48 nr. 5 September 2023 Installaties – Warmtepompen Slimme en integrale apparatuur verduurzaamt appartementencomplexen Steeds meer appartementsgebouwen in Nederland gaan van het aardgas af en kiezen voor een warmtepomp. De kans is daardoor groot dat op bepaalde tijdstippen de stroompiek zo hoog is dat het stroomnet het niet aan kan. Dat moet slimmer geregeld kunnen worden, zo dacht een consortium van bedrijven en instellingen onder de naam Happy Balance. Daaraan nemen deel: JAGA, DHPS, BeNext, Seinenenergie, SaintGobain, WeThePeople en SVn. Het resultaat: het Happy Balance-renovatieconcept. Auteur: Harmen Weijer. Foto’s: BeNext Bij het Happy Balance-renovatieconcept wordt de gebouwschil (gevel, dak, vloer) verbeterd en wordt de cv-ketel vervangen door een warmtepomp en Lage Temperatuur Verwarming-convectoren (LTV). Deze technologie kan samen met kennis van de Hogeschool Utrecht, de vraaggestuurde ventilatie op basis van CO2-sensoren van JAGA en de warmtepomp van DHPS tot een passend voorstel voor Verenigingen van Eigenaren leiden. Om dit concept breed te kunnen vermarkten, ontwikkelt TNO samen met de Stichting Happy Balance een Model Based Predictive Controller (MBPC)regelsysteem voor bestaande gebouwen. Leo Bakker van TNO over het concept: “Verduurzamen van Nederlandse klimaatsystemen is relatief complex. Warmtepompen hebben een stuk minder vermogen dan cvketels, waardoor het opwarmen van de woningen en het boilervat voor warmtapwater ruim op tijd moet gebeuren. Als daarnaast de salderingsregeling versobert, waardoor je minder terugkrijgt voor je opgewekte PVenergie, kan het slim zijn met deze zelf opgewekte energie je boilervat of woning eerder of extra te verwarmen. Dit schuiven met instellingen is ook interessant omdat het rendement van de warmtepomp vaak afhankelijk is van de buitentemperatuur. Daarnaast is dit interessant als de energieprijs gaat variëren in het kader van smart gridoplossingen in latere verduurzamingsstadia. Het wordt dus steeds belangrijker om daarin een goede balans te bereiken.” Regelsysteem Om dat te regelen heeft Happy Balance samen met TNO en technologiepartner BeNext met subsidie vanuit de Demonstratie Energie en Klimaatinnovatie (DEI+) van RVO een regelsysteem ontwikkeld: het Model Based Predictive Controller (MBPC)-regelsysteem voor bestaande gebouwen. De MBPCcontroller voorspelt aan de hand van online weersvoorspelling, informatie uit sensoren en modellen hoeveel warmte er nodig is. Bakker: “Wij onderzochten in vijf demowoningen waar zo’n MBPCcontroller was geïnstalleerd of het niet slimmer is om bepaalde installaties op een ander moment om energie te laten vragen. Daarvoor zijn sensoren op thermostaten en andere installaties in badkamers en keukens geplaatst. Zo kan het veel voordeliger zijn om een boiler overdag te laten opwarmen. Dan is het rendement van de warmtepomp beter, is er warm water nodig om te douchen en is er veel energieaanbod van zonnepanelen. Het vermijden van de ochtendpiek wordt nog wel een belangrijk punt als we allemaal op elektrisch verwarmen overstappen. De netwerken worden gemakkelijker overbelast.” Leusden Om dit te regelen is technologie van BeNext gebruikt, en uitgetest in een pilot in Leusden. “Dit appartementencomplex was al gerenoveerd, maar we hebben sensoren achteraf geïnstalleerd”, vertelt Edwin van Kessel van BeNext. “Daarmee konden we de prestaties van de warmtepomp en het ventilatiesysteem monitoren, maar ook het gedrag van de bewoners. Op deze manier kunnen we van ieder huishouden een profiel maken. Zo zagen we dat het warmwatergebruik redelijk constant is: de een vraagt alleen ’s ochtends veel warm water en de andere alleen ’s avonds. Dankzij die constante weet je dus dat die boiler overdag niet warm gehouden hoeft te houden, of wat het beste moment is om Dit appartementencomplex was al gerenoveerd, maar de sensoren zijn achteraf geïnstalleerd. Daarmee konden de prestaties van de warmtepomp en het ventilatiesysteem gemonitord wordne, maar ook het gedrag van de bewoners. De voorspellende regelsysteem, dat BeNext samen met Happy Balance TNO heeft ontwikkeld, en uitgetest in een pilot in Leusden.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=