RenovatieTotaal 7 - 2020

21 nr. 7 December 2020 Installaties Moderne installatietechniek brengt middeleeuws kerkgebouw naar de toekomst Voorheen moest de koster extra vroeg naar de Sint-Liboriuskerk of Dorpskerk in Dinxperlo om alvast de luchtbehandeling handmatig aan te zetten, zodat de kerkgangers van de protestantse gemeente enkele uren later in een redelijk aangename temperatuur zaten. Na de maat- regelen die DWA heeft voorgesteld voor verduurzaming en verbetering van het comfort kan de koster op afstand op haar smartphone de nieuwe luchtbehandeling, vloerverwarming en convectoren regelen. “En doordat je de temperatuur nu ook gedurende de hele week goed op een basisniveau kunt houden, vergt dat veel minder energie, hoewel we zelfs met vloerverwarming en convectoren extra warmteca- paciteit hebben toegevoegd", legt projectleider Aart-Jan Schot van DWA uit. “Bovendien is het voorkomen van snelle temperatuur- of vochtwisselingen beter voor het historische orgel.” Auteur: Paul Engels D e kerk in Dinxperlo is een rijksmonument. De toren dateert uit 1400 en het schip is van 1509. De kerk telt verschillende muurschilderingen en het orgel is gebouwd in 1831, met gebruikmaking van onderdelen van het originele orgel uit 1707. Er stond groot onder- houd op het programma en er waren nieuwe audiovisuele middelen nodig. Een mooi moment om de kerk klaar te maken voor de toekomst. Daarom heeft DWA in opdracht van de Protestantse gemeente de moge- lijkheden van verduurzaming onder- zocht - compleet met temperatuur- en vochtmetingen - en is tevens geke- ken naar een beter gebruik, want de vaste banken in de zijbeuken werden weinig gebruikt, mede omdat het zicht op de kansel slecht was. Om voor vieringen een vrijere, flexibelere indeling te hebben, is naar een ont- werp van Pim van Dijk Designs de ruimte anders ingericht. De banken in de zijbeuken zijn verwijderd, waar- door de kerk nu ook voor concerten, lezingen of tentoonstellingen kan worden gebruikt. Daarnaast zijn er de rouw- en trouwdiensten. In de Tweede Wereldoorlog heeft een bombardement plaatsgevonden waar- bij met name het dak van de kerk werd beschadigd. Na de oorlog, in 1948, vond een grote restauratie plaats. Daarbij is onder andere een ventilator in een kelder naast de kerk geplaatst, die nog steeds functioneer- de, maar erg veel geluid produceerde. Deze kelder is toegankelijk via een toegangsluik in het gras. De lucht­ kanalen lopen ondergronds naar de kerk toe. Dat was in de winter goed zichtbaar, want boven die leidingen lag geen sneeuw. In de kelder is vrij recent een nieuwe cv-ketel geïnstal- leerd, die bij de verduurzaming kon worden gehandhaafd. Nieuwe laagtemperatuursystemen Aart-Jan Schot: “Om het comfort te De Sint-Liborius- kerk of Dorpskerk in Dinxperlo is verduurzaamd en het comfort is verhoogd. Om voor vieringen een vrijere, flexibelere indeling te hebben, zijn kerkbanken verwijderd en is de ruimte anders ingericht. Een groot deel van de kerk heeft vloerverwarming gekregen. In de kelderruimte, van buiten toegan- kelijk, is de nieuwe luchtbehandelings- kast geplaatst. schuimpanelen, die niet alleen voor isolatie van de lucht zorgen, maar ook de akoestiek verbeteren. En het mate- riaal is een stuk hygiënischer dan spaanplaat voor luchtkanalen.” Gelijkmatige, comfortabele warmte Dit voorjaar zijn de maatregelen uitge- voerd. Hoewel de winter nog moet komen, zijn de eerste ervaringen posi- tief. Aart-Jan Schot: “De warmte van de convectoren en de vloerverwar- ming, die een kleine 30% van de vloer bestrijkt, verspreidt zich mooi over de kerk. Overal kun je nu comfortabel zit- ten. De enthousiaste groep vrijwilli- gers die bij de verbouwing heeft gehol- pen, wil nog restanten puin dat sinds het bombardement tussen de gewel- ven ligt, verwijderen. Dat is een mooi moment om op de zolder isolatiede- kens aan te brengen, want er gaat een hoop warmte door het dak verloren. Mede daardoor is de energierekening na de verduurzaming een stuk lager. Schot: "De koster had de laatste jaren al gezocht naar mogelijkheden om de gasrekening te beperken en bijvoor- beeld met een iets lagere temperatuur het energieverbruik weten te verla- gen. Nu heeft de kerk grote stappen hierin kunnen zetten. En het comfort is sterk verbeterd, de temperatuur­ bewaking is nu automatisch en de bediening kan op afstand plaatsvin- den. Er zijn veel kerkgebouwen in Nederland en elk gebouw moet op de juiste manier worden verduurzaamd. Voor de Dorpskerk in Dinxperlo zijn door het prettig samenwerkende bouwteam de juiste keuzes gemaakt. De gebruikers profiteren hiervan.” verhogen heeft installateur Alferink een nieuwe, efficiënte luchtbehande- lingskast in de kelder geïnstalleerd. Daarnaast hebben wij extra warmte­ capaciteit toegevoegd. Te beginnen met de vloerverwarming in de zijbeu- ken en achterin de kerk, waar door aannemer Klomps de banken zijn weg- gehaald en een nieuwe grijze natuur- stenen vloer op het zandpakket is aan- gebracht. Onder de ramen zijn convec- toren geplaatst, als basisverwarming en voor het opvangen van koudeval. Er is nog gekeken naar voorzetramen, maar dat bleek niet fraai te worden. Al deze nieuwe warmteafgiftesystemen zijn laagtemperatuursystemen geworden, zodat een toekomstige warmtebron er makkelijk op kan worden aangesloten.” In zo’n rijksmonument is het belang- rijk om leidingen netjes weg te wer- ken. “De leidingen voor de convecto- ren konden in de stuclaag worden opgenomen, waarbij deze met speciale stucproducten is hersteld. We konden voor de aanvoer van de warmteleidin- gen ook gebruik maken van de stenen ondergrondse luchtkanalen. Deze waren van oudsher aan de binnenzijde afgetimmerd met spaanplaat, dat goeddeels was vergaan. Er is iemand in die kanalen gekropen en deze heeft de luchtkanalen bekleed met hard-