13 nr. 1 januari 2025 U heeft in 2023 in de aanloop op de verkiezingen voor een nieuwe Tweede Kamer een vuistdik essay geschreven op verzoek van het NSC. Daar heeft u een hele trits aan oplossingen aangedragen. Nu is er een nieuw kabinet (met NSC), en het hoofdlijnenakkoord ligt er. Hebben ze voldoende naar u geluisterd? “Voor wat betreft wonen ligt er een goed akkoord; de rest van het akkoord doet overigens pijn aan mijn ogen, maar dat terzijde. Ik pleitte in mijn essay vooral voor een lange termijnvisie voor de woningmarkt, een soort blauwdruk hoe die markt goed kan functioneren. En dan kun je een aantal maatregelen nemen die passen in dat lange termijnbeleid. Neem nu het eigendomscentrale woonbeleid: het was natuurlijk naïef van minister Blok om te denken dat je een goed functionerende, commerciële private huursector kunt organiseren als je tegelijkertijd de koopsector nog zo ondersteunt met de hypotheekrenteaftrek. Dat is ongelijke concurrentie, en geen voedingsbodem voor een welvarende particuliere huursector. In Duitsland wordt die particuliere huursector bijvoorbeeld wel fiscaal ondersteund, en dat zie je, want die sector is groot bij onze oosterburen. En ja, daar wordt de koopsector niet ondersteund. Maar je kunt het op z’n minst gelijk behandelen. Ik vind ook dat we beter moeten kijken naar wat we in Nederland normaal vinden aan huurprijzen. Vroeger hadden we de Volkshuisvestingsprijs. waarbij maximaal 15 procent van het besteedbare inkomen van een huishouden met een modaal inkomen aan huurkosten besteed mocht worden. Dat mag wel iets hoger zitten, want we hebben meer welvaart nu, maar niet zo hoog als nu vaak het geval is. Eerlijk gezegd vind ik het onverantwoord dat sommige verhuurders zulke hoge huren vragen, terwijl je weet dat een huurder dat eigenlijk niet kan betalen en met die hoge huurkosten onder het bestaansminimum uitkomt. Gek genoeg hebben we die eisen wel in de koopsector, want je krijgt gewoon geen hypotheek als je niet voldoet aan de financiële normen.” Aan welke knoppen kunnen we dan draaien? “Dat kan aan drie knoppen: de lonen verhogen, de toeslagen verhogen en de huren verlagen. De toeslagen worden inmiddels wel verhoogd, al is er ook een beweging gaande om juist toeslagen fors te verminderen. Aan de overige knoppen zou je kunnen draaien door bijvoorbeeld herverdeling. Ik krijg bijvoorbeeld ook hypotheekrenteaftrek, maar heb dat financieel eigenlijk helemaal niet nodig. Dat kan dus fiscaal worden herverdeeld. Die aftrek moet hoe dan ook worden afgeschaft, wil je net als in de rest van Europa een gezonde woningmarkt hebben. En gelukkig gebeurde dat ook wel, stapje voor stapje. Jammer alleen dat het huidige kabinet daarmee stopt .” Zijn de maatregelen van het nieuwe kabinet in het hoofdlijnenakkoord voldoende of in ieder geval een goede eerste stap? “Wat betreft wonen zeker. Wat ik positief vind is dat er meer geld beschikbaar komt voor meer woningbouw. Wel is er veel te weinig budget voor de infrastructuur die daar bij hoort. En of we die 100.000 woningen per jaar halen is voor de komende jaren niet direct de issue (dat gebeurt sowieso namelijk niet); het gaat er om dat die woningproductie verder omhooggaat. Verder is het goed dat de belemmeringen worden opgeheven voor het beter benutten van de bestaande woningvoorraad. Denk aan: het versoepelen van de regels voor hospiteren en woningdelen. En ook goed vind ik het realiseren van tijdelijke woningen. Wat dan weer niet helpt, is dat de Wet betaalbare huur net is ingevoerd. BBB de partij van de nieuwe Wonen minister Mona Keijzer – was er eerder al op tegen, maar ook in de nieuwe Tweede Kamer is er een meerderheid voor. Met een forse aanpassing van de fiscale lasten met name in Box 3 en de overdrachtsbelasting zou dat nog gerepareerd kunnen worden. En ik vind het goed dat de derde sector, de coöperatieve sector, wordt gestimuleerd.” Ten slotte de hamvraag: hoe denkt u dat Nederland woont in 2030? “Dat is al heel snel, hè. De veranderingen zullen bescheiden zijn, want de woonvoorkeuren veranderen in de komende 5 à 6 jaar niet zo veel. Als er dan al verandering is, verwacht ik dat we meer gemeenschappelijke woonvormen krijgen, zoals wooncollectieven en knarrenhofjes. Dat is die derde sector, en die zal groter worden. Dat zal niet heel dominant zijn, maar wel duidelijker aanwezig. Verder verwacht ik dat de al ingezette trend dat meer mensen uit de Randstad zullen trekken om in de periferie of de intermediaire zone – de Bandstad – te gaan wonen, zal doorzetten. En we zullen in 2030 meer modulaire woningen zien, dus demontabel en sneller te bouwen. De innovatieve fabrieken die daarvoor zijn opgezet, gaan de komende jaren veel meer woningen opleveren. En dat moet ook wel als je de productie van 100.000 woningen per jaar wilt halen. En hoewel ik een rasoptimist, heb ik grote twijfels of we de komende jaren voldoende woningen gaan bijbouwen.” Vierde editie boek Hoe woont Nederland in 2030? in aantocht Dit interview wordt geplaatst in de vierde editie van het boek Hoe woont Nederland in 2030?. Dit boek maakt de redactie van RenovatieTotaal in opdracht en in samenwerking met vastgoedonderhoudsbedrijf ROZA uit Culemborg. Na de eerste drie edities in 2022, 2023 en dit jaar gaan we opnieuw 14 inzichten over het huidige en het toekomstige wonen verzamelen. Deze editie komt dit voorjaar uit. Het is de bedoeling dat deze reeks tot en met 2030 jaarlijks met een editie komt. Kijk voor de laatste editie op onze site: www.renovatietotaal.nl/roza-3. Houd deze site ook in de gaten voor de nieuwe 2025-editie. “Prefab is een ontwikkeling die niet meer te stuiten is”
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=