Hét platform voor de renovatiesector ACTUEEL Haagse ‘Witte Anna’ schittert weer na verduurzaming 6 INTERVIEW “Ik vraag me af of we genoeg woningen gaan realiseren” 12 OUDNIEUW Fabriekschoorstenen nu en voorheen 15 NUMMER 1 | JAARGANG 15 | JANUARI 2025 “Binnenwarmtepomp zorgt voor gezonder binnenklimaat in woningen” Pag. 9 Thema’s: BouwBeurs 2025 & Energietransitie
3 nr. 1 januari 2025 Redactioneel In dit nummer COLOFON RenovatieTotaal is een onafhankelijke informatiebron en verschijnt 7 maal per jaar. RenovatieTotaal gaat over renovatie, restauratie, herbestemming, onderhoud, op- en aanbouwen en alles wat met de bestaande bouw te maken heeft. Jaargang 15, nummer 1, januari 2025 Uitgever Hugo Arends (0570) 861007 E-mail: hugo@handelsuitgaven.nl Hoofdredactie Harmen Weijer redactie@renovatietotaal.nl Redactie Shendell Benilia Frank de Groot Joop van Vlerken Medewerkers Haico van Nunen Willard van Reenen Marketing & Communicatie Maxime Wendt (0570) 768642 E-mail: maxime@handelsuitgaven.nl Advertenties Tom Sotthewes (0570) 654660 E-mal: tom@handelsuitgaven.nl Abonnementen Mirjam Nijbroek (0570) 861009 E-mail: mirjam@handelsuitgaven.nl Ontwerp en Opmaak Bureau OMA, Doetinchem www.bureauoma.nl Cover “Binnenwarmtepomp zorgt voor gezonder binnenklimaat in woningen” (pag. 9) Druk Rodi Rotatiedruk RenovatieTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV Postbus 2273, 7420 AG Deventer Keulenstraat 8J 7418 ET Deventer Tel. 0570 – 861009 E-mail: mirjam@handelsuitgaven.nl Copyright Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is zorgvuldig en naar het beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd. Coverartikel: “Binnenwarmtepomp zorgt voor gezonder binnenklimaat in woningen” 9 Bouwhistorie: Hoe om te gaan met historische installaties? 11 Techniek: Funderingsproblemen vragen om nationale aanpak 15 5 Actueel: Subsidiepot SDE++ in 2024 niet helemaal leeg 6 Actueel: 40% minder CO2- uitstoot huurwoningen Eindhoven in 5 jaar 7 Column Haico van Nunen 9 Thema Energietransitie: Coverartikel 12 Interview Peter Boelhouwer (TU Delft) 14 Techniek: Prefab wandsystemen 16 Installaties: Renovatie DNB-kantoor naar gasloos Woontop Afgelopen december hield minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening Mona Keijzer haar eerste, maar zeker niet laatste Woontop. De aanwezige partijen waren het over eens: de top was een succes met als meest belangrijke resultaat de herhaling van wat al eerder was geopperd door Keijzers voorganger: 100.000 extra woningen per jaar realiseren. Dat moet ook in een sneller tempo gebeuren dan nu het geval is, namelijk in 7 jaar in plaats van 10 jaar. Dat klinkt stoer, en zo heet programma dan ook dat dit moet regelen: Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Regelgeving. De vraag is natuurlijk: gaat het haar lukken om die tijd te verkorten? Dat zal de tijd moeten leren, maar de tweede vraag die er snel uit voortvloeit, is even zo interessant: mocht dat lukken, gaan we die 100.000 extra woningen per jaar halen? Experts die ik spreek voor het jaarlijkse boek Hoe woont Nederland in 2030?, zijn daar behoorlijk sceptisch over. Zoals Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems van de TU Delft, ]in deze editie van RenovatieTotaal (pag. 12 en 13). “Of we die 100.000 woningen per jaar halen is voor de komende jaren niet direct de issue (dat gebeurt sowieso namelijk niet); het gaat er om dat die woningproductie verder omhooggaat.” Hij wijst in het interview overigens ook op het beter benutten van de bestaande woningvoorraad. Hij prijst de versoepeling van regels rondom hospiteren en woningdelen. En hoewel het dit interview niet is besproken is er nog steeds ruimte voor meer transformaties en van kantoorgebouwen naar appartementen. Daar zit overigens nog wel een tweede punt, dat niet onderschat moet worden: wie betaalt de aanpassingen aan de infrastructuur? En dan helpt het als die rekening voor het grootste deel wordt gedragen door de overheid. En over geld gesproken: op de Woontop waren de besprekingen over de financiering de achilleshiel. Partijen die daarbij kunnen helpen - verzekeraars en pensioenfondsen – ontbraken op de Woontop, en aan de tweederde betaalbaarheidseis wil Keijzer koste wat kost vasthouden. Dus zal er water bij de wijn moeten worden gedaan dit jaar, om te voorkomen dat bij de volgende Woontop opnieuw een uiterst belangrijk punt niet kan worden besproken. Harmen Weijer Hoofdredacteur RenovatieTotaal Reageren? redactie@renovatietotaal.nl
Duurzame vloerverwarming voor iedere renovatie. MAGNUM Mat Renovaties vereisen systemen die zonder verregaande ingrepen (zoals freeswerk) kunnen worden toegepast. Deze systemen hebben een geringe installatiehoogte waardoor ze op een bestaande vloer en in sommige gevallen zelfs in de muur kunnen worden verwerkt. Wij produceren en leveren diverse watergedragen en elektrische verwarmingsoplossingen voor renovatie, nieuw- en droogbouw, inclusief geschikte isolatie, verdelers en WiFi thermostaten. Kijk voor meer informatie en andere systemen op magnumheating.nl MAGNUM SlimFit T: +31 (0)174513094 E: info@tcvddool.nl I: www.tcvddool.nl WIJ STAAN AL BIJNA 85 JAAR VOOR: Een kostenefficiënt alternatief voor nieuwbouw Verhogen van uw bedrijfsruimte betrouwbaar flexibel snelheid innovatief www.renovatietotaal.nl Bekijk RenovatieTotaal nu ook online! www.renovatietotaal.nl www.renovatietotaal.nl www.renovatietotaal.nl Bekijk RenovatieTotaal www.renovatietotaal.nl Bekijk RenovatieTotaal nu ook online! www.renovatietotaal.nl Bekijk RenovatieTotaal nu ook online! Altijd een fijne temperatuur op de werk- of slaapkamer met een Fujitsu lucht-lucht warmtepomp Wist je dat onze aircoheaters extreem goed presteren in verwarmingsmodus? Plaats een vloerunit in plaats van een radiator of plaats een aircoheater hoog aan de wand en verwarm zo een werk- of slaapkamer. In de zomer koel je met dezelfde units de ruimte lekker af. Verwarmen en verkoelen met hetzelfde systeem Betaalbaar & energiebesparend Sterke, snelle en eciënte verwarming Nu met GRATIS Wifi-module Ga voor meer informatie naar de website, Scan de QR-code! Fujitsu is een merk van All-electric comfort voor de 1e verdieping fujitsuclimate.nl Dé gevelspecialist voor het vinden van de oorzaak en het geven van de juiste oplossing U bent bij ons aan het juiste adres voor: ◆ Gevelinspecties ◆ Hersteladvisering ◆ Constructieberekeningen ◆ Projectbegeleidingen ◆ Producttrainingen ◆ Projectgarantie totalwall.nl T 088 - 111 25 25 ◆ info@totalwall.nl Direct prijs Makkelijk bestellen 24/7 toegankelijk
5 nr. 1 januari 2025 Actueel Subsidiepot SDE++ 2024 niet helemaal leeg De € 11,5 miljard subsidie van de Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) 2024 is niet helemaal opgegaan, zo meldt Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Ondernemers vroegen bij elkaar ongeveer € 9,8 miljard aan. Het aantal aanvragen voor zonnepanelen halveerde. Minder winstgevende technieken om op grote schaal hernieuwbare (duurzame) energie op te wekken of CO2-uitstoot te verminderen, waren populair. Er bleef dus nog zo'n € 1,7 miljard subsidiegeld over. De minister heeft liever dat het geld opgaat. De subsidieregeling is effectiever in kosten als ondernemers meer geld aanvragen dan er budget is. RVO rangschikt de subsidieaanvragen namelijk op kosten. Een ondernemer die minder geld nodig heeft per ton vermeden uitstoot van CO2, heeft meer kans om daadwerkelijk subsidie te krijgen. Nu ondernemers minder geld hebben aangevraagd dan er beschikbaar is, kunnen alle aanvragers subsidie krijgen als RVO hun aanvraag goedkeurt. De aanvragen hoeven namelijk niet met elkaar te concurreren om het budget. Het geld dat nu overblijft gaat terug naar de staatskas. Aantal aanvragen voor zonnepanelen gehalveerd Ondernemers vroegen veel minder subsidie aan voor zonnepanelen. Vergeleken met vorig jaar daalde het aantal aanvragen van 1.130 naar 501, een ruime halvering. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat ondernemers soms lang moeten wachten op een aansluiting op het elektriciteitsnet. In sommige delen van Nederland is het net namelijk overbelast (netcongestie). Daarnaast komen negatieve elektriciteitsprijzen de afgelopen jaren steeds vaker voor. Dat maakt investeringen in zonnepanelen minder aantrekkelijk. Dat is terug te zien in het aantal aanvragen. Het aangevraagde bedrag voor zonnepanelen daalde van ruim € 1,3 miljard in 2023 naar € 319 miljoen dit jaar. Minder winstgevende technieken populair Net als vorig jaar had de SDE++ 2024 aparte subsidiebudgetten beschikbaar voor technieken die op dit moment minder winstgevend zijn. In de toekomst zijn die technieken wel belangrijk voor de energietransitie (de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzaam opgewekte energie). De SDE++ helpt ondernemers zo om het risico van minder rendabele technieken te verkleinen. Voor technieken die lagetemperatuurwarmte, hogetemperatuurwarmte en moleculen (groen gas en waterstof) produceren was elk € 1 miljard subsidie beschikbaar. Ondernemers vroegen bij elk van die technieken voor een hoger bedrag aan dan het beschikbare bedrag. De SDE++ is voor bedrijven en nonprofitorganisaties die op grote schaal hernieuwbare (duurzame) energie opwekken. Of met bepaalde technieken de CO2-uitstoot verminderen. De subsidie was in 2024 open voor aanvragen van 10 september tot en met 10 oktober. Ondernemers dienden 761 aanvragen in bij RVO. RVO beoordeelt op dit moment alle aanvragen. In de komende weken verstuurt RVO de beschikkingsbrieven. Hierin staat of de aanvrager de subsidie krijgt of niet. Bron: RVO In het Friese Lemmer is woningcorporatie Dynhus druk doende met het groot onderhouden en verduurzamen van haar woningvoorraad. Zo zijn 38 woningen aan de Parkstraat afgelopen december na groot onderhoud en verduurzaming opgeleverd. De werkzaamheden duurden van april tot en met december 2024 en waren onderdeel van de wijkverbetering Zuiderzeestraat en omstreken. Er is in deze maanden veel gebeurd. De woningen hebben onder meer een nieuw geïsoleerd dak, geïsoleerde vloer en gevel en kunststof kozijnen met HR+++ glas gekregen. Er zijn nieuwe dakkapellen geplaatst en extra slaapkamers op de bovenverdieping maken de huizen in de toekomst ook geschikt voor grotere huishoudens. Bewoners hebben een warmte-terugwin-installatie gekregen en zonneGroot onderhoud en verduurzaming Parkstraat Lemmer afgerond panelen. Dynhus heeft ook voorbereidingen getroffen om de woning gasloos te maken. Steenstrips op de gevel en het verplaatsen van de dakkapel zorgen voor een ander uiterlijk van de woningen. Het appartementencomplex van vier woningen stond eerst ook op de planning voor groot onderhoud en verduurzaming. De staat van het gebouw bleek onvoldoende en maakt nu plaats voor drie seniorenwoningen. De huizen worden in de loop van 2025 opgeleverd aan de nieuwe bewoners. Begin dit jaar kan Dynhus beginnen met het bouwen van het appartementencomplex met 43 appartementen op de plek van de voormalige appartementen aan de Parkstraat en brandweerkazerne. Dat is de laatste fase van de wijkvernieuwing Zuiderzeestraat en omstreken. Bron: Dynhus
6 nr. 1 januari 2025 Actueel Woonbron en VORM werken samen aan duurzame toekomst Dawesflat Woningcorporatie Woonbron en VORM tekenden eind vorig jaar een overeenkomst voor de start van de verbeterwerkzaamheden en stadsverwarmingsaansluiting van de Dawesflat in Rotterdam Prins Alexander. Met deze aanpak investeert Woonbron in het verbeteren van het wooncomfort en de verduurzaming van 160 sociale huurwoningen. De werkzaamheden starten in februari en bestaan uit verschillende verbeteringen in en rondom de woningen. Alle woningen worden voorzien van een nieuw ventilatiesysteem, krijgen nieuw glas en worden beter geïsoleerd. Ook wordt het woongebouw aangesloten op het warmtenet. Deze maatregelen dragen bij aan het wooncomfort van bewoners. Verschillende brandwerende voorzieningen zorgen voor een betere en hedendaags brandveiligheidsniveau. Eind 2025 zijn alle werkzaamheden afgerond. De benedenverdieping krijgt een nieuwe uitstraling. De bestaande wasserette wordt omgebouwd tot een woning, waarbij gebruik wordt gemaakt van bijvoorbeeld biobased isolatie en gerecyclede deuren en kozijnen. De tuin van de Dawesflat wordt een plek waar bewoners kunnen ontspannen en genieten van de natuur. Met zitelementen, regenwateropvang en het planten van diverse bomen en groen, wordt de biodiversiteit versterkt. Deze maatregelen zorgen voor een duurzame en aangename leefomgeving. Bewoners blijven tijdens de werkzaamheden gewoon in hun woning wonen. Daarom doen Woonbron en VORM er alles aan om overlast te beperken. In de modelwoning kunnen bewoners zien welke werkzaamheden worden uitgevoerd en wat dit betekent voor hun woning. Ook kunnen bewoners tijdens de werkzaamheden gebruikmaken van een rust- en werkkamer in een naastgelegen gebouw. Vanuit VORM is er een bewonersbegeleider aanwezig om vragen te beantwoorden en ondersteuning te bieden. In 2023 is Woonbron een vijfjarige samenwerking aangegaan met 5 aannemers, waaronder VORM. Doel is om efficiënter te werken en samen de kwaliteit van een groot deel van de renovatie- en onderhoudsprojecten te verbeteren. Dit project is één van de 15 projecten die in co-making wordt uitgevoerd. Dit is het eerste project binnen de co-making waarbij er vanaf initiatieffase tot aan realisatie met een co-maker samengewerkt wordt. Bron: Woonbron Monitor Duurzaamheidspact Eindhoven: 40% minder CO2uitstoot huurwoningen in 5 jaar De gemeente Eindhoven en de Eindhovense woningcorporaties hebben vooruitgang geboekt in hun ambitie om in 2050 volledig CO2-neutraal te zijn. Dit blijkt uit de resultaten van de nieuwste Duurzaamheidsmonitor van het Duurzaamheidspact Eindhoven, waarin de verduurzaming van het gemeentelijke en corporatievastgoed wordt bijgehouden. De monitor van het Duurzaamheidspact laat zien dat de CO2-uitstoot per woning is gedaald van 2800 kilo per jaar in 2019 naar 1700 kilo per jaar in 2023. Dit is een afname van 40% voor de totale vastgoedvoorraad. De monitor baseert dit op landelijke rekenmethodes waarin de gas- en elektraverbruikcijfers omgerekend worden naar de CO2-uitstoot. De verminderde uitstoot is te verklaren door genomen maatregelen in de woning en lager energieverbruik van bewoners. Bij maatregelen gaat het onder andere om het isoleren van woningen en het plaatsen van zonnepanelen. Daarnaast hebben bewoners ook bijgedragen door bewuster om te gaan met hun gas- en elektraverbruik. Diverse initiatieven van de corporaties in Eindhoven en de gemeente Eindhoven hebben geleid tot de volgende resultaten: • Verbetering energielabels: 55% van de sociale huurwoningen heeft inmiddels een energielabel B of beter, mede dankzij betere isolatie en de installatie van zonnepanelen. • Toename zonne-energie: 9.000 sociale huurwoningen zijn in 2023 voorzien van zonnepanelen. • Gasloze woningen: 11% (4.500 woningen) van de sociale huurwoningen in Eindhoven wordt nu verwarmd zonder aardgas. Bron: Woonbedrijf Haagse Witte Anna flat schittert weer na verduurzaming van 166 woningen Na een jaar van groot onderhoud aan de woontoren, is de Witte Anna in Den Haag opgeleverd. Woonstichting Haag Wonen en Dura Vermeer Bouw Heyma hebben 166 woningen grondig gerenoveerd en verduurzaamd, met als resultaat energiezuinige, comfortabele en toekomstbestendige woningen. De bewoners van de Witte Anna kunnen na een impactvolle tijd weer genieten van een fijn én comfortabel thuis. De woningen zijn flink onder handen genomen. Alle oude badkamers, keukens en toiletten zijn vervangen en de installaties en ventilatie zijn vernieuwd. Daarnaast zijn alle woningen aangesloten op het warmtenet en zijn volledig gasloos gemaakt. De kozijnen zijn vervangen in de hoogbouw en het platte dak van de laagbouw is geïsoleerd. De woningen zijn daarmee klaar voor de toekomst met gemiddeld een energielabel A. Mike Luiten, bedrijfsleider bij Dura Vermeer Bouw Heyma, vertelt: ‘’Zo’n 3 jaar geleden zijn we begonnen met de voorbereiding van de werkzaamheden aan de Witte Anna. En precies een jaar geleden stonden we aan de start van de werkzaamheden aan de Witte Anna. Toen hebben alle planten en struiken om de Witte Anna heen een nieuwe bestemming gekregen, omdat de bouwplaats werd ingericht. Al vrij snel daarna kwamen de vakmannen in aantocht om aan de slag te gaan met het warmtenet en natuurlijk de renovatie. Inmiddels zijn de laatste woningen opgeleverd.” Stephan Grootswagers, projectleider bij Haag Wonen vult aan: ‘’Het was best een intensieve periode voor bewoners. Veel voorbereidingen, werklui over de vloer en tijdelijk logeren in een logeerwoning. We realiseren ons maar al te goed dat dit veel impact heeft op het dagelijks leven. Daarom begeleiden we bewoners zo goed mogelijk.’’ Van begin tot eind is er aandacht geweest voor bewoners van de kenmerkende woontoren, maar ook zeker voor de buurt. Er zijn verschillende initiatieven geweest. Een voorbeeld hiervan is koffie drinken & plantje halen, waar tientallen planten en stuiken een nieuw thuis kregen, omdat ze niet verloren mochten gaan door de renovatie. Bron: Dura Vermeer. Foto: Jelle Verhoeks
7 nr. 1 januari 2025 Column In elk nummer van RenovatieTotaal geeft dr.ir. Haico van Nunen zijn mening over een aspect van ‘de renovatiewereld’. Haico van Nunen is adviseur bij BouwhulpGroep en lector Duurzame Renovatie bij het kenniscentrum Duurzame HavenStad van Hogeschool Rotterdam. 2025: nieuw jaar, nieuwe kansen? In 2019 is het Klimaatakkoord opgesteld. De gebouwde omgeving stootte toen nog jaarlijks 23,1 Mton CO2 uit. In de tussentijd is dit gereduceerd tot 17,3 Mton (2023). Een reductie van 25% in 5 jaar tijd. Een fantastische eerste stap, maar het laat tegelijkertijd zien dat er richting 2030 nog veel te doen is. De beoogde CO2-uitstoot voor de gebouwde omgeving in 2030 is 13,2 Mton. Maar daar stopt het niet, het einddoel is CO2-neutraal. Maar het laaghangende fruit lijkt nu wel te zijn geplukt. Dat we 25% reductie hebben bereikt is goed nieuws. Het Programma Verduurzaming Gebouwde Omgeving gaat uit van het isoleren van 2,5 miljoen woningen, het plaatsen van 1 miljoen hybride warmtepompen en 500.000 aansluitingen op een (nieuw) warmtenet. Deze aantallen zijn nog niet behaald. En de resultaten die we wel halen zijn grotendeels behaald met dank aan subsidies en de woningcorporaties. De wijkaanpakken zijn nog niet zo succesvol als verwacht en de individuele verbeteringen van particulieren zijn nog beperkt van schaal. De grootschalige uitrol van warmtenetten laat nog op zich wachten, vanuit verschillende oorzaken. Tel daar de verplichting voor hybride warmtepompen die niet is doorgegaan, bij op, en je snapt dat de cijfers laten zien waarom de energietransitie momenteel achterblijft bij de ambities. Bovendien vraagt het bouwen van nieuwe woningen ook capaciteit waardoor we een verschuiving zien, weg van renoveren. Een nieuw jaar nieuwe kansen, dus een nieuwe start. Tijd om de boel om te draaien en niet vanuit de belemmeringen te denken maar te kijken naar de kansen. Er moeten miljoenen woningen verduurzaamd worden, en er zijn voldoende mensen die willen verduurzamen. Gemeentes zijn begonnen met hun Wijk Uitvoerings Plannen voor te bereiden op realisatie. De overheid heeft vele subsidies voor duurzame maatregelen en er zijn nationale programma’s om het Klimaatakkoord te stimuleren. Als we op die manier naar de energietransitie kijken, dan hebben we het niet over achterblijven maar over een gigantische kans om aan de slag te gaan. Er zijn nog veel woningen die geïsoleerd moeten worden, installaties aangelegd en dan het liefst ook nog op een manier waarop het wooncomfort voor de bewoners toeneemt. Dat betekent dat de renovatiesector tot 2050 (en daarna) volop aan de slag kan met woningverbetering. Jaarlijks gaat het om 300.000 te verduurzamen woningen, een omvang als de stad Rotterdam per jaar! De grote vraag is welk deel hiervan jij voor je rekening wil nemen. Doe je dit jaar mee? BAM rondt grootschalige renovatie en verduurzaming Indische Buurt in Beverwijk af In opdracht van woningcorporatie Pré Wonen heeft BAM Wonen 156 woningen in zes portiekflats verduurzaamd in de Indische Buurt in Beverwijk. De portiekflats uit begin jaren vijftig hadden een zeer laag energielabel. Dankzij buitengevelisolatie, verbeterde ventilatie en zonnepanelen stijgt het energielabel van gemiddeld F naar A+. Dat betekent meer comfort en een lager energieverbruik voor de bewoners. Als afsluiting organiseerden Pré Wonen en BAM Wonen een feestelijke oplevering voor alle bewoners. De portiekflats zijn begin jaren vijftig van de vorige eeuw gebouwd. Bijzonder aan de architectuur zijn de verschillende metselwerkverbanden boven de entrees, het kartelwerk en boerenvlechtwerk in het metselwerk van de kopgevels. Het was de wens van de woningcorporatie om deze karakteristieke uitstraling te behouden. In plaats van spouwmuurisolatie is daarom buitengevelisolatie toegepast. De nieuwe steenstrips zijn in hetzelfde patroon als de oorspronkelijke strips aangebracht. In totaal is er 8.300 m2 aan steenstrips geplaatst. Daarmee blijft dit erfgoed van architectenduo Joop en Koos Pot-Keegstra behouden. Dit architectenbureau ontwierp behalve woningbouw ook bijzondere projecten zoals de Bijlmerbajes. Noemenswaardig is ook dat Koos Pot-Keegstra in 1936 als eerste vrouw afstudeerde aan de Amsterdamse Academie voor Bouwkunst. De grootschalige verduurzaming zorgt voor een reductie van CO2-uitstoot van ruim 166.600 kilogram per jaar. Daarnaast zijn alle badkamers, toiletten en keukens vervangen met individuele keuzes. De bewoners zijn tevreden: zij beoordeelden de aanpak met een gemiddeld rapportcijfer 8,3. Bron: BAM Wonen
(infotorial) De ambitie is uitgesproken om de grootste leverancier voor veilig werken op hoogte te worden. Met de overnames van ASC Group en Euroscaffold in 2023 heeft Alumexx significante stappen gezet om dit te bereiken. Onder het mom van: Krachten bundelen voor succes! De samenwerking is gestart met het verdelen van de merken in de volgende marktsegmenten: Industrial (ASC), Professional (Euroscaffold) & Do-it-yourself (Alumexx). Elk eigen segment beschikt over eigen productlijnen binnen een afzonderlijke marktpositie. ASC INDUSTRIAL ASC Industrial is een producent van hoogwaardige steigersystemen, gespecialiseerd in innovatieve oplossingen voor de bouw-, industriële en verhuursector. Onze steigersystemen worden rondom afgelast, wat zorgt voor maximale duurzaamheid en betrouwbaarheid. Met jarenlange expertise en een sterke focus op kwaliteit en veiligheid, levert ASC Industrial een breed assortiment steigers, klimmaterialen en specials die voldoen aan de hoogste internationale normen. Als betrouwbare partner helpt ASC uw projecten letterlijk en figuurlijk naar een hoger niveau te tillen. Euroscaffold PRO Euroscaffold PRO is onder de professionals een herkenbaar en betrouwbaar merk, bekend om de hoogwaardige steigers, ladders, trappen en overige klimmaterialen. Met een focus op veiligheid, gebruiksgemak en duurzaamheid, biedt Euroscaffold betrouwbare oplossingen op hoogte. Alle producten worden ontworpen volgens de hoogste veiligheidsnormen, zodat er met volle vertrouwen op hoogte gewerkt kan worden. Alumexx DO-IT-YOURSELF Alumexx DIY is een aanbieder van betaalbare klimmaterialen, speciaal gericht op de doe-het-zelf (DIY) markt. Het merk staat bekend om de gebruiksvriendelijke rolsteigers, kamersteigers, ladders, trappen en accessoires, speciaal ontworpen voor particulieren en hobbyklussers die zelf aan de slag willen met klussen in en om het huis. Alumexx biedt een breed scala aan DIY-producten, die eenvoudig op te zetten zijn, zelfs voor beginners. Als een dynamisch en vooruitstrevend bedrijf blijft Alumexx Group zich innoveren. Door onderzoek en ontwikkeling stemt het verbeteringen af op de klantvraag. Alumexx produceert niet alleen veiligheidsartikelen die voldoen aan de industriële normen, maar overtreft zich op het gebied van kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid. Alumexx Group is klaar voor de toekomst met de missie: De grootste leverancier worden voor veilig werken op hoogte! De voordelen van Alumexx Group: • Nederlands fabricaat • Maatwerk oplossingen • Gecertificeerde producten • Levering direct uit voorraad Safety Guard Systems dakrandbeveiliging De nieuwste innovatie van de Alumexx Group is de Safety Guard Systems (SGS) dakrandbeveiliging voor platte en hellende daken. Tijdelijke dakrandbeveiliging is een flexibele en efficiënte oplossing om de veiligheid te waarborgen tijdens werkzaamheden op daken. Dit type valbeveiliging wordt gebruikt bij tijdelijke projecten, zoals dak onderhoud, renovaties of nieuwbouw. Deze systemen zijn ontworpen om eenvoudig en snel te worden geplaatst zonder dat er structurele aanpassingen aan het gebouw nodig zijn. Transporteer de dakrandsystemen door middel van speciale SGS transportbokken. Het SGS dakrandbeveiliging assortiment bestaat uit: • SGS Edge hellende daken • SGS Slim platte daken • SGS Slim+ platte daken • SGS Prime platte daken Service Voor de beste service, kwaliteit, maatwerk, snelheid en goede marges bent u bij Alumexx Group aan het juiste adres! Wij bieden een uitstekende persoonlijke service voor onze dealers, zo krijgt u bij ons een vast contactpersoon voor al uw vragen. Populair bij bouwprofessionals Alumexx Group beschikt over gerenommeerd merken, zoals ASC, Euroscaffold en Alumexx en is wereldwijd bekend bij de bouwprofessionals. De producten worden verkocht in vele Europese landen, maar ook ver daarbuiten. Gecertificeerde producten Bij Alumexx Group bent u verzekerd van bewezen kwaliteit. De producten voldoen aan de Europese normen voor veilig werken op hoogte. Alle onderdelen worden in de eigen fabrieken in Nederland geproduceerd volgens de Europese wetgevingen en verplichte veiligheidseisen. One stop shop Alumexx Group biedt keuze uit een ruim assortiment klim- en veiligheidsmaterialen voor werken op hoogte. Onze research en development afdeling is altijd bezig met nieuwe ontwikkelingen. Aluminium maatwerk is tevens mogelijk. Snelle levering Alumexx Group garandeert een snelle levering. In Nederland worden leveringen de volgende werkdag al geleverd. Ook is het mogelijk om uit te leveren op afspraak of op een door u gekozen locatie. Keuringen Alumexx Group beschikt over diverse keuringsstations voor rolsteigers, draagbaar klimmateriaal, zoals ladders en trappen en steigeraanhangers. Wij hebben gecertificeerde keuringsmeesters in dienst, die indien nodig direct onderhoud en reparaties kunnen uitvoeren. Klimmaterialen voor iedere uitdaging De Alumexx Group is gespecialiseerd in het ontwerp, de productie en de distributie van hoogwaardige aluminium klimmaterialen, zoals rolsteigers, dakrandbeveiliging, ladders & trappen. Daarnaast beschikt Alumexx over een aparte divisie voor stalen steigeraanhangwagens en maatwerk producten (specials) binnen de bouw- en installatie industrie. Alumexx biedt altijd een passende oplossing voor al uw veiligheidsuitdagingen op hoogte. Informatie: www.alumexxgroup.nl
9 Thema BouwBeurs 2025 Interview “Binnenwarmtepomp zorgt voor gezonder binnenklimaat in woningen” Hoewel de markt voor warmtepompen in Nederland afgelopen jaar een flinke knauw hee gekregen, zijn warmtepompen onmiskenbaar nodig om woningen ook in de toekomst op een duurzame manier comfortabel te houden. Dat is ook de reden dat Inventum Technologies is doorgegaan met de ontwikkeling van de 8e generatie binnenwarmtepomp. Op de internationale installatievakbeurs ISH in Frankfurt in maart dit jaar wordt deze warmtepomp gelanceerd op de stand van de Joule Groep (waar Inventum onderdeel van is), maar op de Bouwbeurs in de Jaarbeurs vindt begin februari een prelancering plaats tijdens een exclusief moment. Jorn van Strien, CEO van Inventum Technologies praat ons alvast bij over deze nieuwe ontwikkeling. Auteur: Harmen Weijer. Foto’s: Inventum Technologies Inventum Technologies ontwikkelde inmiddels al meer dan 35 jaar geleden haar eerste binnenwarmtepomp. De afgelopen jaren is er gewerkt aan de volgende generatie binnenwarmtepomp, vertelt Jorn van Strien. “Dit wordt een zeer stille warmtepomp, wederom een binnenwarmtepomp zonder buitenunit, maar met een aanzienlijk hoger vermogen. De warmtepomp kan flexibel functioneren en heeft hiermee een tot 5 kW modulerend vermogen. Hiermee wordt de technologie van Inventum Technologies ook geschikt voor grotere woningen, waarbij het bestaande productenportfolio met name gericht is op kleinere woningen”, aldus Van Strien. Belang van gezonder binnenklimaat Hij benadrukt dat Inventum Technologies nog steeds heilig gelooft in een binnenwarmtepomp. “Ook deze 8e generatie binnenwarmtepomp heeft geen buitenunit. Dat is niet alleen mooier in het straatbeeld; het is ook eficiënter. De warme binnenlucht gaat niet naar de vogels, maar wordt hergebruikt in de woning. Bovendien draagt het ook bij aan een gezonder binnenklimaat. In een tijd waarin mensen voornamelijk binnen zijn, wordt dit belang nog wel eens onderschat. We zorgen ervoor dat woningen goed worden geventileerd en tegelijkertijd gebruik maken van de energie die anders verloren zou gaan. Dat is een win-winsituatie." Een ander belangrijk aspect van de warmtepompen van Inventum Technologies is dat ze binnen worden, met een korte installatietijd geïnstalleerd én onderhouden kunnen worden. "Dat blijven twee onderscheidende factoren", benadrukt Van Strien. "Veel warmtepompen in de markt hebben buitenopstellingen, wat vaak leidt tot geluidsklachten en esthetische bezwaren in het straatbeeld. Onze binnenopstellingen vermijden die problemen. Bovendien is service aan binnenopstellingen veel gemakkelijker uit te voeren voor installateurs. Het vinden van een installateur voor onderhoud aan warmtepompen is namelijk al erg lastig. Het feit dat een installateur buiten of zelfs op een ladder of steiger moet werken helpt daarin niet.” Slim onderhoud belangrijk Diezelfde installateurs worden door Inventum Technologies extra ondersteund, vertelt Van Strien. “We willen dat installateurs gemakkelijk met onze producten aan de slag kunnen. Daarom hebben we in de nieuwe fabriek in Houten een trainingscentrum opgezet, waar installateurs in één dag worden klaargestoomd om onze warmtepompen te installeren. Dit verlaagt de drempel en zorgt ervoor dat de installateurs direct klaar zijn voor de praktijk." Daarnaast werkt het bedrijf aan een app voor installateurs, waarmee ze op afstand monitoring kunnen uitvoeren en storingen sneller kunnen oplossen. "Nu al kunnen we warmtepompen analyseren. Dat doen we met een extern kastje. We willen nog een stap verder gaan door het te integreren in de warmtepomp. En dan kunnen we ook nog een stap verder naar predictive maintenance, oftewel voorspellend onderhoud," aldus Van Strien. "Dat betekent dat je storingen kunt voorkomen voordat ze zich voordoen. Dit is vooral belangrijk voor de eindgebruiker, die hierdoor minder ongemak ervaart." Veel potentieel in markt Hoewel de vraag naar warmtepompen in 2024 is bekoeld na de piek in 2022 en 2023, ziet Van Strien nog steeds veel potentieel in de markt. "We zien dat er nog steeds vraag is, in Nederland, maar ook vanuit andere Europese landen zoals het Verenigd Koninkrijk en Ierland," zegt hij. "In Nederland is er veel interesse vanuit de nieuwbouwmarkt, omdat de binnenwarmtepomp uitstekend past bij fabrieksmatige bouw. En ook vanuit woningcorporaties voor renovatieprojecten is er veel interesse. Onze warmtepompen zijn daarvoor heel goed te gebruiken. En met de nieuwe, 8e generatie binnenwarmtepomp komen ook grotere woningen in zicht voor verduurzaming.” Van Strien erkent wel dat de particuliere markt uitdagender is. "Het grootste deel van de woningvoorraad in Nederland is in handen van individuele woningeigenaren," legt hij uit. "Maar met ons nieuwe product denken we wel dat we meer eindgebruikers kunnen aanspreken. Dat willen we ook doen met goede installatiepartners, maar we gaan daar in het juiste tempo op inspelen." Jorn van Strien, CEO van Inventum Technologies: de nieuwe, 8 generatie binnenwarmteIn de vorig jaar geopende tweede fabriek in Houten van Inventum Technologies wordt de nieuwe, 8e generatie binnenwarmtepomp geproduceerd, die dit voorjaar wordt gelanceerd. Jorn van Strien, CEO van Inventum Technologies: “Onze binnenwarmtepompen zorgen ervoor dat woningen goed worden geventileerd en tegelijkertijd gebruik maken van de energie die anders verloren zou gaan.”
Cr3+ Environmental friendly 2025 Claim hier jouw gratis toegangskaart Bezoek onze stand 12.B067 DE MEESTE TOEGEPASTE RENOVATIEVLOER VAN NEDERLAND SPARREN OVER JOUW PROJECT? ga naar onze vernieuwde website www.havebo.nl MEER DAN 90 VERSCHILLENDE LIGGERLENGTES INSTALLATIE VAN DE VLOER IN 5 STAPPEN MAGNELIS STALEN ONDERDELEN VOOR DE BESTE BESCHERMING TEGEN ROESTVORMING INNOVATIEF EPS VULELEMENT MET MULTILAMBDA TECHNOLOGIE DE MEESTE TOEGEPASTE
11 nr. 1 januari 2025 Thema Energietransitie Bouwhistorie Hoe om te gaan met historische installaties? Bij het restaureren en herbestemmen van monumenten worden niet zelden oude installaties verwijderd en vervangen door nieuwe. Dat is begrijpelijk, want verouderde installaties zijn vaak in een slechte technische staat, voldoen niet meer aan de stand van de techniek of aan wet- en regelgeving, het verkrijgen van onderdelen is lastig of zelfs niet meer mogelijk en ook de veiligheid (denk aan asbest, kortsluiting, e.d.) laat vaak te wensen over. Toch is het belangrijk niet eerst of alleen te kijken naar deze technische en wettelijke aspecten, maar ook naar de historische waarde. Oude installaties maken onderdeel uit van het gebouw als historisch document en verdienen als zodanig meer aandacht dan ze in het algemeen krijgen. Auteur en foto’s: Willard van Reenen, bouwhistoricus en docent Met bouwhistorisch onderzoek worden diverse historische bronnen onderzocht. De belangrijkste bron van onderzoek is het gebouw zelf. Oude gebouwen fungeren als historische documenten die ons inzicht geven over de wijze waarop onze voorouders hebben gewoond, gewerkt en geleefd. Een (oud) gebouw dat behouden blijft, vormt als het ware een stuk gestolde geschiedenis waaruit veel is af te lezen. In 1931 werd in Venetië op Europees niveau een congres over monumentenzorg gehouden. Bij die gelegenheid werd een handvest opgesteld dat beschreef waaraan de instandhouding van monumenten zou moeten voldoen. Charter van Venetië Pas in 1964 volgde een tweede congres, eveneens in Venetië. Tijdens die bijeenkomst werd de definitieve versie van het handvest vastgesteld. Dit document staat bekend als het ‘Charter van Venetië’. Dat het gebouw an sich een belangrijke historische bron is, werd in Venetië onderkend. In het derde artikel van het Charter is te lezen ‘De conservering en restauratie van monumenten hebben als oogmerk de objecten als kunstwerk en als historisch document te behouden’. URL 2007 In de nieuwe, vorig jaar verschenen, uitvoeringsrichtlijn voor bouwhistorisch onderzoek met waardestelling (URL 2007) wordt expliciet aandacht gevraagd voor installaties. De bouwhistoricus is hiermee verplicht om bij bouwhistorisch onderzoek de nodige aandacht te besteden aan installaties en deze mee te nemen in de beschrijving en de waardestelling. Historische installaties maken deel uit van het gebouw als historisch document en vertellen ons veel over de wijze waarop gebouwen werden bewoond en gebruikt en op welke wijze het wonen en werken comfortabeler en gemakkelijker werd gemaakt. Stroomschema voor behoud Om handvatten te bieden voor het behoud en de instandhouding van historische installaties, is door mij onderstaand stroomschema in elkaar gezet met toelichtende teksten. Dit kan dienen als hulpmiddel voor het zorgvuldig omgaan met historische installaties. Ook staan in dit schema installaties die niet meer functioneel zijn te maken, of zelfs uit het gebouw worden verwijderd. Stappenplan als handvat voor het zorgvuldig omgaan met historische installaties. Het stappenplan is in ontwikkeling. Op https://historische-installaties.nl/behoud/ is de actuele stand te raadplegen, die verder gaat dan het hier weergegeven stappenplan.
12 nr. 1 januari 2025 Interview “Ik ben een rasoptimist, maar ik twijfel enorm of we de komende jaren voldoende woningen gaan realiseren” In een land met veel corporatiewoningen én veel koopwoningen kunnen we spreken van een brede woningmarkt. Als het inwonertal bovendien om verschillende redenen met vele miljoenen mensen is gestegen, en Nederland qua woonoppervlak niet groter is geworden, dan kun je gerust spreken van een uitdaging op het woongebied. Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft, hakt al decennia met dat bijltje. Hij geeft gevraagd en ongevraagd adviezen om de woningmarkt gezond te houden. Hij noemt zichzelf rasoptimist, en dat is gezien de historie én de toekomst van de woningmarkt een eigenschap die hard nodig is om oplossingen te bieden voor de vele problemen op woongebied. Auteur: Harmen Weijer. Foto: Christiaan Krop Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft: U bent al sinds 2001 hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft, en u kunt als geen ander terug kijken of de afgelopen twee decennia. Op het risico af dat u een half uur aan het woord bent, maar waar is het de afgelopen jaren in Nederland fout gegaan qua wonen? “Er zijn de afgelopen decennia twee belangrijke trends geweest. Allereerst hebben we in Nederland de woonproblematiek niet goed ingeschat. Het is nog maar een jaar of tien geleden dat er vrij breed in de samenleving werd gezegd: ‘Nederland is af, we hoeven niet meer bij te bouwen’. Dan gaat het dus niet alleen om minister Blok, die destijds minister van Wonen was. Hij kreeg veel kritiek, omdat hij zei dat de volkshuisvesting af was en er geen taak meer was voor de regering op het gebied van woningbouw. Het waren ook de adviesorganen, zoals Rijksbouwmeesters en PBL, die duidelijk zeiden: ‘we moeten stoppen met bouwen, we moeten ons voorbereiden op krimp’. Ik wil niet zeggen dat ze destijds volledig ongelijk hadden, maar ze zijn toen wel erg doorgeschoten in hun advisering. Natuurlijk was de opgave wel minder dan nu; we wisten toen ook niet dat de vraag zo zou toenemen. Maar toen kon je ook al vermoeden dat deze inschatting niet helemaal correct was.” De tweede reden is dat de woningbouwproductie de afgelopen jaren sterk is afgenomen. Dit werd mede veroorzaakt door de diverse crises, die we de afgelopen jaren hebben doorgemaakt. Denk aan de economische crisis van 2008 tot 2014, waardoor er nauwelijks geen nieuwe bouwplannen zijn ontwikkeld. Maar we weten ook: bouwen in Nederland kost gemiddeld wel 10 jaar, dus dan is het geen wonder dat we nu tegen problemen aanlopen.” Heeft naast de groei van de bevolking en de daling van de woningbouwproductie het beleid nog veel invloed gehad op de ontstane situatie? “Het woonbeleid wordt ook wel gekenschetst als ‘de wankele pilaar onder de welvaartstaat’. Het blijft in ieder land zoeken naar de juiste balans: het is nooit alleen de overheid of de markt die zorgen voor meer woningen. Als dat zo was, was het natuurlijk een stuk eenvoudiger. De hele woningmarkt is een lastig functionerende markt, die niet kan zonder goede marktregulering. En we hebben het te veel overgelaten aan de markt.” Waren deze fouten te voorkomen? “Deels. Wat je als overheid had kunnen doen, is anti-cyclisch sturen. Als de markt oververhit raakt, moet je geen olie op het vuur gooien. Maar uiteindelijk hebben we in Nederland in de economische crisis precies het tegenovergestelde gedaan: in plaats van stimuleren zijn we gaan afremmen. Door bijvoorbeeld woningcorporaties die vermaledijde verhuurderheffing op te leggen, en in de koopsector zijn de financieringsnormen aangescherpt. Daarvoor heb ik in het verleden ook wel gepleit, maar niet door dit uit te voeren op dat moment. Het gevolg was dat we in een enorme vastgoedcrisis terechtkwamen, waarbij de prijzen met ruim 20 procent zijn gedaald. Dat zorgde voor een enorme vraaguitval; de bouwproductie ging compleet onderuit. Ter vergelijking: in België hadden ze een vergelijkbare woningmarkt, maar daar deden ze – om verschillende redenen – helemaal niets en stegen de prijzen nog met 16 procent in 2014. Uiteindelijk is het weer helemaal omgedraaid, doordat de kapitaalrente en daarmee de hypotheekrente daalde. Maar onze waarschuwingen voor anti-cyclisch beleid zijn eerst wel in de wind geslagen. Ten tweede is het belangrijk meer vanuit lange termijn-denken te sturen en te zorgen voor continuïteit in het beleid. Dus niet zoals de afgelopen decennia is gebeurd iedere 5 jaar radicale veranderingen doorvoeren. Het goed afstemmen van vraag en aanbod is namelijk een lang proces.” Waar doelt u hier precies op? “In 2015 gaf toenmalige minister Blok aan dat de woningbouw aan de markt kon worden overgelaten. Het ministerie kon zelfs worden opgeheven. Woningcorporaties werden de duimschroeven aangedraaid, want die waren niet meer nodig. Zo’n 7 jaar later kregen we een minister (Hugo de Jonge, red.) die alles weer omdraaide; die de private investeerders weer het bos injaagt. En natuurlijk: economisch zit het ook tegen, met hogere rentes en gestegen bouwkosten. Alle plagen komen op de particuliere sector af. Met als klap op de vuurpijl ook nog de invoering van de Wet betaalbare huur, terwijl de corporaties worden geacht 30.000 extra woningen te bouwen. Dat is een veel te snelle omslag van beleid. En toegegeven: Nederland is niet uniek, want ook omringende landen hebben last van gestegen rentes en bouwkosten, maar het Nederlandse beleid heeft ook niet geholpen dit te verzachten.”
13 nr. 1 januari 2025 U heeft in 2023 in de aanloop op de verkiezingen voor een nieuwe Tweede Kamer een vuistdik essay geschreven op verzoek van het NSC. Daar heeft u een hele trits aan oplossingen aangedragen. Nu is er een nieuw kabinet (met NSC), en het hoofdlijnenakkoord ligt er. Hebben ze voldoende naar u geluisterd? “Voor wat betreft wonen ligt er een goed akkoord; de rest van het akkoord doet overigens pijn aan mijn ogen, maar dat terzijde. Ik pleitte in mijn essay vooral voor een lange termijnvisie voor de woningmarkt, een soort blauwdruk hoe die markt goed kan functioneren. En dan kun je een aantal maatregelen nemen die passen in dat lange termijnbeleid. Neem nu het eigendomscentrale woonbeleid: het was natuurlijk naïef van minister Blok om te denken dat je een goed functionerende, commerciële private huursector kunt organiseren als je tegelijkertijd de koopsector nog zo ondersteunt met de hypotheekrenteaftrek. Dat is ongelijke concurrentie, en geen voedingsbodem voor een welvarende particuliere huursector. In Duitsland wordt die particuliere huursector bijvoorbeeld wel fiscaal ondersteund, en dat zie je, want die sector is groot bij onze oosterburen. En ja, daar wordt de koopsector niet ondersteund. Maar je kunt het op z’n minst gelijk behandelen. Ik vind ook dat we beter moeten kijken naar wat we in Nederland normaal vinden aan huurprijzen. Vroeger hadden we de Volkshuisvestingsprijs. waarbij maximaal 15 procent van het besteedbare inkomen van een huishouden met een modaal inkomen aan huurkosten besteed mocht worden. Dat mag wel iets hoger zitten, want we hebben meer welvaart nu, maar niet zo hoog als nu vaak het geval is. Eerlijk gezegd vind ik het onverantwoord dat sommige verhuurders zulke hoge huren vragen, terwijl je weet dat een huurder dat eigenlijk niet kan betalen en met die hoge huurkosten onder het bestaansminimum uitkomt. Gek genoeg hebben we die eisen wel in de koopsector, want je krijgt gewoon geen hypotheek als je niet voldoet aan de financiële normen.” Aan welke knoppen kunnen we dan draaien? “Dat kan aan drie knoppen: de lonen verhogen, de toeslagen verhogen en de huren verlagen. De toeslagen worden inmiddels wel verhoogd, al is er ook een beweging gaande om juist toeslagen fors te verminderen. Aan de overige knoppen zou je kunnen draaien door bijvoorbeeld herverdeling. Ik krijg bijvoorbeeld ook hypotheekrenteaftrek, maar heb dat financieel eigenlijk helemaal niet nodig. Dat kan dus fiscaal worden herverdeeld. Die aftrek moet hoe dan ook worden afgeschaft, wil je net als in de rest van Europa een gezonde woningmarkt hebben. En gelukkig gebeurde dat ook wel, stapje voor stapje. Jammer alleen dat het huidige kabinet daarmee stopt .” Zijn de maatregelen van het nieuwe kabinet in het hoofdlijnenakkoord voldoende of in ieder geval een goede eerste stap? “Wat betreft wonen zeker. Wat ik positief vind is dat er meer geld beschikbaar komt voor meer woningbouw. Wel is er veel te weinig budget voor de infrastructuur die daar bij hoort. En of we die 100.000 woningen per jaar halen is voor de komende jaren niet direct de issue (dat gebeurt sowieso namelijk niet); het gaat er om dat die woningproductie verder omhooggaat. Verder is het goed dat de belemmeringen worden opgeheven voor het beter benutten van de bestaande woningvoorraad. Denk aan: het versoepelen van de regels voor hospiteren en woningdelen. En ook goed vind ik het realiseren van tijdelijke woningen. Wat dan weer niet helpt, is dat de Wet betaalbare huur net is ingevoerd. BBB de partij van de nieuwe Wonen minister Mona Keijzer – was er eerder al op tegen, maar ook in de nieuwe Tweede Kamer is er een meerderheid voor. Met een forse aanpassing van de fiscale lasten met name in Box 3 en de overdrachtsbelasting zou dat nog gerepareerd kunnen worden. En ik vind het goed dat de derde sector, de coöperatieve sector, wordt gestimuleerd.” Ten slotte de hamvraag: hoe denkt u dat Nederland woont in 2030? “Dat is al heel snel, hè. De veranderingen zullen bescheiden zijn, want de woonvoorkeuren veranderen in de komende 5 à 6 jaar niet zo veel. Als er dan al verandering is, verwacht ik dat we meer gemeenschappelijke woonvormen krijgen, zoals wooncollectieven en knarrenhofjes. Dat is die derde sector, en die zal groter worden. Dat zal niet heel dominant zijn, maar wel duidelijker aanwezig. Verder verwacht ik dat de al ingezette trend dat meer mensen uit de Randstad zullen trekken om in de periferie of de intermediaire zone – de Bandstad – te gaan wonen, zal doorzetten. En we zullen in 2030 meer modulaire woningen zien, dus demontabel en sneller te bouwen. De innovatieve fabrieken die daarvoor zijn opgezet, gaan de komende jaren veel meer woningen opleveren. En dat moet ook wel als je de productie van 100.000 woningen per jaar wilt halen. En hoewel ik een rasoptimist, heb ik grote twijfels of we de komende jaren voldoende woningen gaan bijbouwen.” Vierde editie boek Hoe woont Nederland in 2030? in aantocht Dit interview wordt geplaatst in de vierde editie van het boek Hoe woont Nederland in 2030?. Dit boek maakt de redactie van RenovatieTotaal in opdracht en in samenwerking met vastgoedonderhoudsbedrijf ROZA uit Culemborg. Na de eerste drie edities in 2022, 2023 en dit jaar gaan we opnieuw 14 inzichten over het huidige en het toekomstige wonen verzamelen. Deze editie komt dit voorjaar uit. Het is de bedoeling dat deze reeks tot en met 2030 jaarlijks met een editie komt. Kijk voor de laatste editie op onze site: www.renovatietotaal.nl/roza-3. Houd deze site ook in de gaten voor de nieuwe 2025-editie. “Prefab is een ontwikkeling die niet meer te stuiten is”
14 nr. 1 januari 2025 Prefab renoveren “Prefab wandsystemen zorgen voor meer efficiëntie en lagere kosten” Prefab wandsystemen spelen een cruciale rol in de transformatie van de bouwsector. Deze systemen bieden niet alleen praktische oplossingen voor arbeidsintensieve uitdagingen, maar dragen ook bij aan duurzame en efficiënte bouwmethoden. Een van de bedrijven die in deze sector actief is, is BIA Systeemwanden. Operational manager John Vranken legt uit waarom prefab wandsystemen nu al van groot belang zijn. Auteur: Harmen Weijer. Foto’s: BIA Systeemwanden. Volgens John Vranken begon de transitie naar prefab wanden vanuit een eenvoudige observatie: "In 2013 hebben we een bedrijf overgenomen die een wandsysteem had ontwikkeld. Wij gingen het daarna in markt zetten. Ik heb in de bouw gekeken wat er op dit vlak werd gebruikt, en dat waren voornamelijk systemen met metal stud en gipsplaten. En ik zag dat deze nog vaak met veel handwerk geplaatst moesten worden. Medewerkers zagen zelf profielen bij en snijden plaatmateriaal op maat. Dit proces is niet alleen tijdrovend, maar ook inefficiënt." Vranken herinnert zich dat hij direct mogelijkheden zag om dit proces te verbeteren. "Ik dacht: als wij een Met ongeveer 60-70% standaardpanelen en 30-40% op maat gemaakte panelen, zoals passtukken of panelen met sparingen, levert dit aanzienlijke tijdsbesparing op tijdens de montage. gestuurde zaag in de fabriek hebben, waarom laten we het werk dan nog op de bouwplaats uitvoeren? Zo introduceerden we prefab panelen die volledig op maat zijn geproduceerd. Onze prefab systeemwanden worden nu grotendeels in de fabriek voorbereid. Met ongeveer 60-70% standaardpanelen en 30-40% op maat gemaakte panelen, zoals passtukken of panelen met sparingen, levert dit aanzienlijke tijdsbesparing op tijdens de montage.” Efficiënte logistiek naar en op bouwplaats De logistiek is een ander gebied waar BIA over ging nadenken en met een efficiëntere oplossing kwam. "Op de bouwplaats zie je vaak pallets in een hoek staan, waarna medewerkers een halve dag bezig zijn om materialen te sorteren en naar de juiste ruimte te brengen," legt hij uit. “Door pallets op het juiste moment en direct in de betreffende ruimtes aan te leveren, wordt tijdens het bouwproject niet alleen tijd bespaard, maar minimaliseert het ook afval en faalkosten. Dat vraagt natuurlijk een goede afstemming met de uitvoerder en transporteur, maar dat werkt wel. Bij aflevering is ook een tekening bijgevoegd, zodat de montagemannen de wanden kamer voor kamer kunnen netjes kunnen opbouwen zonder dat ze tijdens het werk nog moeten bijzagen.” Stekkerbare elektriciteitsoplossingen Om ook het werk na de afbouw door installateurs te vergemakkelijken kwam Vranken met de oplossing om tijdens de bouw door montagemedewerkers stekkerbare elektriciteitsvoorzieningen zoals stopcontacten en schakelaars incl bekabeling te monteren. “Deze systemen maken het mogelijk om bekabeling en schakelaars eenvoudig in de wand te integreren zonder complexe installaties. Met stekkerbare systemen kan iedereen de elektra installeren, zolang het voldoet aan de regelgeving. Dit scheelt enorm in tijd en kosten, ook in faalkosten. Ik ken mensen in de afbouwsector, die nadat al het werk is gedaan, dus ook nadat leidingen zijn toegevoegd, allerlei reparaties moeten uitvoeren," aldus Vranken. Innovaties Qua innovatie en flexibiliteit wil BIA niet stilstaan en onderzoekt het bedrijf naar aanvullingen op het huidige productengamma. Zo ontwikkelen ze kernmaterialen met verschillende diktes om te voldoen aan specifieke eisen zoals geluidsisolatie en brandwerendheid. "We willen flexibiliteit in onze productie om bijvoorbeeld kernmaterialen aan te passen van 40 mm naar 80 mm, afhankelijk van de toepassing. Daarnaast onderzoekt het bedrijf nieuwe materialen en isolatiemogelijkheden, waaronder biobased opties zoals de toegepaste lijm. "Onze kartonnen kern is al voor 70% gerecycled, maar we kijken naar verdere mogelijkheden om duurzaam te blijven innoveren. Het vullen van de kern met hennep past daar heel goed bij," zegt hij. Renovatie en transformatie Prefab is niet alleen toepasbaar in nieuwbouw, maar biedt ook oplossingen voor renovatie en transformatie. BIA werkt regelmatig aan projecten waarbij kantoorpanden worden omgebouwd tot woningen. Zoals bij een project op Strijp-S in Eindhoven, waar systeemwanden werden geleverd voor de transformatie van oude kantoren naar nieuwe kantoren. De toekomst van prefab wandsystemen ziet er volgens Vranken dan ook veelbelovend uit. "Met lopende bandproductie kunnen complete woonunits in een dag worden gemaakt. Dit is de richting waarin de bouwsector moet gaan om te voldoen aan de vraag naar meer woningen. Een andere trend is het gebruik van XL-wanden, die meer dan 5 meter breed zijn. Wij kijken daar wel naar, maar eerlijk gezegd ben ik sceptisch over de praktische uitvoering van deze systemen. Het valt immers niet mee ze op de locatie en in het werk te krijgen, daar heb je een hijskraan bij nodig. En het kan eigenlijk alleen bij nieuwbouw, want deze wanden moeten via het dak in het gebouw worden gehesen. We kunnen het overigens wel leveren, maar of dit het systeem van de toekomst, vraag ik me af.” Uitdagingen Ondanks de verdere voordelen van prefab systemen, blijven er uitdagingen bestaan. "Ik werk al mijn hele leven in de bouwsector, en ik weet dat de branche traditioneel en traag is in het accepteren van innovaties," zegt Vranken. Toch blijft hij optimistisch: "Met de juiste focus op prijs-kwaliteitverhouding en het benadrukken van de totale projectbesparingen, zien we dat steeds meer aannemers overstappen op prefab oplossingen." Dat is met het oog op de grote woningbouwopgave in Nederland ook hard nodig, want vanwege het ontbreken van zowel handjes in de bouw als in de installatiesector zal prefab bouwen en renoveren snel gemeengoed zijn. Om ook het werk na de afbouw door installateurs te vergemakkelijken kwam Vranken met de oplossing om tijdens de bouw door montagemedewerkers stekkerbare elektriciteitsvoorzieningen zoals stopcontacten en schakelaars incl bekabeling te monteren.
www.renovatietotaal.nlRkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=