RenovatieTotaal 4 - 2021

32 nr. 4 Juli 2021 ThemaDak- en gevelrenovatie: Hout Hoe voorkom je schade aan houten gevelbekleding? Omdat houten gevelbekleding een duurzame en natuurlijke uitstraling heeft, kiest een groeiend aantal architecten en bouwers hiervoor. Belangrijk in die keuze is een goede kennis van hout en vooral wat het op langere termijn voor effect heeft. Dat is zowel een esthetische effect (bijvoorbeeld door vergrijzing) als con- structief effect. Stichting Hout Research (SHR) doet ieder jaar inspecties, waarbij het opvalt dat de laatste jaren meer inspecties nodig zijn bij klachten voor houten gevelbekleding. Wat kan men er aan doen om die klachten te voorkomen? SHR geeft uitleg in dit artikel én in een cursus. Auteurs: René Klaassen en René Hillebrink (SHR) V eel houten gevelbekledingen zijn gemaakt van massief of gevingerlast hout. Maar ook van verduurzaamd naaldhout, gemo- dificeerd naald- en loofhout, bamboe en WPC’s. Deze laatste producten worden ook wood polymer composi- tes, wood plastic composites of hout- polymeercomposieten genoemd. Een met houtvezels versterkte kunststof dus. Gevelbekledingen worden afge- werkt en onafgewerkt toegepast. De afwerking kan een filmvormend dekkend of transparant verfsysteem zijn, maar ook een niet- of semi-film- vormend systeem. Het aanbod loopt uiteen: er zijn systemen op basis van water, oplosmiddel, synthetisch bind- middel of olie. Vaak gaat de afwerking gepaard met een brandvertragende behandeling van het hout. Sommige systemen creëren zelfs een uniform oppervlak van oppervlakteschimmels, die een beschermend en esthetisch effect hebben en worden gevoed met een olie- achtige behandeling. Ontwerp en detaillering Verder zijn ontwerp en detaillering belangrijk. Daarbij kun je de delen horizontaal plaatsen. Bijvoorbeeld over elkaar vallende rechthoekige planken zonder profilering (pot­ dekselen). Andere delen zijn aan de bovenzijde dunner (Zweeds rabat) of hebben ook nog een sponning (bevel- siding). Verder worden ook recht- hoekige delen toegepast met messing en groef (ontraden in verband met groot risico op schade) of - in plaats van een groef - een sponning (half- houts rabat). Een verticale toepassing levert min- der afwisseling op. Ook dan worden rechthoekige delen over elkaar geplaatst, waarbij het bovenliggende deel wel of niet gelijk is aan het onderliggende deel. Halfhouts rabat is hier eveneens mogelijk. Van oudsher heeft gevelbekleding een waterkerende en een windwerende functie, al komen ook puur estheti- sche gevels voor. Hierbij kun je de delen tevens los van elkaar monteren in allerlei variaties. Hoewel de onder- constructies niet zichtbaar zijn, is er een grote keuze qua opbouw, uitvoe- ring en bevestiging van de delen. Onderconstructies bevatten vaak folies en isolatiemateriaal. Voor de bevestiging kun je verschillende soor- ten nagels of andere technieken zoals clips gebruiken. Overzicht door inspecties Als houtinstituut voert SHR op ver- zoek regelmatig inspecties uit. Meest- al liep bij de projecten iets niet goed en zijn mensen ontevreden. Het beeld voldoet niet aan hun verwachting of ze denken dat er te snel onderhoud nodig is. Inspecties helpen ook bij de monitoring van het gedrag van hout in de toepassing in de loop der tijd. Bijvoorbeeld bij nieuwe producten of om de staat van een project in kaart te brengen voor het opstellen van onderhouds- en herstelplannen. Andere reden voor inspecties is kwali- teitscontrole op geleverde producten en materialen. Meest uitdagend zijn projecten die vragen om een verklaring van onver- wacht gedrag in de toepassing. Alleen met een open mind en interdiscipli- naire aanpak vind je in deze gevallen de oorzaak en daarmee vaak de oplos- sing. Het is motiverend om dankzij ervaring met houttoepassingen, fun- damentele kennis van hout en kennis van chemische en fysische processen steeds weer tot oplossingen te komen. Toepassing van houten gevels vraagt om goede kennis van Nederlandse richtlijnen Gevels die niet of alleen met een hoogwerker bereikbaar zijn, vereisen een onderhoudsvrien- delijke gevelbe- kleding. Deze gevel bestaat uit 30 jaar oude larikshout. Bij onderhoud kunnen bij een houten gevel afzonderlijk delen vervangen worden. Er komen ook andere vormen van houten bekleding voor, zoals deze gevel laat zien.