17 nr. 6 Oktober 2024 Thema Badkamerrenovatie: Veilig werken “Directe afzuiging op gereedschap helpt tegen inademen kwartsstof” Veel afbouwers en tegelzetters hebben er bij werkzaamheden in badkamerrenovaties last van: slijpstof. En ook al worden de grootste slijp- en zaagklussen buiten gedaan, en met een mondkapje op; het is verre van voldoende, zo waarschuwt arbeidshygiënist Johan Timmerman van het kennis- en adviescentrum voor duurzame inzetbaarheid van de bouw & infra Volandis. “Het is goed dat volgend jaar de Arbeidsinspectie hier weer aandacht aan gaat geven, want dit is een sluipmoordenaar voor vakmensen in de renovatiesector.” Auteur: Harmen Weijer Johan Timmerman is er op voorhand duidelijk over: veel bouwprofessionals die veel werken met slijpmateriaal, willen echt zo veilig mogelijk werken. “Maar de praktijk is een stuk weerbarstiger en het is ook niet eenvoudig om bijvoorbeeld tegels bij te zagen met een mondkapje op, dat op een juiste manier wordt gebruikt.” Dat het van groot belang is, beseffen afbouwers en tegelzetters zich dus terdege. Dat is ook nodig, want veel materialen in de bouw bevatten kwarts. Timmerman: “Dat is zeker het geval bij de meeste tegels. Kwartsstof is een heel fijn stof, dat niet of nauwelijks te zien is. Het bestaat uit hele kleine onoplosbare stofdeeltjes, die diep in de longen terechtkomen. Veel bouwprofs denken: even mijn neus snuiten en ik ben er van af. Maar dat zijn juist niet de deeltjes die in je longen belanden. Want als ze blijven hangen in je neus, zijn dus nog relatief groot. Die kleine deeltjes kunnen op termijn voor ontstekingen zorgen, of erger, zoals longkanker en COPD. En dat merk je pas over 10 à 15 jaar; het is een echte sluipmoordenaar.” Mondkapje verkeerd gebruikt Timmerman weet uit ervaring dat zeker in de renovatiesector veel bedrijven worstelen met hoe ze op een veilige manier dit werk kunnen doen. “In de deze sector zijn veelal kleinere bedrijven actief, en ik zie dat vooral bij dit soort bedrijven men niet precies weet wat de gevaren zijn en hoe snel kwartsstof al in de longen kan komen. Dat kan namelijk al bij het slijpen van een stukje tegel, en direct bij de eerste seconde slijpen al. Dan wordt er wel een mondkapje gebruikt, maar ze worden amper op de juiste manier gedragen. Juist wil zeggen: aansluitend. Maar aansluitend vinden vakmensen vaak onprettig. Gevolg is dat vrijwel alle ingeademde lucht door de kieren rond het masker gaan, in plaats van door de beschermende filterstof van het masker.”, aldus Timmerman. Hoe te voorkomen? Hoe kun je als afbouwer en tegelzetter nu het beste voorkomen dat je kwartsstof inademt? “Het allerbeste is wat wij noemen: bronaanpak. Dat betekent dus materialen gebruiken die geen kwartsstof bevatten, zodat je simpelweg niet blootgesteld kan worden aan kwartsstof. Die zijn echter niet altijd gemakkelijk te verkrijgen of ze zijn duurder dan de gebruikelijke materialen. En zeker in de renovatiesector heb je met wensen van particulieren te maken, die vaak mooie tegels willen en daar zit bijna altijd kwartsstof in.” Mocht bronaanpak niet lukken, dan raadt Timmerman aan tegels te knippen of te snijden. “Maar in de praktijk werkt dat lang niet in iedere situatie, en is slijpen toch nodig. Dan kan men het beste stof direct afzuigen op het gereedschap. Denk in dat geval aan het liefst een zaagtafel. Maar vooral tegelzetters doen veel meer aan precisiewerk, waarbij ze een haakse slijper met stofkap gebruiken, en dat is in praktijk lastig om mee te werken.” Een simpel raampje open zetten, of de klus buiten doen, lijkt op het eerste oog een goede alternatieve stap. Maar Timmerman wijst dit toch van de hand. “Het helpt wel iets, maar niet zo veel als dat je voorkomt dat het stof zich door de ruimte verspreidt. Ook buiten zit je te dicht op het zaagoppervlak om het inademen te voorkomen. Door af te zuigen voorkom je dat; een mondkapje alleen is echt niet voldoende.” Inspecties Het probleem rondom kwartsstof bij tegelzetters is overigens al jaren bekend. “Uit onze Bedrijfstakatlas blijkt dat 13 procent van de tegelzetters aangeeft luchtwegklachten te hebben, tegenover 5,5 procent bij andere bouwberoepsgroepen. In 2014/2015 zijn door de Arbeidsinspectie veel inspecties uitgevoerd, en dat heeft zeker geholpen in de bewustwording om gezonder te werken met materialen met kwartsstof. In de jaren daarna is de aandacht verschoven naar zaken als PFAS en stikstof. Het klinkt wat dubbel, maar ik ben blij te horen dat de Arbeidsinspectie voor volgend jaar heeft aangekondigd weer zo’n inspectietraject te gaan uitvoeren”, besluit Timmerman. Arbeidshygiënist Johan Timmerman van het kennis- en adviescentrum Volandis: Schadelijke Stoffen Assistent tool beschikbaar Sinds eind september heeft Volandis de Schadelijke Stoffen Assistent gelanceerd. Deze online tool helpt werknemers en werkgevers in de bouw, infra en techniek bij het registreren van gevaarlijke stoffen waarmee gewerkt wordtl De tool maakt het eenvoudiger om stap voor stap inzicht te krijgen in welke stoffen op de werkvloer aanwezig zijn, wat de gezondheidsrisico’s zijn en hoe je hier effectief mee om kunt gaan. Deze tool helpt ook om te voldoen aan wettelijke verplichtingen, zoals de registratie en beheersing van gevaarlijke stoffen. En het geeft direct adviezen over hoe je de juiste maatregelen kunt nemen om veilig en gezond te werken. Hierdoor draagt de assistent bij aan een gezondere werkomgeving en minder beroepsziekten. Zie hier voor meer info: www.volandis.nl/werk-veilig/ instrumenten/schadelijke-stoffenassistent. Tegels knippen of snijden zorgt voor het minste stof tijdens het werk bij het tegelen. Het beste is om stof direct af te zuigen op het gereedschap, zoals bij een zaagtafel met afzuiging (zie foto boven) of met een slang aan het gereedschap (zie foto hiernaast).
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=