RenovatieTotaal 4 - 2021

28 nr. 4 Juli 2021 Thema Dak- en gevelrenovatie: Installaties Warmte opwekken uit leien daken van monumenten Een dag lang experimenteren leidde tot een oplossing waarmee honderden monumenten met een leien dak kunnen worden verduurzaamd. Lei Import, Q-Roof en twee ervaren leidekkers van F. Bogaerts Leidekkers- en Loodgietersbedrijf bogen zich over de vraag van de gemeente Middelburg om zonnewarmte te genere- ren via het leien dak van het monumentale stadhuis. Het is gelukt. Sinds driekwart jaar ligt er een zonnewarmtecollector onder het zuidelijk dakdeel van de inpandige Sterrenwacht Middelburg. Het systeem warmt het koude leidingwater richting warmtapwater op. “Zelfs op een koude winterdag met een buitentemperatuur van minus 5°C wordt het water al 38°C voordat het door de cv-ketel wordt na-verwarmd.” Auteur: Paul Engels R uud Derks van Q-Roof en Den- nis Ramaekers van Lei Import Dak en Gevel zijn zeer enthou- siast over het innovatieve systeem voor leien daken en over de eerste resultaten van de pilot. Derks: “De gemeente Middelburg wil verduurzamen en had de vraag neerge- legd of er mogelijkheden zouden zijn via het leien dak van het Rijksmonu- mentale gebouw bij het stadhuis. Dat moest dan op een onzichtbare manier gebeuren, want je wilt het monumen- tale karakter niet schaden. We zijn met een aantal partijen samengekomen op de researchafdeling van Lei Import om die vraag te beantwoorden. We had- den eerder een verborgen systeem onder dakpannen ontwikkeld, waarbij de warmte via aluminium ‘vingerstrip- pen’ wordt afgegeven, maar dit sys- teem bleek ongeschikt omdat het dak met leien heel anders wordt gedekt. De eerste reacties van de dakdekkers over onze ideeën was: ‘Dat gaat niet werken’. Al snel werd aan tafel de reac- tie: ‘oké, maar dan zouden wij het zo willen’. Aan het eind van de dag had- den we een systeem ontwikkeld dat technisch en praktisch prima toepas- baar is. Voor verschillende formaten leien en legwijzen.” Tienduizenden monumentale panden Ramaekers haakt in: “Het meest natuurlijke moment om zo’n systeem aan te brengen is bij nieuwbouw en bij renovatie; de ingreep bij een leien dak is immers arbeidsintensief. Toch zijn er tienduizenden monumentale panden in Nederland met een leien dak die geschikt zijn voor dit systeem. Eind 2019 stonden er in Nederland alleen al 61.863 rijksmonumenten geregistreerd. En dan heb ik het nog niet over de vele gemeentelijke monumenten. En er komen elke dag leien daken bij, ook in woningbouw- projecten, want het is een circulair natuurproduct met een zeer lange levensduur. Het is toch prachtig dat je zo’n product kunt combineren met geavanceerde installatietechniek om energie te besparen?” Aluminium platen tussen leilagen Bij het stadhuis in Middelburg was een deel van het dak aan renovatie toe. De gemeente wilde - mede in het licht van een regionale Europese samenwerking - een pilot uitvoeren met dit systeem. De leien zijn van het dak verwijderd, het systeem is aange- bracht en de leien zijn weer terugge- plaatst. Derks: “Het systeem bestaat uit aluminium plaatjes die tussen de lagen leien worden gedekt. Voor de inpassing van het systeem is het nodig dat de leien op een leilat wor- den geplaatst. Oude leien zitten vaak rechtstreeks op het dakbeschot beves- tigd, maar dan ontbreekt de ruimte voor de watervoerende leiding. Bij nieuwere leisystemen is de leilat wel gebruikelijk. De warmte van de leien wordt doorgegeven aan de leiding en opgeslagen in een buffervat op zolder. Kraanwater van 10-12°C wordt daar- doorheen gevoerd en opgewarmd tot pakweg 40°C in de winter en 60-70°C in de zomer. De cv-ketel warmt het water na, indien nodig, waardoor je ook een legionellaveilig watersysteem hebt.” Dankzij de hechte samenwer- king op het project met Jobse Leidek- Het systeem bestaat uit aluminium plaatjes die tussen de lagen leien worden gedekt. Voor de inpassing van het systeem moeten de leien op een leilat worden geplaatst.