RenovatieTotaal 4 - 2021

41 nr. 4 Juli 2021 Project Renovatie transformeert monument tot stadsmuseum van de toekomst Het Amsterdam Museum wordt volledig gerenoveerd tot een publieksvriendelijke plek waar bezoekers en bewoners Amsterdam leren kennen. Het ontwerp van het nieuwe Amsterdam Museum is gebaseerd op vier uitgangspunten: ruimte voor collectie en publiek, toegankelijkheid, zichtbaarheid en verduurzaming. Vooral de veranderingen ín het museumgebouw zullen het meest voelbaar zijn. Auteur: Harmen Weijer H et gebouw aan de Kalver- straat is steeds aangepast aan zijn gebruikers. Door de eeu- wen heen groeide het mee met de wensen van de bewoners: de zusters van het St. Lucien Klooster, de wezen van het Burgerweeshuis en de bezoe- kers van het Amsterdam Museum. Het monument en de locatie vertel- len de verhalen van Amsterdam. Dat is ook nu nog aan het gebouw af te lezen. Aan de historische structuur van huizen, aan de poorten en bin- nenplaatsen bijvoorbeeld, aan de gevels ontworpen door Jacob van Campen. Onderdelen die in het nieu- we ontwerp behouden blijven. Voormalige Burgerweeshuis Het museum is sinds 1975 gevestigd in het voormalige Burgerweeshuis aan de Kalverstraat. De locatie in het hart van de binnenstad en de rijke geschiedenis van het monument maken het de ideale plek voor het Amsterdam Museum, maar werd nooit gebouwd áls museum. De beperkingen daarvan zijn problema- tisch en staan in de weg van een 21ste-eeuwse bezoekersbeleving. De niveauverschillen en de routing beperken de toegankelijkheid voor mensen met een fysieke beperking. Door de geringe zaalafmetingen is het onmogelijk om alle stukken in de col- lectie te tonen. Grote topstukken zijn nu elders ondergebracht - zoals in de Hermitage Amsterdam - of blijven in depot. Ook op gebied van daglicht, klimaat en duurzaamheid moet een forse moderniseringsslag worden gemaakt. Noodzakelijke ingrepen die met respect voor de monumentale waarde van het gebouw gedaan wor- den en waar zorgvuldige afwegingen van experts, omwonenden en belan- genorganisaties aan ten grondslag lig- gen. Stadshal In het ontwerp van architectenbureau Neutelings Riedijk Architecten zijn grotere museumzalen opgenomen met meer ruimte voor de collectie, tij- delijke presentaties en educatie. De nieuwe, goed uitgeruste multifuncti- onele werk- en ontvangstruimtes en een auditorium die er komen zijn geschikt voor debat, workshops en onderwijs. Het gebouw krijgt een dui- delijk museaal parcours dat toegang geeft tot alle delen, ook de monu- mentale zoals het historische authen- tieke gewelf – dat nu niet toegankelijk is voor publiek - en de Regentenka- mer. Het ontwerp voorziet in een vanzelfsprekende routing met een begin, midden en einde. Bovendien wordt het museum van boven tot onder, optimaal toegankelijk voor iedereen. Ook voor de bezoekers met een fysieke beperking. Op het gebied van daglicht, klimaat en duurzaam- heid moeten ook forse modernise- ringsslagen worden gemaakt. De Stadshal, de nieuwe publieke entreehal, vormt straks het hart van het nieuwe museum. Het is een dub- belhoge ruimte, met een tribunetrap en bezoekersvoorzieningen zoals gar- derobe, sanitair, winkel, koffiepunt, infobalie en kassa. De Stadshal heeft een vrij toegankelijke omloop. Net als in de huidige Amsterdam Galerij is de omloop straks zonder kaartje voor iedereen te bezoeken. De Stadshal geeft toegang tot het oudste deel van het gebouw: het ondergrondse Gewelf. Hier begint en eindigt de nieuwe museumroute. Duurzaam monument Het gebruik van een bestaand gebouw is duurzamer dan nieuw- bouw. Ook is het behoud van het rijksmonument een essentieel onder- deel van de opdracht. De oude delen van het gebouw worden gerestau- reerd, in samenwerking met restaura- tiearchitect TPAHG Architecten. Het ontwerp wordt uitgewerkt door een integraal ontwerpteam en zal worden gebouwd volgens de huidige duur- zaamheidsinzichten. Er komt een warmte-koude opslag in de bodem en het gebouw wordt, waar mogelijk, voorzien van zonnepanelen. De installaties verbruiken weinig stroom en water, en regenwater wordt opge- slagen voor bevloeiing van de binnen- plaatsen. De groenvoorziening rond- om het uitzichtpunt draagt bij aan de waterberging en warmteregulering. Tot slot is het materiaalgebruik circu- lair en zo duurzaam mogelijk: de nieuwe constructies zijn grotendeels van hout en zogeheten CLT-hout (Cross Laminated Timber of kruis- laaghout) en de interieurafwerkingen zijn waar mogelijk van hergebruikt materiaal. Het ontwerp is gebaseerd op het BREEAM In-Use Excellent cer- tificaat. De procedure voor de aanvraag omge- vingsvergunning is inmiddels gestart. De prognose is dat vanaf maart 2022 de locatie sluit aan de Kalverstraat. Tijdens de verbouwing blijft het museum open. Naar verwachting zal het nieuwe Amsterdam Museum ope- nen in 2025, ter gelegenheid van de 750ste verjaardag van de stad. De toegang van het Amsterdam Museum vanuit de Kalverstraat. Foto Amsterdam Museum, Richard de Bruijn Een langdoorsnede van het ontwerp van te verbouwen museum. Afbeelding: Neutelings Riedijk Architecten, Het gewelf onderin het museum leent zich heel goed voor intieme lezingen.