RenovatieTotaal 3 - 2021

7 nr. 3 Juni 2021 Column In elk nummer van RenovatieTotaal geeft dr.ir . Haico van Nunen zijn mening over een aspect van ‘de renovatiewereld’. Haico van Nunen is adviseur bij BouwhulpGroep en lector Duurzame Renovatie bij het kenniscentrum Duurzame HavenStad van Hogeschool Rotterdam. Circulair gebruik van het bestaande Het lijkt wel of Duurzaamheid twee kanten kent: energie en materiaal. Op dit moment krijgt energie volop aandacht. Met name omdat de relatie tussen CO2 snel gelegd is, en we daar flink kunnen besparen. Maar vergis je niet, het materiaalge­ bruik van wonen is voor de helft verantwoordelijk voor de mi­ lieudruk. Het zou dus goed zijn om hier meer aandacht aan te besteden. De laatst tijd krijg ik dan ook veel vragen, onder meer van stu­ denten, die zich bezig willen houden met circulair bouwen. Een van de standaard vragen heeft betrekking op de materiaal­ keuze. Daarbij gaan ze al te snel voorbij aan de levensduur van een gebouw. Want zeg nu zelf, wat is beter: een gebouw dat makkelijk aan te passen is aan veranderend gebruik en daar­ door lang meegaat, of een gebouw met herbruikbare materia­ len maar moeilijk aanpasbaar aan veranderend gebruik en dus met een korte levensduur? Volgens mij zit de grootste waarde voor duurzaamheid, en daarmee ook de kwaliteit, in het accomoderend vermogen van een gebouw. De een noemt dat flexibiliteit, de ander noemt het overmaat. Het gaat over de mate waarin een gebouw kan wor­ den aangepast aan veranderende omstandigheden. Vaak pro­ beren we dat met technische oplossingen (verplaatsbare wan­ den, flexibele leidingsystemen,…) vooraf op te lossen. Veel belangrijker is om logisch na te denken over de mogelijk­ heden van een woning. Daarbij gaat het niet alleen om de ver­ bouwing van een pand. Verhuizen naar een grotere of kleinere woning is ook een manier om een passende woning te zoeken. Het gaat over een match tussen de gewenste functie en het gebouw. Soms kun je dit bereiken met aanpassingen in het gebouw, en soms alleen door te verhuizen. Kijk eens naar vooroorlogse wo­ ningen. Daar stond het aantal slaapplekken op ingetekend, soms wel zes of zeven bedden. Diezelfde woningen worden nu door een 1-2 persoons huishouden bewoond, en als ‘net pas­ send’ ervaren. De woning heeft dus het vermogen om in deze tijd ook mensen te huisvesten. Niet meer het grote gezin van weleer, maar een andere doelgroep. Ook dat is accomoderend vermogen. Wat ik hiermee duidelijk wil maken, is dat de bestaande wo­ ningvoorraad een belangrijke rol speelt in het (prettig) huisves­ ten van mensen. Circulariteit gaat niet alleen over het kiezen van een hergroeibaar materiaal of het vermijden van staal en beton. Het gaat over keuzes maken hoe je aan een huisves­ tingsbehoefte kunt voldoen. In het bij circulariteit vaak ge­ bruikte 10’R-model hebben we het dan over Refuse, Reduce en Rethink. In het dagelijks leven gaat het over het slim (her)ge­ bruiken van het bestaande. Groot tekort voor restauratie van Rijksmonumenten Er dreigt een groot tekort te ontstaan in het budget voor restauratie van rijksmonumenten. Dat is de conclu- sie van het rapport Monitor onder- houd & restauratie niet-woonhuis rijksmonumenten inclusief de Top- lijst grote restauratieopgaven. Eind 2020 is de landelijke restauratieop- gave begroot op ruim 850 miljoen euro. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) luidt dan ook de noodklok. Provincies hebben een taak om niet- woonhuis rijksmonumenten te restau- reren. Het restaureren van deze monu- menten is duur. De werkzaamheden zijn vaak complex en vereisen speciaal vakmanschap. In de vorige kabinets- periode is er eenmalig 323 miljoen euro vrijgemaakt voor erfgoed, waarvan een belangrijk deel voor rijksmonumenten met een grote restauratieopgave. Dat betekent dat komende kabinetsperio- de dit geld niet meer beschikbaar is, zo verwacht het IPO. De restauratie van rijksmonumenten is een doorlopende opgave, vindt IPO. Wanneer één monument verbetert, verslechtert de situatie van een ander monument. Het rapport wijst uit dat Nederland op de goede weg zitten en het aantal monumenten in goede staat voorzichtig toeneemt. Helaas verkeert er ook een groep iconische monumenten in slechte staat, stelt het IPO. “Iconische monumenten zijn van grote waarde voor onze cultuur- geschiedenis. Veel mensen voelen zich betrokken bij deze iconen. De kosten van deze projecten zijn zo hoog dat het huidige subsidiebeleid onvoldoen- de is. Voorbeelden hiervan zijn het Artis aquarium en daarnaast vele ker- ken, kloosters, fabrieken en verdedi- gingswerken. Voor deze iconen is meer geld nodig. De meest conserva- tieve schatting is 275 miljoen euro extra. Dit bedrag wordt nog hoger wanneer interieur, verduurzaming en publieke ruimtes ook worden meege- rekend”, aldus het IPO. Het is belangrijk dat er ook komende kabinetsperiode geld wordt vrijge- maakt voor de restauratieopgaven, stelt IPO. Een investering betekent ook meer werkgelegenheid en zou dus goed passen in een nationaal herstel- plan. “Erfgoed is leefgoed”, stelt Roy de Wit- te, dedeputeerde in de provincie Over- ijssel namens het IPO. “Het is meer dan alleen een verzameling stenen met historische waarde. Het brengt mensen samen en zorgt al generaties lang voor verbinding in onze dorpen en steden. Daar moeten en willen we zuinig mee omgaan. Daarom roepen wij het nieuwe kabinet op om ook de komende kabinetsperiode te investe- ren in erfgoed. Zodat ook toekomstige generaties dit kunnen erven en bele- ven.”