Hét platform voor de renovatiesector THEMA DAK- EN GEVELRENOVATIE Verticale zonnepanelen op groendak BOUWHISTORIE De historische gelaagdheid van kerkgebouwen 20 INSTALLATIES “Betere bewaking en regulering van binnenluchtkwaliteit noodzakelijk” 27 NUMMER 4 | JAARGANG 14 | JUNI 2024 Airco’s zorgen voor meer comfort én gasloos pand Pag. 9 Thema: Dak- en gevelrenovatie 11
Renovatie, slim aangepakt met Unilin Insulation Gevelrenovatie Utherm Wall L Flex Renoveren van buitenaf, ideaal voor ruwe spouwmuren. Utherm Wall K Gyp Renoveren van binnenuit, gecombineerd met gipsplaat voor een snelle en eenvoudige binnenafwerking. Dakrenovatie Usystem Roof Reno Regendicht, gesloten isolatieschil en symmetrisch voor efficiëntere toepassing. Usystem Roof Reno Flex Usystem Roof Reno + 40 mm minerale wol voor het bouwfysisch optimaal egaliseren van oneffenheden in bestaand dakbeschot. Meer informatie op www.unilininsulation.com 24.037_ADV Renovatietotaal_01.indd 1 07/06/2024 11:28 SlimFix RenoPro Uw voordelen • Snel te monteren • Direct waterdicht • Goed / veilig beloopbaar • Aaneengesloten isolatieschil • 100% herbruik- of recyclebaar Goed / veilig beloopbaar www.isobouw.nl/SlimFixRenoPro Ook leverbaar als losse elementen NIEUW GEPATENTEERD Met Rc 3.7 of 6.3 240000741 - IsoBouw_Adv RenovatieTotaal 239x175mm - V01.indd 1 27-05-2024 13:13
3 nr. 4 Juni 2024 Redactioneel In dit nummer COLOFON RenovatieTotaal is een onafhankelijke informatiebron en verschijnt 7 maal per jaar. RenovatieTotaal gaat over renovatie, restauratie, herbestemming, onderhoud, op- en aanbouwen en alles wat met de bestaande bouw te maken heeft. Jaargang 14, nummer 4, juni 2024 Uitgever Hugo Arends (0570) 861007 E-mail: hugo@handelsuitgaven.nl Hoofdredactie Harmen Weijer redactie@renovatietotaal.nl Redactie Shendell Benilia Frank de Groot Joop van Vlerken Medewerkers Haico van Nunen Willard van Reenen Marketing & Communicatie Maxime Wendt (0570) 768642 E-mail: maxime@handelsuitgaven.nl Advertenties Tom Sotthewes (0570) 654660 E-mal: tom@handelsuitgaven.nl Abonnementen Mirjam Nijbroek (0570) 861009 E-mail: mirjam@handelsuitgaven.nl Ontwerp en Opmaak Bureau OMA, Doetinchem www.bureauoma.nl Cover Airco’s voor meer comfort en gasloos pand (pag. 9) Druk Rodi Rotatiedruk RenovatieTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV Postbus 2273, 7420 AG Deventer Keulenstraat 8J 7418 ET Deventer Tel. 0570 – 861009 E-mail: mirjam@handelsuitgaven.nl Copyright Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is zorgvuldig en naar het beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd. Thema Dak- en gevelrenovatie: Gevelrestauraties geven gebouwen extra kleur en uitstraling 16 Installaties-Ventilatie: Slimme regelaars zorgen voor frisse lucht in 70 jaar oude portiekflats 23 Installaties-Ventilatie: Sensoren meten binnenklimaat van kinderopvangverblijven 24 5 Actueel 7 Column 9 Project in Beeld 11 D ak- en gevelrenovatie: Groendak mét verticale zonnepanelen 12 Dak- en gevelrenovatie: Nieuwe duurzame gevel 18 Dak- en gevelrenovatie: Productoverzicht 20 Bouwhistorie 23 I nstallaties-Ventilatie: Project Tilburg 27 I nstallaties-Ventilatie: “Betere bewaking en regulering binnenklimaat nodig” 28 Installatienieuws 29 Installaties: Cursussen & Opleidingen i.s.m. TVVL 31 Productoverzicht Hoofdpijnenakkoord Ja, ik geef toe, het is een inkoppertje, maar het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe PVV/NSC/BBB/VVD-kabinet kan wel eens een hoofdpijnenakkoord worden. Althans als het gaat om de gebouwde omgeving. Er zijn zo veel mitsen en maren aan de maatregelen verbonden, dat het nog maar sterk de vraag is of deze te behalen zijn in de vier jaar die dit kabinet in principe gegeven is. Laat ik er een paar uitlichten. Zoals: 100.000 woningen per jaar erbij bouwen. Dat is niet nieuw en lukte de afgelopen jaren al niet, ondanks vergelijkbare aangekondigde maatregelen om dit bijvoorbeeld vergunningstechnisch rond te krijgen. Maar zonder al te cynisch en sceptisch te klinken heeft het verleden uitgewezen dat het heel moeilijk is om gebieden aan te wijzen voor woningbouwlocaties. Om welke reden dan ook (stikstofregels, boze agrariërs) is dit niet gelukt. En stel dat het toch lukt: waar zijn de handjes voor het bouwrijp maken en klaarmaken van de benodigde infrastructuur? Wie gaan die huizen bouwen of in het beste geval: assembleren? Arbeidsmigratie wordt immers onder een flinke loep gelegd. En zeker in onze renovatiesector: we hebben al 7,5 miljoen bestaande woningen die ook de komende decennia nog bewoonbaar moeten blijven. Het hoofdlijnenakkoord zegt te denken aan: “het helpen van mensen en kleine ondernemers bij het verduurzamen van hun woningen en bedrijfspanden. Dit zorgt voor een lagere energierekening.” Ook niet nieuw, en hoe dat moet gedaan worden is nog niet kenbaar gemaakt, maar de verplichte hybride warmtepomp per 2026 wordt alvast wel geschrapt. Laten ik deze column positief eindigen en deze kabinetsperiode positief starten: laten we vooral doorgaan met het verduurzamen (en daarmee comfortabel maken) van de vele huidige bedrijfspanden en woningen. Voor de particuliere woonsector is en blijft dat een uitdaging, maar de winst is vaak direct op je energierekening terug te zien. Als we dat blijven uitdragen, dan is dat de ‘paracetamol’ voor dit hoofdpijnenakkoord. Harmen Weijer Hoofdredacteur RenovatieTotaal Reageren? redactie@renovatietotaal.nl
Open ruimte met het Lamaxa L50 Lamel: Een klasse apart. Meer informatie: www.warema.nl/l50 / Motorbestuurde dosering van de zoninstraling / Afstandsbediening van daklamellen, verlichting, warmtestralers, enz. Van Boven is dé specialist in daglichtproducten. Nu ook met de nieuwe Lightwing Vlakglasramen. Geproduceerd en uitgevoerd volgens de hoogste kwaliteitsnormen. Snel leverbaar. Innovatie, techniek en esthetiek komen bij de Lightwing samen in één pakket. De Lightwing 2 is er in HR++ glas. De Lightwing 3 heeft een triple glas uitvoering, waarmee u een isolatiewaarde bereikt van U=0.69. Deze Lightwing vlakglasramen zijn te verkrijgen in 37 maten, waarvan 14 maten uit voorraad leverbaar. Uitvoeringen i.c.m. een schuine of rechte opstand. Voor renovatie behaalt u met enkel een raamwerk de perfecte isolatiewaarde. U gebruikt de bestaande opstand, zonder het dak los te halen. Tenslotte is er uiteraard ook een ventilerende variant. Ga voor meer informatie naar van-boven.com of bel +31 88 633 0710 Lightwing is hét nieuwe vlakglasraam voor nieuwbouw en renovatie. Bestel eenvoudig en snel via verkoop@van-boven.com of bel +31 88 633 0710. Lightwing vlakglasramen nieuw! Nieuw assortiment vlakglasramen. Nu verkrijgbaar bij Van Boven® Daglicht komt Van Boven®
5 nr. 4 Juni 2024 Actueel Veelvoorkomende fouten bij steigerbouwwerk Steigers zijn essentieel voor veilig werken op hoogte, maar er kan veel misgaan als ze niet goed worden opgebouwd, gebruikt en gecontroleerd. Emile Bakkum, directeur-eigenaar van PST Steigerbouw, voorzitter van de werkkamer van Stichting Veilig Werken op Hoogte (SVWOH) en directeur van Scaffolding Training Europe (STE), zet zich al ruim 20 jaar in voor veilig werken op hoogte. Hij benadrukt het belang van een goed gebruik van steigers. "Het is belangrijk dat steigers op de juiste manier worden geïnstalleerd en gebruikt, en ook dat ze regelmatig worden gecontroleerd en geïnspecteerd om de veiligheid van werknemers te waarborgen," zegt hij. "Een kleine fout kan grote gevolgen hebben." In samenwerking met RenovatieTotaal deelt hij een aantal veelvoorkomende fouten bij steigerbouwwerkzaamheden die hij in de praktijk tegenkomt. 1. Onjuiste montage Een van de grootste fouten bij steigerbouw is volgens Bakkum het niet juist monteren van de steiger. "Dit betekent dat niet alle onderdelen op de goede manier worden bevestigd of dat er onvoldoende onderdelen worden gebruikt," legt hij uit. "Als onderdelen bijvoorbeeld niet op de juiste bevestigingspunten zitten, kan de stabiliteit van de steiger in gevaar komen. Dit kan leiden tot risicovolle situaties waarbij de steiger kan omvallen of instorten, wat ernstige ongelukken kan veroorzaken." 2. Gebrek aan inspectie en onderhoud Een andere veelvoorkomende fout is het niet regelmatig inspecteren en onderhouden van de steiger. Hij legt uit: "Tijdens het werk kunnen er wijzigingen aan de steiger worden aangebracht die later weer moeten worden teruggezet. Denk aan een leuning die tijdelijk wordt weggehaald. Als die niet wordt teruggeplaatst of niet goed wordt vastgezet, kunnen er ongelukken gebeuren. Regelmatige inspectie is dus echt belangrijk om ervoor te zorgen dat alle onderdelen goed blijven werken en de steiger veilig blijft." 3. Onvoldoende verankering Ook moet een steiger goed verankerd zijn aan de gevel om veilig te blijven staan. “Zorg dat er genoeg ankers worden gebruikt en dat deze stevig vastzitten. Dat is belangrijk voor de stabiliteit van de steiger. Als er te weinig ankers zijn, of als ankers worden verwijderd omdat ze in de weg zitten, kan de steiger gaan verschuiven of zelfs omvallen. Dit is levensgevaarlijk voor de mensen die erop werken,” licht Bakkum toe. 4. Onjuiste belasting Te veel gewicht op de steiger, of dit nu door mensen of materiaal is, kan leiden tot het instorten van de steiger. Daarom is het belangrijk om te weten welke belasting een steiger aankan en dit duidelijk aan te geven. Bakkum vertelt: "Het overbelasten van de steiger door te veel gewicht, of het ongelijkmatig verdelen van het gewicht, kan serieuze gevolgen hebben. Als de steiger te zwaar belast wordt, kan hij instorten. Nadat de steiger is gecontroleerd en goedgekeurd, wordt deze overgedragen aan de opdrachtgever met een steigerkaart, ook wel 'scafftag' genoemd. Dit zorgt ervoor dat iedereen op de hoogte is van de maximale belasting en de status van de steiger.” Veiligheid voorop Hij sluit af met: “Het is belangrijk dat iedereen die betrokken is bij het gebruik van steigers zich bewust is van deze fouten en de nodige stappen neemt om ze te voorkomen. Zorg voor regelmatige training, volg de veiligheidsrichtlijnen en doe routine-inspecties.” Op www.renovatietotaal.nl is de gehele blog te lezen. PST STEIGERBOUW WWW.PSTSTEIGERBOUW.NL Producten In de spotlight Product uitgelicht Transformatie rijksmonument naar 28 huurappartementen Velp gestart In opdracht van woningcorporatie Mooiland zijn herbestemmingsorganisatie BOEi en Bouwbedrijf Van Dinther uit Schaijk gestart met de transformatie van een deel van de voormalige de Generaal de Bonskazerne in Velp bij Grave. Het rijksmonument wordt getransformeerd tot een wooncomplex met 28 sociale huurappartementen. De woningen variëren van 21 tot 64 m2. Mooiland verwacht dat de woningen in maart 2025 klaar zijn voor verhuur. Iedere studio heeft een eigen keuken en een badkamer gecombineerd met toilet. De woningen worden goed geïsoleerd, zo houden we de energiekosten voor de bewoners zo laag mogelijk. In het appartementencomplex is geen lift aanwezig. De appartementen worden verwarmd met radiatoren en op het terrein is een collectieve warmte installatie aanwezig. Deze wordt bijna helemaal gestookt op biomassa. De Generaal de Bonskazerne is vlak voor de Tweede Wereldoorlog gebouwd om plaats te bieden aan 1.200 militairen. BOEi werkt sinds 2014 aan de restauratie en een nieuwe bestemming voor de gebouwen. BOEi ontwikkelde een plan voor ‘betrokken wonen, betrokken werken’. Een aantal gebouwen wordt verhuurd als kantoorruimten en ateliers en ook het Filmcafé is hier gehuisvest. Een ander deel wordt ontwikkeld voor wonen. Het idee is dat hier een mini-samenleving ontstaat en ontmoeting de kans op vereenzaming verkleint. Carly Jansen van Mooiland: “De studio’s bieden verschillende groepen spoedzoekers een ‘opstap’ of ‘tussenstap’ in hun wooncarrière. Denk aan gescheiden mensen of jongeren die nu geen woonruimte kunnen vinden. Er zal ook een aantal studio’s (maximaal 14) beschikbaar komen voor nieuwkomers waardoor zij eerder aan hun inburgerings- en integratietraject kunnen beginnen in afwachting van permanente huisvesting.” Arno Boon, directeur BOEi: “De Nederlandse woningmarkt zit totaal op slot, en tegelijkertijd staan er miljoenen vierkante meters leeg. Bij de Generaal de Bonskazerne laten we zien dat er door samenwerking veel mogelijk is. Het zou mooi zijn als we hiermee de trend zetten naar meer projecten: alle gebouwen die we in Nederland nodig hebben, staan er namelijk al.” Bron: Mooiland
6 nr. 4 Juni 2024 Actueel Renovatie starten met het spelen van ganzenbord In de zoektocht naar effectieve manieren om bewoners te informeren en te betrekken bij woningverbeteringsprojecten, heeft bouwbedrijf Hazenberg een interactief spel ontwikkeld. Dit initiatief is niet alleen ontworpen om essentiële informatie op een ongedwongen en laagdrempelige manier over te brengen, maar ook om verbinding te creëren tussen bewoners en het projectteam. Het concept van het spel ontstond tijdens een training Design Thinking, vanwege de behoefte om informatieoverdracht dynamischer en interactiever te maken. Niet alleen de verandering van de woning en wijk, ook de weg ernaartoe wordt inzichtelijk gemaakt met het Verduurzamingsspel. “We hebben een diversiteit aan bewoners geïnterviewd om te achterhalen waar hun behoefte ligt qua informatie en begeleiding voor, tijdens en na een renovatie. Met deze inzichten is het spel gemaakt. In plaats van de gebruikelijke eenrichtingscommunicatie, bieden we nu een manier om bewoners te laten ontdekken wat de aanstaande veranderingen zijn.” vertelt Iris van Uden, projectcoördinator bij Hazenberg. Marèn van Duuren, sociaal projectcoördinator vult aan: “Tijdens het spel krijgen ze belangrijke informatie over het woningverbeteringsproces en komt er een natuurlijke en spontane communicatie op gang tussen de drie partijen. Zo leren we elkaar op een leuke manier beter kennen. Door de kaarten uit het spel komen vanzelf de verdiepende vragen boven tafel waarover ze met elkaar in gesprek gaan. Dit zorgt voor een goede basis voor verdere communicatie.” Naast informatief is het spel vooral een laagdrempelige manier voor de buurt om kennis met elkaar te maken en de gemeenschapszin te versterken. Het spel wordt idealiter ingezet tijdens een eerste kennismakingsbijeenkomst. “Tijdens een renovatieproces zijn er altijd vragen en zorgen van bewoners. De meest voorkomende vragen hebben we verzameld in hulp- en zorgkaarten. Op deze manier maken we de bewoners hier bewust van,” vertelt Van Uden. Positieve reacties en doorlopend optimaliseren De reacties op het spel zijn positief. Door het spel meerdere keren te testen en te verfijnen op basis van feedback van collega’s en bewoners, is een effectieve tool ontstaan, aldus Hazenberg. Voor woningcorporaties biedt dit spel een toegankelijke en effectieve methode om bewoners te betrekken bij duurzaamheidsinitiatieven. Het legt een fundament voor communicatie en maakt het overbrengen van verdere informatie gemakkelijker. Het spel laat zien dat het mogelijk is om (soms taaie) informatie op een plezierige en interactieve manier over te brengen, stelt het bouwbedrijf. Bron: Hazenberg Verduurzaming 92 woningen Vogelbuurt in Barneveld na de zomer van start Na de zomer start bouwonderneming Van Wijnen in opdracht van Woningstichting Barneveld met de verduurzaming en het onderhoud van 92 woningen in de Vogelbuurt in Barneveld. Ruim 90 procent van de betrokken huishoudens heeft ingestemd met het voorstel voor de verduurzaming en onderhoud van hun woning. Het projectmatig verduurzamen van woningen is onderdeel van onze verduurzamingsopgave op weg naar 80 procent energielabel A in 2030. De woningstichting is blij met het hoge draagvlak onder de bewoners. “Dat betekent dat we aan de slag kunnen om de woningen technisch te verbeteren, zodat het wooncomfort voor bewoners toeneemt bij een lager energieverbruik. De woningen hebben nu een label tussen C en G en straks een label A of hoger,’ vertelt projectleider Daniël Rijkeboer. Naast muur- en bodemisolatie, vervangen van het glas en de voor- en achterdeur, worden de daken vervangen en zonnepanelen aangebracht. Ook vindt er een kleurwijziging van de kozijnen en gevelpanelen plaats en worden de keukens en cv-ketels voor een deel vervangen. “Door de uitvoering van energiebesparende maatregelen direct te combineren met planmatige onderhoudswerkzaamheden, slaan we twee vliegen in een klap. Bewoners kunnen tijdens de werkzaamheden in hun woning blijven wonen. Naar behoefte kunnen zij straks overdag gebruik maken van een verblijfswoning aan de Lijsterstraat 25. Als alles volgens planning verloopt, zijn we in het tweede kwartaal volgend jaar klaar met de werkzaamheden.” In 2050 moeten alle woningen CO2- neutraal zijn. Het aandeel woningen met een label A wil de Woningstichting Barneveld in 2030 op 80 procent hebben. “We liggen op koers met op dit moment bijna 99 procent groene labels (A, B en C) en nog slechts bijna 1 procent lage labels (E, F en G). Voor de zomer rondt de woningstichting het verduurzamingsproject van 79 woningen in de oude Bloemenbuurt in Barneveld af. Het jaar daarvoor 127 woningen in De Wheem in Voorthuizen. Ook levert de nieuwbouw een belangrijke bijdrage aan de verduurzamingsopgave”, aldus de woningstichting. Bron: Woningstichting Barneveld Ontwerp van DP6 voor renovatie en uitbreiding geeft museum nieuw perspectief Het Haags Historisch Museum, gelegen in het Museumkwartier, ondergaat een ambitieuze renovatie en uitbreiding dankzij een investering van ruim €17 miljoen van de Gemeente Den Haag. Het iconische stadsmuseum, dat het verhaal van Den Haag vertelt, wordt met deze transformatie niet alleen toegankelijker, maar ook toekomstbestendig en duurzaam. Het museum zal naar verwachting vanaf najaar 2024 tot voorjaar 2027 gesloten zijn om dit mogelijk te maken. Het historische museum, gevestigd in een zeventiende-eeuws rijksmonument dat eigendom is van de gemeente, kampt al jaren met ruimtegebrek en verouderde faciliteiten. De renovatie omvat essentiële verbeteringen op het gebied van veiligheid, techniek en klimaat. Naast toegankelijker wordt het pand ook duurzamer, met onder andere een warmtepomp en zonnepanelen op het dak, waardoor het pand van het gas af kan en energielabel A wordt behaald. Wethouder Cultuur, Saskia Bruines, benadrukt het belang van de renovatie: “Het Haags Historisch Museum is niet alleen een stadsmuseum, maar een culturele schat met een landelijke betekenis. Met deze investering kan het museum verder bouwen aan de nationale uitstraling die past bij het verhaal van Den Haag en kunnen straks nog meer mensen genieten van de boeiende tentoonstellingen.” “De renovatie en uitbreiding is een geweldige investering in de toekomst van het museum. We willen een museum zijn dat niet alleen het verhaal van Den Haag vertelt, maar dat ook een gastvrij en toegankelijk stadsmuseum is, voor iedereen. Dankzij deze verbouwing is het gebouw straks ruimer van opzet en heeft betere voorzieningen voor de ontvangst van publiek, het presenteren van de stadscollectie en het organiseren van tentoonstellingen en publieksactiviteiten. Hiermee is het museum straks weer klaar voor de toekomst.” aldus Tjeerd Vrij, directeur van het Haags Historisch Museum. Bron: Gemeente Den Haag/DP6
7 nr. 4 Juni 2024 Column In elk nummer van RenovatieTotaal geeft dr.ir. Haico van Nunen zijn mening over een aspect van ‘de renovatiewereld’. Haico van Nunen is adviseur bij BouwhulpGroep en lector Duurzame Renovatie bij het kenniscentrum Duurzame HavenStad van Hogeschool Rotterdam. Lagenmodel In 1994 verscheen het boek ‘How Buildings learn’ van Stewart Brand, een boek wat heel goed laat zien wat er allemaal gebeurt met gebouwen nadat ze gebouwd zijn. In het boek speelt het lagenmodel een belangrijke rol. Dat model onderscheidt zeven lagen, waarvan de schil (‘skin’) de buitenste van de lagen is. In de praktijk hebben we het dan over dak en de gevel. De belangrijkste taak van de schil van een woning is beschermen tegen weer en wind. De volgende laag in het model is ‘structure’. In Nederland combineren we dat graag, onze gevels zijn zowel de weer- en winddichting, als de drager van het gebouw. Maar dan missen we nog een derde functie, eentje die in deze tijd steeds belangrijker wordt: isolatie. Het isoleren van woningen wordt steeds belangrijker. Om energie te besparen of om een woning geschikt te maken voor andere energiedragers. Bij renovatie betekent dat dat je op zoek gaat naar technieken om de isolatiewaarde te verhogen. Als er een ongeïsoleerde spouw is, ligt het voor de hand om die op te vullen. Maar, de isolatiewaarde hiervan kent zijn beperkingen. Zelfs met de modernste materialen blijft de Rc waarde van dit soort gevels tussen 2,0 en 2,5 m2K/W. Dat is een waarde die in de buurt komt van woningen gebouwd vanaf 1992, maar slechts de helft van de isolatiewaarde van een gevel zoals die op dit moment nieuw gebouwd wordt. Dat betekent dat je met alleen spouwisolatie niet de gewenste isolatiewaarde kan bereiken, je zult altijd in aanvullende lagen moeten werken. Buitengevelisolatie of binnengevelisolatie zijn dan nodig om de juiste ambities te kunnen behalen. Beiden kennen hun beperkingen. Aan de buitenzijde, bestaat de mogelijkheid voor een extra gevel, maar dat heeft consequenties voor het uiterlijk. Aan de binnenzijde is eveneens mogelijk, maar dat zorgt in de uitvoering voor problemen en bovendien snoept het ruimte af van de binnenzijde van een vertrek. Het is een dilemma dat we regelmatig tegenkomen bij renovatieprojecten. Zeker als er ambities richting 2050 worden geformuleerd. Hoe kun je dan de gevel voldoende isoleren? Eigenlijk zijn er nieuwe oplossingen nodig die hier een antwoord op geven. Het toevoegen van een laag ‘Sustainability’ in het lagenmodel van Brand zou hier kunnen helpen in de theorie. En laten we dan direct de markt uitdagen om hier een oplossing voor te ontwikkelen voor in de praktijk, met prestaties boven het niveau van spouwisolatie. Hoe kunnen we de prestatie van de duurzaamheidslaag verbeteren? Dat hoeft niet per definitie in de bestaande lagen Skin, of Structure terug te komen, maar kan een eigen plek krijgen in het model. Deze benadering opent wellicht nieuwe oplossingsrichtingen. Ik ben benieuwd wat voor een nieuwe producten dat oplevert. Ingrijpende vernieuwing Groningse studentenflat De studentenflat aan de Van Heemskerckstraat in Groningen is gebouwd in de jaren ’60 en is nu flink verouderd. De studenten delen er keuken en sanitair met 13 medebewoners. En de kamers – verhuurd door woningcorporatie Lefier - zijn met gemiddeld 15m2 niet al te groot. De student van nu wil meer kwaliteit. Daarom wordt de flat ingrijpend vernieuwd. Als het klaar is staat er een moderne flat met lage energielasten, waar 263 studenten een fijn thuis vinden. Dat wil zeggen dat iedere kamer een eigen badkamer met toilet krijgt. De keuken en woonkamer deel je met 6 medebewoners. “We vinden het belangrijk dat woonruimte voor studenten betaalbaar blijft”, zegt Pieter Witzenburg, directeur vastgoed bij Lefier. ”En we zien dat veel studenten gemeenschappelijke ruimtes gezellig vinden. Daarom dus semi-zelfstandige kamers en geen studio’s. De flat krijgt een andere indeling en daardoor komen er 34 kamers bij. Zo voegen we ook nog extra studentenkamers toe aan de stad.” Een paar jaar geleden vernieuwde Lefier de drie studentenflats in Selwerd. Nu vernieuwt de woningcorporatie de Van Heemskerckflat op dezelfde manier, en ook opnieuw samen met bouwbedrijf Van Wijnen. “We maken er een duurzame studentenflat van”, zegt Balster Topper, directeur Van Wijnen Groningen. “De betonnen binnenmuren blijven staan. Daar komt een mooie, nieuwe buitenkant omheen.” De flat wordt goed geïsoleerd. Er komt een energiezuinige installatie met een warmtepomp. Daarmee kunnen de kamers in 2030 van het gas af. Nieuw is dat de zonnepanelen in de gevel worden geplaatst. De werkzaamheden zijn in mei gestart en naar verwachting duurt de renovatie in totaal ongeveer een jaar. In de zomer van 2025 is de flat klaar. Bron: Lefier
v voor meer informatie kijk op: Devetaal Supreme Hoogglans is de onbetwiste topkwaliteit als het gaat om een hoogwaardige en duurzame buitenlak. • 52% biobased • Reductie CO2 emissie • Verlenging onderhoudstermijn • Soepele verwerking • Betere doordroging bij lage temperaturen 0-10°C • Duurzaam glans- en kleurbehoud DEVETAAL Supreme www.drostcoatings.nl POLYESTER COATING PRO PROFESSIONAL SERIES EN131-2 EU EN131 EN131-2 EU NEN2484 NL EN131-2 EU WARENWET NL PT DT Professionele trapladder Dubbele trapladder www.solide.com POLYESTER COATING PRO PROFESSIONAL SERIES EN131-2 EU EN131 EN131-2 EU NEN2484 NL EN131-2 EU WARENWET NL • Speciaal ontworpen voor industrieel gebruik • 10 jaar garantie • Dubbele trapladder met scharnierplatform voor industrieel gebruik • 10 jaar garantie MAATWERKOPLOSSINGEN IN GEVELS Meer info? www.wecal.nl info@wecal.nl 0343 - 59 50 10 WECAL: Compleet en objectief in isolatie- & dakbedekkingsmaterialen NU STANDAARD IN ONS ISOLATIEASSORTIMENT: MAATWERK VOOR (KLEIN) VAKWERK ✓ Zaagwerk en lijmwerk met minimale toleranties in isolerende en/of brandwerende beplating in dikten tot 250 mm en kleine reeksen vanaf 5 m2 ✓ Hoog Rendement Recticel PIR isolatie (lambda 0,022 W/m.K) gecombineerd met toplaag in gipsplaat, gipsvezelplaat, spaanplaat, OSB of houtvezelcement voor energie-efficiënt maatwerk met minimale dikte ✓ Met brandwerende Sitek perliet isolatie (brandklasse A of B) als drukvaste brandveilige stootvaste afwerkplaten voor binnen en buiten ✓ Met IsoBouw EPS of XPS en watervaste beplating als geisoleerde kantplank (evt. op kleur) voor toepassingen als boeideel, borstwering of dakrand MAATWERK ISOLATIETOEPASSINGEN PRODUCTIE WECALadvBouwtotaal239x175juni2024.indd 1 24-05-2024 14:22
9 nr. 4 Juni 2024 Airco’s in Eindhovens kantoor zorgen voor meer comfort én gasloos pand In het kantoorpand van Coolen Schilderwerken in Eindhoven werd het binnenklimaat nogal wisselend ervaren door de medewerkers van het bedrijf. In de winter was het er koud en in de zomer juist te warm, en dat was niet goed op te lossen met alleen goede ventilatie. Dat vroeg om een slimmere en duurzame manier van verwarmen en koelen, waarbij de helpende hand werd gereikt door Raaijmakers Klimaattechniek die airconditioning van Fujitsu adviseerde en vervolgens de cassette-units ook installeerde. Het resultaat is een comfortabel en all-electric kantoorpand. Auteur: Harmen Weijer. Foto’s: Groupe Atlantic. Het moderne pand van Coolen Schilderwerken is voor het schildersbedrijf een mooi bedrijfsgebouw, eenideaal voor hun schilderprojecten. Het enige waar het aan schortte, was een fijn binnenklimaat voor de kantoren, want dat kon wel beter. Pim Raaijmakers van het gelijknamige klimaattechnische bedrijf: “Twee jaar geleden ben ik met Coolen in contact gekomen en zijn we begonnen met het klimatiseren van de kleinere kantoren rondom de centrale kantoortuin. Die hebben we stapsgewijs voorzien van airco-units. Toen ik daar afgelopen jaar voor onderhoud kwam, werd de wens geuit om de kantoortuin nu ook aan te pakken.” Kantoortuin ook comfortabel maken In de grotere kantoortuin was het minder gemakkelijk de temperatuur op orde te houden, legt Raaijmakers uit. “In de winterperiode was het te koud en in de zomer bloedheet, want er was eigenlijk niets geregeld. Dus ben ik met een voorstel gekomen om in de kantoortuin 2 grote cassetteunits te monteren.” Ook in de kantine was behoefte aan dergelijke units. “Die zijn afgelopen mei geïnstalleerd. Met de oplossing die we geboden hebben, heeft Coolen de mogelijkheid om de warmte en de koeling in alle kantoorruimtes, vergader- en spreekkamers, kantoortuin en kantine afzonderlijk van elkaar te regelen.” Zou een warmtepomp niet een betere oplossing zijn voor dit pand? Raaijmakers: “Daarvoor was dit pand niet geschikt, dan zou er ook vloerverwarming moeten komen of radiatoren die met lage temperaturen kunnen verwarmen. Daarbij heeft airconditioning als voordeel dat je de luchtvochtigheid kan reguleren. Met deze zonnepanelen en de airco-units kunnen ze van het gas af.” Trend Het installeren van airco’s als oplossing om te verkoelen en te verwarmen zonder gas is een trend die Raaijmakers de afgelopen jaren steeds vaker ziet plaatsvinden. “Dat geldt voor in zowel kantoren als woningen, en niet alleen in bestaande woningen maar ook in relatief nieuwe woningen. Die huizen zijn zo goed geïsoleerd, dat de warmte in de zomer niet makkelijk uit huis gaat, ondanks allerlei vormen van ventilatie. Dan zijn airco’s die ook kunnen verwarmen, een slimme uitkomst.” In het Eindhovense pand van Coolen heeft Raaijmakers op de begane grond in alle 9 verschillende kantoorruimtes een 60 bij 60 cm cassette-airco unit van Fujitsu geplaatst. “Op de tweede verdieping hebben we in de spreekkamer twee cassette-units van eveneens 60 bij 60 gemonteerd. En ook in twee kantoorruimtes hebben we dergelijke units geplaatst. Dus dat zijn in totaal 13 van deze 60 bij 60 units, uitgevoerd met multisplit buitenunits. In de kantoortuin op de begane grond hebben we twee grote units van 90 bij 90 geplaatst met een vermogen van elk 14 kW. In de kantine hebben we een 8 kW cassette-unit opgehangen aan het plafond. Die zijn allemaal uitgevoerd met een single split buitenunit.” Project in beeld Het moderne pand van Coolen Schilderwerken is voor het schildersbedrijf een mooi bedrijfsgebouw, ideaal voor hun schilderprojecten. Het enige waar het aan schortte, was een fijn binnenklimaat voor de kantoren, want dat kon wel beter. Deze casette-units hebben individueel regelbare uitblaasopeningen, waardoor een 360° uitblaaspatroon ontstaat. Dit zorgt voor een gelijkmatige verdeling van de temperatuur en luchtstroom over de volledige ruimte, waardoor het comfort optimaal is. Zwart uitgevoerd De plafondunits in de kantoortuin en de kantine zijn in zwart uitgevoerd, waardoor ze tegen het hoge, donkere plafond mooi wegvallen. Deze zomer al kunnen de medewerkers van Coolen Schilderwerken profiteren van het koelcomfort, terwijl de stroomrekening niet drastisch zal oplopen dankzij het met zonnepanelen vol liggende dak. Coolen is klaar voor de toekomst. Meer informatie: www.fujitsuclimate.nl Op het dak heeft installateur Pim Raaijmakers de buitenunits mooi kunnen wegwerken achter de hoge dakrand. De plafondunits in de kantoortuin en de kantine zijn in zwart uitgevoerd, waardoor ze tegen het hoge, donkere plafond mooi wegvallen.
www.griffon.nl Griffon. De keuze van de prof. 100% WATER- EN LUCHTDICHT MET GRIFFON HBS-200® Het Griffon HBS-200® assortiment bestaat uit duurzame kwaliteitsproducten die eenvoudig te verwerken zijn. De blijvend elastische producten zijn onder andere geschikt voor het afdichten van douchegoten, (buis) doorvoeren, kimnaden, dilatatievoegen, dakgoten, maaivelddetails en kozijnaansluitingen. Ze hechten op vele ondergronden, zoals beton, steen, hout, metaal, zink, bitumen, PVC, PP en PE. Dus ongeacht welke ondergrond je water- of luchtdicht wilt maken, met HBS-200® heb je altijd de juiste oplossing in handen. UITGEBREID GECERTIFICEERD
11 nr. 4 Juni 2024 Thema Dak- en gevelrenovatie: Duurzame energie-opwekking Verticale zonnepanelen op groendak: beste van twee werelden Het platte dak van de Belgische woning in Dilbeek was al voorzien van een groendak. Maar de eigenaresse wilde eigenlijk ook zonne-energie opwekken. Om daar nu het groendak voor weg te halen, ging haar uiteraard te ver. Dus vroeg zij aan Solar Batteries of er ook zonnepanelen boven konden. Bram Dekiere: “Er zijn wel mogelijkheden op dat gebied, maar dan moet je denken aan een constructie waarbij de zonnepanelen wat hoger boven het groendak uitsteken. Dit omdat het groendak wel voldoende licht en vocht moet krijgen, anders kan het groen niet goed groeien.” De oplossing zag Dekiere in maart van dit jaar, toen hij op de vakbeurs Solar Solutions in Amsterdam de oplossing van Sempergreen zag. Of beter gezegd: de oplossing van de Noorse solarpartner Over Easy Solar. Kai van Gool van Sempergreen: “Deze Noorse startup heeft een systeem ontwikkeld met kleine zonnepanelen die verticaal staan en bifacial zijn, dus aan beide zijden zonne-energie kunnen opwekken. De stellage hoeft niet van ballast voorzien te worden. Omdat de panelen niet hoog zijn en verticaal staan, heeft de wind er veel minder vat op, ook dankzij het open karakter van dit systeem. Dat blijkt ook uit windbelastingstesten, die zijn uitgevoerd door onder andere het Duitse testinstituut IFI Aachen. Dat waren zowel simulaties als fysiek uitgevoerde testen in een windtunnel. De praktijk laat dat ook zien, want er liggen in Noord-West Europa al zo’n 40 van dit soort systemen op platte daken.” Genoeg opbrengst? Nu zou je zeggen: verticale panelen levert wel genoeg stroom op? Van Gool is er duidelijk over: “Dankzij het feit dat ze bifacial zijn, kun je ze heel goed in een oost-west oriëntatie neerzetten. Dat zorgt er al voor dat de omrekenfactor naar 1,1 gaat. Ter vergelijking: In Nederland is die omrekenfactor voor conventionele zonnepanelen gemiddeld 0,88.” En er zijn meer effecten die zorgen voor een hogere opbrengst dan gewone zonnepanelen, weet Van Gool. “Die zijn er dankzij het groendak: het zogeheten reflectie-effect en het verdampingseffect. Het groendak absorbeert zonnestralen maar reflecteert ze ook, dus dat levert extra opbrengst op. Daarnaast zorgt het groen voor verdamping van het regenwater, wat zorgt voor verkoeling voor de omgeving. En dat is weer goed voor de opbrengst van zonne-energie. Dat allemaal opgeteld zorgt er voor dat deze zonnepanelen 30 procent meer opbrengst hebben, en dan doel ik op: bovenop de 1,1 omrekenfactor”, aldus Van Gool. KWh-opbrengst Er is ook wel een nadeel, want je moet ruimte houden voor het groen. “Dat is de reden waarom er maar 4 panelen in 1 unit van 2,4 m2 zitten. Daar heb je op een zwart bitumen dak geen last van, dan kan je maximaal dichtleggen”, legt Van Gool uit. “Maar dankzij de eigenschappen van dit systeem is de kWh-opbrengst veel hoger. En er zijn minder kosten omdat er geen ballast hoeft te worden aangebracht.” En laten we het groendak niet vergeten. Van Gool: “Dat is eenvoudiger te onderhouden met verticale dan met horizontale panelen, je kunt vrij gemakkelijk tussendoor lopen.” Het project in België is nog maar kort geleden opgeleverd, maar het heeft de aandacht al getrokken van enkele buren. Dekiere: “Ze keken bij de plaatsing ervan afgelopen mei met veel interesse naar deze panelen. Gerede kans dat zij ook overstag gaan.” In Nederland staan er in elk geval enkele projecten op stapel, met een opvallende concentratie van aanvragen, weet Van Gool. “Vooral bedrijven rondom Schiphol - en de luchthaven zelf - hebben namelijk veel interesse getoond. Dit omdat Schiphol eigenlijk wel af wil van conventionele zonnepanelen op daken en weilanden rondom de luchthaven. Deze reflecteren op zonnige dagen enorm en dat vinden piloten van aankomende vliegtuigen erg hinderlijk. Dat effect heb je bij deze verticale panelen zeker niet.” Het platte dak van een Belgische woning in Dilbeek was al voorzien van een groendak. Met het systeem van kleine, verticale bifacial zonnepanelen wordt er ook zonne-energie opgewekt. Steeds meer platte daken worden duurzamer benut, denk aan het plaatsen van zonnepanelen of een groendak. Heel soms komt beide voor, dus een groendak met zonnepanelen, maar dat is qua dakconstructie vaak niet mogelijk. Of het groen op een groendak krijgt te weinig licht en vocht. Een Noorse innovatie combineert het beste van deze twee werelden echter wel met succes: kleine, verticale bifacial zonnepanelen die wel op een groendak kunnen. Via de Nederlandse groendakspecialist Sempergreen zijn ze nu ook de Nederlands en Belgische markt. Het is nog even wachten op het eerste Nederlandse project, maar in België hebben Sempergreen en het Belgische zonne-energiebedrijf Solar Batteries er al mee gewerkt. Kai van Gool van Sempergreen en Bram Dekiere van Solar Batteries vertellen erover. Auteur: Harmen Weijer. Foto’s: Solar Batteries/Sempergreen ◄ Dankzij het groendak wekken de zonnepanelen meer energie op dan conventionele panelen. Dat komt door het zogeheten reflectie-effect en het verdampingseffect. ►Het groendak is eenvoudiger te onderhouden met verticale dan met horizontale panelen; je kunt vrij gemakkelijk tussendoor lopen.
12 nr. 4 Juni 2024 Dak- en gevelrenovatie: Techniek Nieuwe duurzame gevel met behoud van uitstraling Naast aannemers ontdekken steeds meer woningbeheerders de voordelen van het E-Board®-gevelsysteem van Vandersanden bij renovatie van woningen. De gevel wordt aan de buitenzijde aanvullend geïsoleerd en voorzien van steenstrippen, waardoor de keramische uitstraling behouden blijft. Er is een grote vrijheid in verbanden en structuren en het gevelsysteem is door een vakman aan te brengen. Groot voordeel is ook dat bewoners gewoon thuis kunnen blijven tijdens de gevelrenovatie. Auteur: Ing. Frank de Groot. Foto’s: Vandersanden We staan voor een grote uitdaging in Nederland, want in 2050 moeten alle woningen energieneutraal zijn. Goed isoleren is hierbij heel belangrijk. Vooral in de bestaande bouw ligt een forse uitdaging om woningen geschikt te maken voor de energietransitie. Steeds meer woningen worden afgekoppeld van het gas en worden aangesloten op een warmtepomp of warmtenet. Deze klimaatsystemen werken alleen efficiënt met een lage temperatuurverwarmingssysteem, Voorbeeldprojecten met E-Board gevelsysteem Het E-Board gevelsysteem is onder meer aantrekkelijk voor woningbeheerders en vastgoedeigenaren. Woningstichting ‘Thuis in Eindhoven heeft 195 huurwoningen een tweede leven gegeven. In 2021 kregen de woningen onder meer een nieuwe buitenschil met ECO-baksteenstrips op het E-Board®- gevelsysteem. Voor Den Helder Vastgoed worden binnenkort 75 woningen verduurzaamd met dit gevelsysteem. Woningstichting ‘Thuis Woonstichting ’Thuis uit Eindhoven bezit 425 woningen die in 1948 zijn gerealiseerd. De bewoners hadden last van tocht, vocht, schimmel, geluid en hoge energielasten. Een deel van de woningen is vervangen door nieuwbouw, maar 195 grondgebonden woningen zijn duurzaam gerenoveerd. Dit is gefaseerd gebeurd, waarbij de laatste woningen in 2021 zijn opgeleverd. Als onderdeel van het rijksbrede programma Aardgasvrije wijken heeft een bouwcombinatie van Huybregts Relou en Van Santvoort Bouw de 195 woningen gerenoveerd. De woningen kregen een compleet nieuwe geïsoleerde buitenschil en een nieuw dak met zonnepanelen. Bestaande kozijnen zijn vervangen en er is drievoudig isolatieglas geplaatst. De kruipruimte is ook geïsoleerd. Tevens zijn de woningen all-electric gemaakt. Al deze ingrepen leiden er toe dat de woningen gasloos zijn. “De corporatie hechtte veel belang aan het beperken van de impact voor de bewoners. Voor de nieuwe gevel viel daarom de keuze op ons E-Board gevelsysteem”, zegt Sybren Runhaar van Vandersanden. Het gevelsysteem kan aan de buitenzijde tegen de bestaande gevel worden aangebracht, zodat bewoners niet hoeven te verhuizen tijdens de montage. Er is gekozen voor een isolatiedikte van 160 mm, met een Rd-waarde van 5,16 m2K/W. Op de isolatieplaten zijn ECO-baksteenstrips aangebracht.” Helder Vastgoed Woningstichting Den Helder/Helder Vastgoed BV verhuurt circa 10.000 woningen in de gemeenten Den Helder en Schagen. Binnenkort worden er 75 woningen verduurzaamd, waarbij onder meer de schil wordt geïsoleerd. Er is gekozen voor het E-Board®- gevelsysteem met ECO-baksteenstrips. De renovatie wordt uitgevoerd door Aannemingsbedrijf L. van der Wal en Zn BV uit Den Helder. E-Board wordt verwerkt door de firma Beldoch. Volgens Runhaar viel de keuze op Vandersanden vooral door de technische ondersteuning: “Helder Vastgoed zocht een meedenkende partner die problemen oplost. Wij hebben specifieke kennis over gevelrenovatie, die bij Helder Vastgoed ontbreekt. Toen onze prijs ook marktconform bleek te zijn, was de keuze snel gemaakt.” De huurwoningen van Woonstichting ’Thuis uit Eindhoven voor en na de renovatie. zoals vloerverwarming. Maar als je dan de binnenruimte in de winter op een behaaglijke temperatuur wilt krijgen, moet een woning wel goed geïsoleerd zijn. Ons land kent verschillende bouwperiodes en dat zorgt voor woningen met een grote diversiteit aan isolatie: van ongeïsoleerd tot matig, redelijk of goed geïsoleerd. Ruwweg voldoet geen enkel huis dat voor de jaren ‘90 is gebouwd aan de wensen van nu op het gebied van energiebesparing en op het gebied van comfort. Om die reden moeten veel van die woningen aanvullend worden geïsoleerd. Maar ook bij recentere woningen kan er behoefte zijn om de gevel extra te isoleren, om zo de energiekosten te beperken. E-Board Een efficiënte manier om gevels te isoleren is het E-Board gevelsysteem. Dit gevelsysteem past bij ieder bouwsysteem, zoals beton, metselwerk, kalkzandsteen, houtskeletbouw en staalframebouw. Het maakt daarbij niet uit of het nieuwbouw of bestaande bouw betreft. De basis van dit gevelsysteem bestaat uit een ATGgecertificeerd EPS-paneel, dat tegen de bestaande buitenmuur wordt aangebracht met mortellijm en slagpluggen. De EPS-HR200-platen (λ = 0,031) zijn leverbaar in diktes van 60 tot 304 mm (tweelaags vanaf 204 mm). De gevelpanelen klikken vlot in elkaar door een slimme combinatie van een tand-en-groefsysteem en haak-lasverbinding. Men kan starten vanaf de fundatievoet, of een geïsoleerde kantplank monteren, waarop het eerste paneel verlijmd wordt. Vervolgens worden de baksteenstrips op de panelen verlijmd. Het systeem kent door zijn opbouw veel bijkomende voordelen. Maarten Wauters, verantwoordelijk voor het productmanagement bij VandersanAanbrengen steenstrips.
13 nr. 4 Juni 2024 E-Board-gevelsysteem bij nieuwbouw: Project Startbaan in Amstelveen. den en al vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling van E-Board, noemt er een aantal: “Het is vooral een duurzame oplossing. Er is bijvoorbeeld minder materiaal, en dus ook transport, nodig. En alles is later te recyclen. EPS kan zelfs zeven keer worden gerecycled. Verder zijn er geen geveldragers in de bouwlagen nodig of lateien boven ramen en deuren. Metselprofielen zijn eveneens niet nodig. Er resteren verder geen pallets, metselpuin en afvalspecie en dorpels hoeven niet te worden afgedekt. Ook ontstaat er geen witte uitslag op het metselwerk.” Een belangrijk voordeel is verder dat dit gevelsysteem kwalitatief kan geplaatst worden door vakmensen die van oorsprong geen metselaar zijn. Een aantrekkelijk gegeven, omdat er een steeds groter tekort is aan vakmensen, zoals metselaars. Op de isolatieplaten staan bijvoorbeeld handige voorbeeldvoegen die je kunt volgen bij het aanbrengen van de steenstrippen. Maarten: “Maar je kunt de EPSplaat ook omdraaien, zodat de vlakke kant naar voren komt. Je kunt dan de gekste verbanden maken, reliëfs aanbrengen en zelfs verticale strips zijn geen probleem. Tevens kun je kiezen voor voegen of voegloos werken. Als je dat allemaal in traditioneel metselwerk wilt doen, wordt het onbetaalbaar. Na 48 uur kun je trouwens al voegen, in plaats van na drie weken bij traditioneel metselwerk. Dus die steiger kan ook snel weg.” Sybren Runhaar, productmanager E-Board in Nederland, adviseert wel een ééndaagse cursus bij de Vandersanden Academy in Hedikhuizen, nabij ’s Hertogenbosch. “Deelnemers krijgen na afloop een certificaat en we helpen ook bij de opstart van een project, met tips. Hierdoor voorkom je problemen in de uitvoering en kun je direct aan de slag. Overigens organiseren we ook masterclasses voor ontwerpers en aannemers over onder meer bijzondere detailleringen.” Aantrekkelijk bij renovatie Het E-Board gevelsysteem is volgens Runhaar door de vele voordelen erg populair bij nieuwbouw: “Maar de bijkomende voordelen bij renovatieprojecten zijn bij veel aannemers en woningbeheerders nog onvoldoende bekend. Bij renovatie hoeft bijvoorbeeld het bakstenen buitenblad niet te worden gesloopt. Per project moet het buitenblad wel door een bouwkundig adviseur worden beoordeeld op zijn sterkte. Waar nodig kan dit buitenblad constructief worden versterkt met renovatieankers. Naast de al genoemde voordelen, speelt bij renovatieprojecten mee dat door het beperkte gewicht van circa 45 kg/m2 E-Board rechtstreeks aan een bestaande gevel is te monteren. Door het geringe gewicht is er ook geen nieuwe of aangepaste fundering nodig. Bovendien is er ISDE-subsidie mogelijk voor particulieren op E-Board (Meldcode KA 21336, red.). Het is belangrijk dat aannemers de bewoners daarop wijzen. En we kunnen ook tien jaar verzekerde garantie op het systeem geven.” Zijn Belgische collega Maarten Wauters merkt op dat in België dit gevelsysteem heel populair is in de renovatiemarkt om de gevel te isoleren met een keramische afwerking: “In België zijn veel handige particulieren, die hun woning zelf aan de buitenzijde isoleren met dit systeem. E-Board halen ze gewoon bij de handel.” Runhaar vult aan: “Weet je waar ons gevelsysteem ook heel geschikt voor is? Voor optopprojecten bij naoorlogse woongebouwen. Vaak gebruikt men een licht bouwsysteem, zoals houtskeletbouw, voor het optoppen. Dat is prima te combineren met dit lichte E-Board gevelsysteem.” Creatieve vrijheid Bij de keuze van de steenstrips is er keuze uit gezaagde of ECO-baksteenstrips. Zo kunnen er strips worden gemaakt door volle bakstenen te verzagen. Maar Vandersanden biedt ook ECO-baksteenstrips aan die rechtstreeks in speciale mallen worden gevormd en gebakken als strip. Hierdoor daalt het grondstoffengebruik met 70% in vergelijking met de traditionele gevelsteen. Er is verder geen materiaalverlies en het productieproces is afvalvrij. Het energieverbruik daalt met 50%. De strip wordt geleverd in Wasserstrich uitvoering of handvormuitvoering. Ze zijn leverbaar in veel kleuren. Er is verder keuze uit de strekstrip, een hoekstrip en een U-strip. Voor de bovenzijde van de negge bij kozijnen of overkragingen kunnen hoekzoolstrippen en zoolstrippen worden gebruikt. Een ‘hanekam’ boven een raam is eveneens mogelijk. Ook gevarieerde gevels met penanten, bijzondere structuren en ronde vormen zijn geen probleem. Er kunnen zelfs complete figuren in het metselwerk worden gemaakt door te spelen met reliëf. E-Board kan holle, bolle en niet-vlakke gevels tot 20 mm uitvullen. Wauters besluit: “Wij kunnen al tijdens de ontwerpfase meedenken met de ontwerper, aannemer en opdrachtgever. We kijken naar de detaillering en stellen een dossier samen. Ook tijdens de uitvoering kunnen we adviseren. Die advisering wordt vaak als toegevoegde waarde ervaren. Hiermee delen we onze kennis en ervaring in de toepassing van hoogstaande gevelisolatiesystemen.” Oud pand met gebogen sheddaken krijgt nieuw leven. Op de E-Board isolatieplaten staan handige voorbeeldvoegen die je kunt volgen bij het aanbrengen van de steenstrippen.
AQUANOVA PRO T. +31 85 064 2020 | INFO@ADLER-BENELUX.COM | ADLER-VERVEN.NL DE AQUA-NOVA PRO LAK OP WATERBASIS VOOR KRASBESTENDIGE OPPERVLAKKEN De Alsecco Alsicolor® buitenmuurverven overtuigen door hun kleurstabiliteit, lage verkrijting, hoge UV-bestendigheid en weerstand tegen vuil, algen en schimmels. Tegelijkertijd bieden ze een breed scala aan kleuren en ontwerpmogelijkheden. Tijd wordt een steeds belangrijkere factor bij de verwerking. Voor een efficiënte en snelle verwerking kunnen al onze buitenmuurverven kunnen worden verwerkt via professionele airless spuitapparatuur. AAN HET JUISTE ADRES: ALSICOLOR® BUITENMUURVERVEN Meer weten? www.alsecco.nl. Safety Guard Systems “edge” voor schuine daken Safety Guard Systems “slim+” voor platte daken Safety Guard Systems “Prime” voor platte daken Safety Guard Systems “slim” voor platte daken tijdelijke dakrandbeveiliging euroscaffold.com/dakrandbeveiliging Lees alles over Safety Guard Systems dakrandbeveiliging op euroscaffold.com/dakrandbeveiliging EN 13374+A1 KLASSE A en TÜV gecertificeerd Euroscaffold Nederland, Noordervaartdijk 15, 1561 PS Krommenie, +31 (0)75 622 37 84, info@euroscaffold.nl
(infotorial) Essenburg wijst hierbij op een belangrijk punt: de juiste toepassing van de combiplaat is cruciaal voor succes. WECAL Productie werkt nauw samen met eindgebruikers, verwerkers, voorschrijvers, ontwikkelaars en handelspartners die vaak nieuwe materialen aanleveren. Brandwerende Isolatieplaten Onlangs berichtte WECAL Productie in BouwTotaal over de voordelen van brandveilig detailleren met brandwerend geïsoleerde vezelcementplaten. Dit onderwerp is bijzonder actueel, zoals blijkt uit de recente publicatie van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid over brandveiligheid in duurzame en snel gerealiseerde woningen met als subtitel: Rode draad uit branden in de gebouwschil. WECAL Productie introduceert de nieuwe platen in enkel- of dubbelzijdig beklede varianten. Deze platen zijn drukvast, (geluids-) isolerend en brandwerend, en geschikt voor toepassingen in borstweringen, gevels en daken. De kern bestaat uit keramische perlietvezelplaat, die onbrandbaar is (brandklasse A). Door de toevoeging van keramische vezels is deze ook brandwerend en geluidsisolerend. Toepassing brandwerende isolatieplaten De brandwerende isolatieplaten zijn vooral bekend in toepassingen voor bewegende geveldelen zoals deuren en segmentpoorten. Ze worden tegenwoordig steeds vaker gebruikt voor eenvoudigere detailleringen zoals kozijnaansluitingen, plinten, kantplanken en geluidskasten. Dit wordt dan gecombineerd met enkel- of dubbelzijdige vezelcementplaat als afwerking. De plaat kan ook als brandscheiding of brandwerende plafondafwerking worden toegepast. Op verzoek van de markt werkt WECAL Productie aan de ontwikkeling van dunne, zelfdragende brandwerende scheidingswanden. Deze wanden bieden een stootvaste, schroefbare ondergrond en kunnen worden geleverd in trendy kleuren zoals antraciet of als beton-look variant welke eenvoudig kan worden nabewerkt. De kernisolatie van deze brandwerend geïsoleerde verzwaarde vezelcementplaat bestaat uit keramische perlietvezelplaat ook wel Batiboard genoemd. Ze zijn leverbaar in verschillende afmetingen, dichtheden en diktes, waardoor maatwerk mogelijk is. Het maatwerk is in minimale productiehoeveelheden al leverbaar. Dit product is geschikt voor buitentoepassingen en zwaarder belaste toepassingen zoals (onder)dorpels en brandwerende omlijstingen van voorzetwanden. Afhankelijk van het type isolatie en de dikte van de verzwaarde vezelcementafwerking kunnen de panelen, vormstukken en beklede platen worden geproduceerd in diktes van 26 mm tot ongeveer 65 mm. Kleurstelling De verzwaarde vezelcementplaten die als afwerking worden toegepast hebben als kleurstelling een natuurlijke betonlook en zijn te schilderen of te coaten met een standaard type betoncoating. Deze coating kan eveneens in een brandveilige variant als brandscherm fungeren. De vezelcementplaat is ook leverbaar in de populaire kleur DG Antraciet en biedt een afwerking die door en door gekleurd is en duurzaam op kleur blijft. Geïsoleerd vloerluik met tochtstrip Een ander nieuw product van WECAL is een geïsoleerd vloerluik met tochtstrip, gebaseerd op houtvezelcement. Dit vloerluik kan op maat worden gemaakt voor specifieke projecten en biedt thermische isolatie afgestemd op de benodigde isolatiewaarde van de vloer. Een op het luik aangebracht schuimband zorgt voor een tochtvrije afwerking. Deze vloerluiken zijn ook geschikt voor toepassing in tussenvloeren en zolderafwerkingen. Daar waar onderlinge ruimtes doorgekoppeld zijn, kan een brandveilige variant worden aangeboden, standaard geldt een uitvoering met EPS of XPS hardschuimisolatie. Innovatie door WECAL Michel Essenburg legt uit dat samenwerking met lijm- en isolatieproducenten en leveranciers van beplating leidt tot steeds nieuwe vragen en uitdagingen. Soms blijkt een voorgestelde oplossing niet volledig geschikt op basis van materiaaleigenschappen en verwerking. WECAL Productie adviseert dan of de oplossing technisch haalbaar en maakbaar is. Vervolgens worden prototypes ontwikkeld en aan de betrokken partijen voorgesteld. Na goedkeuring worden verwerkingsvoorschriften opgesteld en het nieuwe product in de juiste toepassing geïntroduceerd. Bij het ontwikkelen van de prototypes wordt er altijd rekening gehouden met een zo eenvoudig mogelijke verwerking. Volg ons via LinkedIn en blijf op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen: https://www.linkedin.com/company/ wecal-dak-isolatietechniek/page-posts/published/ Voor meer informatie over maatwerkoplossingen kunt u contact opnemen met Michel Essenburg via michel@wecal.nl. Innovatief maatwerk: van combinatie met isolatieplaat tot geïsoleerd vloerluik WECAL Productie krijgt steeds meer aanvragen voor maatwerkoplossingen waarbij isolatieplaten gecombineerd worden met beplating voor efficiënte toepassingen. Algemeen Manager Michel Essenburg benadrukt dat hun uitgebreide ervaring hen in staat stelt bijna onbeperkte mogelijkheden te bieden. Informatie: www.wecal.nl Combiplaat vezelcement Batiboard Vloerluik EPS Michel Essenburg tussen WECAL maatwerk
www.renovatietotaal.nlRkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=