RenovatieTotaal 6 - 2020

6 nr. 6 Oktober 2020 Actueel Warmteterugwinning met hernieuwbare energie volgens BENG 3 Vanaf januari 2021 moeten alle nieuwbouw, zo- wel woningbouw als utiliteitsbouw, voldoen aan de eisen voor BENG 3. Oftewel: het aandeel her- nieuwbare energie in de woning. Maar welke in- stallaties voldoen hieraan? Inventum legt het je uit. Ventilatielucht als bron Eerder werd er in de NTA 8800 gesteld dat alleen energie afkomstig uit natuurlijke energiebronnen hernieuwbare energie is. Door het ministerie van Binnenlandse Zaken en NEN is echter vastgesteld dat ook uit ventilatielucht hernieuwbare energie gehaald kan worden. Dit wordt dan ook aangepast in de tekst van de NTA. Ventilatielucht Als je ventilatielucht als hernieuwbare energie- bron gebruikt, koel je deze verder af dan op dat moment de buitentemperatuur is. Dus: de buiten- lucht komt met 7°C de woning binnen. De lucht wordt in de woning opgewarmd tot ongeveer 20°C. De ventilatiewarmtepomp haalt hierna de energie uit de 20°C en blaast het tussen 3°C en -15°C naar buiten. Het verschil tussen de 7°C en 3°C tot -15°C is hernieuwbare energie. Ventilatiewarmtepompen De ventilatielucht gebruiken als energiebron zodat dit hernieuwbare energie is, kan alleen met een ventilatiewarmtepomp en niet met eenWTW- unit. De Modul-AIR ventilatiewarmtepomp van Inventum werkt op basis van ventilatielucht en komt hiermee positief naar voren in BENG 3. Daarbij is de Modul-AIR toepasbaar in (bijna) alle woningen met ventilatietype C én, ook combina- tie met de GreenComfort module, in woningen met ventilatietype D. GreenComfort module De GreenComfort werkt alleen samen met de InventumModul-AIR, die zorgt voor afvoer van de binnenlucht en de duurzame warmteterugwin- ning. De GreenComfort zuigt verse buitenlucht aan, die eerst gefilterd en vervolgens opgewarmd wordt. De lucht wordt daarna via afzonderlijke ventilatiekanalen naar de desbetreffende verblijfs- ruimten gevoerd. In tegenstelling tot een WTW met kruisstroom- wisselaar scoort de GreenComfort van Inventum wel goed in BENG 3. Dit komt omdat er door het gebruik van de Modul-AIR een grote bijdrage aan hernieuwbare energie is. Ben jij bezig met een project en wil jij nu al weten wat de hernieuwbare bijdrage van ventilatielucht voor jouw project kan betekenen? Neem dan con- tact met ons op via 030 – 274 84 84 of helpdesk@ inventum.com . Wij kunnen alvast de berekening voor je maken. INVENTUM WWW.INVENTUM.COM Nieuwe vakbeurs HOUTBOUW Tijdens het Nationaal Digitaal Houtbouwcongres 2020 lanceerde beursorga- nisator 54events zojuist HOUTBOUW, een nieuwe vakbeurs die in het teken staat van innovatieve oplossingen in hout- en hybride bouw. 54events voegt daarmee een derde vakbeurs toe aan haar voorjaarsportfolio, dat tot dusverre bestond uit de vakbeurzen RENOVATIE en MONUMENT. De 3 vakbeurzen vinden gelijktijdig en op dezelfde locatie plaats: van 18 tot en met 20 mei 2021 in de Brabanthallen in Den Bosch. Hout staat volop in de belangstelling, ook als bouwmateriaal. Reden genoeg – en een uitgelezen mogelijkheid – voor 54events om middels haar expertise op het gebied van zakelijke live events de toepassing ervan optimaal voor het voetlicht te brengen. Sander Braam, business development manager van initiatiefnemer 54events: “Wij zien steeds vaker en meer gebruik van hout in de woning- en utiliteits- bouw. Logisch, want hout heeft veel voordelen. Zowel als zelfstandige toepas- sing als in combinatie met andere bouwmaterialen en -methoden.” HOUTBOUW richt zich dus op innovatieve toepassingen in hout- en hybride bouw. Braam: “Via ken- nisoverdracht gaan wij bijdragen aan de groei van het aandeel hout in de bouw. Want hout kan een voor- name rol spelen in de energietransi- tie en een meer circulaire econo- mie. De weg daarnaartoe plaveien we met kansen en innovaties. Via een praktisch platform voor opdrachtgevers, adviseurs, architec- ten, constructeurs en bouwers, zoals wij dat ook met onze andere vakbeurzen doen. Allemaal events met een wezenlijke rol in de vor- ming van de toekomst.” Foto: Laminated Timber Solutions Drones en kunstmatige intelligentie voor versnellen verduurzaming in Diemen In opdracht van Rochdale gaat BAM Wonen 111 woningen in de wijk Spoor- zicht in Diemen verduurzamen. De technische opname van deze woningen ge- beurt op een innovatieve manier, met een geavanceerde drone. Hoe meer met behulp van drones kan worden geïnspecteerd, hoe sneller en betrouwbaarder voor opdrachtgevers kan worden gecalculeerd wat een renovatie gaat kosten en hoe lang deze gaat duren. Voor de start van een woningrenovatie of -verduurzaming moet in kaart gebracht worden in welke staat de woning verkeert. De inzet van innovatieve dronetechnologie en kunstmatige intelligentie zorgt ervoor dat in de voorberei- dingsfase van een verduurzamingsproject een maand tijdwinst geboekt kan worden. De opnames hoeven niet meer handmatig en door verschillende par- tijen gedaan te worden. Ook hoeven bewoners niet meer thuis te zijn en is voor- af nauwkeuriger te bepalen wat een renovatie gaat kosten. Erik van Berge- ijk, hoofd Innovatie & Technisch beleid van Rochdale: “Sneller, preciezer en minder gedoe voor onze huurders. Deze technologische ontwikkeling is zeer veelbelovend”. Door het lokaliseren van schades en gebreken, zoals scheurvorming en kapotte dakpannen, met een drone te doen, kunnen in plaats van 9 maar liefst 51 woningen per dag gescand worden. Eigenaar Droneview, Rahul Westerhoff: “Wat mensen met het oog zien, kun je de computer ook leren herkennen. Deze algoritmes passen we toe bij het opmer- ken van schades. Door deze automatisering verloopt de inspectie van woningen een stuk sneller.” 7 nr. 6 Oktober 2020 Column In elk nummer van RenovatieTotaal geeft dr.ir . Haico van Nunen zijn mening over een aspect van ‘de renovatiewereld’. Haico van Nunen is adviseur bij BouwhulpGroep en lector Duurzame Renovatie bij het kenniscentrum Duurzame HavenStad van Hogeschool Rotterdam. Renovatie op zijn tijd Een gebouw is niet statisch. Vanaf het moment dat het ge- bouwd is, ondergaat het allerlei veranderingen. Een gebouw is eigenlijk is een aaneenschakeling van cycli. Soms kort (schilde- ren) soms lang (funderingsonderhoud). Vanuit techniek, maar ook vanuit gebruik; van wisselwoning tot mensen die al veer- tig, vijftig jaar in dezelfde woning wonen. Al die cycli bij elkaar noemen we het gebruik van de woning. Overigens is dit gebruik in essentie bij uitstek geschikt voor een circulaire benadering, al is dat nog geen gemeengoed. Vanuit die cyclische gedachte zijn er momenten die ‘extra’ be- langrijk zijn. Een van die momenten ligt rondom de zestig jaar, je zou kunnen zeggen halverwege de levensduur. Na zo’n zestig jaar moet je met name goed naar de schil kijken of alles nog (constructief) in orde is. Kozijnen zijn aan vervanging toe, dakpannen zijn verweerd en wellicht spoelt het voegwerk op plekken uit en hangen de gordingen ondertussen enigszins door. Bovendien weet je zeker dat in zestig jaar tijd de energetische eisen zijn toegenomen, maar de prestaties niet. Dit beeld geldt voor alle woningen uit de jaren zestig. En laat dat nu net de periode zijn waarin we meer dan 100.000 nieuwe woningen per jaar bouwden. Dat betekent dus dat de komende jaren al die woningen een ‘extra’ belangrijk moment naderen. En de grote vraag is na- tuurlijk: wat op dat moment te doen? Het dak is misschien nog wel het makkelijkst. Het betreft een groot oppervlak, dus isole- ren is een goede keuze. Maar wil je dat goed doen, gaat het om meer dan een paar centimeter isolatie. Als ook de pannen ver- ouderd zijn (zoals vaker bij de betonnen pannen het geval is) dan is een dakrenovatie een optie, mogelijk met een dakkapel of zonnepanelen. De gevel is ingewikkelder. Het is niet ondenkbaar dat de kozij- nen de zestig jaar niet gehaald hebben en al eerder vervangen zijn. Dat wil je nu niet nogmaals doen. Maar zijn de aanslui- tingen op de gevel luchtdicht genoeg? Bovendien ben je er (energetisch) nog niet met spouwisolatie. In dat geval moet je op zoek naar oplossingen binnen of buiten de woning en dat is in beide gevallen ingrijpend. Met een dergelijke omvang voor ogen wordt nogmaals duide- lijk dat er een aanbod voor gevel- en dakrenovatie moet ko- men. Liefst in meerdere smaken zodat de bewoner kan kiezen. Tegelijkertijd is het voor de eigenaar(-bewoner) goed om te beseffen dat het ‘extra’ moment er aan komt, dit niet te ont- vluchten is, en dat je een plan maakt hoe je tot die totale reno- vatie gaat komen, in één keer of in stappen. Dus, wat wordt jouw renovatie tijd? Omvangrijke renovatie de Purmerhoek in Capelle a/d IJssel afgerond Woningcorporatie Havensteder en Team ERAFlats - een samenwer- kingsverband van Smits Vastgoed- zorg en TBI-onderneming ERA Con- tour - ronden vandaag, na anderhalf jaar, de renovatie van wooncomplex de Purmerhoek in Capelle aan den IJssel af. De buitenschil van het ge- bouw en alle 504 woningen zijn geïso- leerd en verduurzaamd. Ook aan de binnenzijde is gewerkt aan verbete- ring van het wooncomfort. Zo is in alle woningen het toilet vervangen en werden in een aantal gevallen een nieuwe keuken en badkamer geïn- stalleerd. Ook cosmetisch is de Purmerhoek grondig onder handen genomen. Jur­ gen Weerdenburg van Team ERA­ Flats: “We hebben het gebouw een meer open en toegankelijke uitstra­ ling gegeven met glazen balustrades en moderne, transparante entrees. Dat draagt sterk bij aan een gevoel van veiligheid voor bewoners en bezoe­ kers.” De werkzaamheden aan de Pur­ merhoek startten in 2019. Peter van Lieshout, directeur Wonen van Havensteder: “Wij willen met name de bewoners bedanken voor hun begrip en medewerking bij dit ingrij­ pende project. In de voorbereiding en tijdens de werkzaamheden hebben we voortdurend in contact gestaan met de bewonerscommissie. Het was een bijzonder prettige samenwerking.” De geplande feestelijke oplevering van de vernieuwde Purmerhoek kreeg van­ wege de coronamaatregelen een iets andere invulling. Alle bewoners ontvin­ gen als dank voor hun medewerking een kratje met daarin een recepten­ boek, een schort, een pollepel en verse producten voor een heerlijke tomaten­ soep. “Wat een ontzettend leuk gebaar”, aldus één van de bewoonsters van de Purmerhoek. “Uiteraard heb je altijd wat overlast bij zo’n groot project, maar we zijn zeker blij met het resultaat!” Herziene NEN 4010 gepubliceerd De norm NEN 4010 is herzien. Dit is de norm met eisen voor de algemene in- stallatiepraktijk van laagspanningsinstallaties. NEN 4010 is bedoeld voor alle ontwerpers en installateurs die de meest voorkomende werkzaamheden aan elektrische installaties voor laagspanning verrichten. De herziene norm is uitgebreid met: bouw- en sloopterreinen, campings, medisch gebruikte ruimten, afstemming van elek­ trisch materieel en inspecties. NEN 4010 is opgesteld om de vele eisen voor elektrische installaties voor laagspanning voor een bre­ de doelgroep toegankelijk te maken. Niet iedere installateur krijgt in zijn werk te maken met alle eisen die in NEN 1010 staan. Met een norm voor de algemene installatie­ praktijk, is NEN 4010 voor veel installateurs voldoende om hun veelvoorkomende werkzaamheden uit te voeren. Door NEN 4010 toe te passen voldoet de elektrische installatie aan de techni­ sche voorschriften van het Bouwbesluit over de voorzieningen voor elektriciteit die gelden uit het oogpunt van veiligheid voor de gebruiksfuncties van gebieden en ruimten. Dat geldt alleen binnen het toepassingsgebied van NEN 4010. Voor onderwerpen die buiten het toepassingsgebied van NEN 4010 vallen, moet NEN 1010 worden gebruikt.