel er zanderig uit. Als we de stenen er dan ‘schoon’ uithalen, weten we al bijna zeker dat de mortel niet gehecht heeft aan de baksteen.” Als Total Wall de problemen constateert en rapporteert aan de opdrachtgever, is het aan hen om hiermee aan de slag te gaan. “We controleren dat achteraf overigens wel. Meestal controleren we proefstukken in de gevel en dat testen we dan een bepaalde periode, waarna we terugkomen om te kijken hoe die stukken er uit zien.” Bij openstelling wordt het mortelbed blootgelegd. Na de hefboomproef is duidelijk waar de baksteen is gebroken. Met een hefboomproef wordt een console over een baksteen geplaatst die alleen nog onder vastzit. Door langzaam met een momentsleutel druk te geven kan de steen bezwijken. Dat gee aan hoe goed de mortel is.

RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=