RenovatieTotaal 6 - 2020

22 nr. 6 Oktober 2020 Thema: Dak- en gevelrenovatie Esthetisch en duurzaam: gevels van keramische dakpannen Zorgcentrum de Wijngaerd in Made werd in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw gebouwd en voldeed niet meer aan de eisen die de zorg tegenwoordig stelt. Tijd voor een complete renovatie. De gebouwen waaruit het zorgcentrum bestaat werden tot aan het betonskelet volledig gestript en vervolgens herbouwd om plaats te bieden aan een zevental woongroepen die elk beschikken over een gemeenschappelijke woonkamer. Auteur: Dolf van Eldik V oor de gevelbekleding werd door Rik Lagerwaard Architec- ten gekozen voor keramische dakpannen: de VH-Variabel in drie verschillende kleuren. De panden kre- gen daarmee een geheel nieuw, eigen- tijds aanzien. Het project stelde de bouwer wel voor een aantal uitdagin- gen in de verwerking. Voor de buiten- schil van het gebouw besloot Zwaluwe Bouw daarom met losse houtskelet- bouw elementen te werken. Volgens Edwin Knipscheer, bedrijfs- leider van Zwaluwe, werden daarmee drie vliegen in één klap geslagen: “door met deze elementen te werken konden we optimaal, duurzaam isole- ren, het voorkwam dat we, door het extra gewicht van de pannen, de fun- dering teveel zouden belasten met zwaar gevelmateriaal én het aanbren- gen van de pannen werd op deze ondergrond een stuk eenvoudiger waardoor het werk sneller verliep.” Drie kleuren gemêleerd De architect had in het ontwerp het soort pan aangegeven, de VH-Variabel, en een artist impressie gemaakt van de gewenste kleurstelling. Aan de hand daarvan benaderde Zwaluwe Bouw Maurice Aerts van Bouwcenter Logus om de juiste pannen te leveren. “We moesten niet alleen de juiste pan- nen in de juiste kleuren hebben”, stelt Knipscheer, “maar ook alle hulpstuk- ken zoals ventilatiepannen, chaperon- pannen en gevelpannen en natuurlijk de juiste daksysteemcomponenten zoals panhaken en schroeven.” Hoofd productgroep stenen, pannen en iso- latie van Bouwcenter Logus, Maurice Aerts, nam vervolgens contact op met BMI Monier, de fabrikant van de VH- Variabel. Aerts vertelt: “Samen met BMI Monier hebben we pannen gese- lecteerd en kleurkeuzes gemaakt. Met de drie gekozen kleuren, zwart mat verglaasd, lichtbruin en paars glan- zend verglaasd, hebben we op de bouwplaats een stuk proefgevel geplaatst. Nadat de architect en de opdrachtgever akkoord gaven konden we met Dakdekkersbedrijf Adriaans gaan zitten om het project voor te bereiden. Een behoorlijke klus, niet alleen omdat alle pannen geschroefd bevestigd moesten worden, maar ook omdat het kleurschema van de archi- tect voor het gemêleerd verwerken nauwkeurig moest worden gevolgd.” Systeembenadering “Zwaluwe Bouw heeft samen met de dakdekker de totale bestelling bepaald, BMI Monier heeft daarbij advies uitgebracht over de aantallen en de verankering. In totaal ruim zes- tigduizend dakpannen, inclusief alle benodigde daksysteemcomponenten en hulpstukken die in dezelfde kleu- ren moesten worden uitgevoerd’, ver- volgt Aerts, “het mooie is dat BMI Monier het dak als totaalsysteem benadert, dus niet als een verzameling losse onderdelen. Dat geldt ook voor een gevel. Alle onderdelen zijn op maat ontworpen en geproduceerd. Dat maakt het werk en stuk eenvoudi- ger en heeft als extra voordeel dat de gevelbekleding bij BMI Monier onder de daksysteemgarantie valt.” Het voordeel van een gevelbekleding met dakpannen is volgens Aerts niet alleen esthetisch. “Dakpannen wor- den minder snel vuil dan een gemet- selde gevel en regenwater loopt niet langs de muur maar direct de goten in. Bovendien vormen de pannen een extra beschermende schil rond het gebouw. Een gevelbekleding met dak- pannen is dus niet alleen esthetisch maar ook duurzaam.” Mooi eindresultaat Edwin Knipscheer van Zwaluwe Bouw is tevreden over het eindresultaat. Niet alleen omdat de aanpak met de houtskeletbouw elementen een schot in de roos was maar ook omdat er veel positieve reacties zijn op de uitstraling van de gebouwen. “De architect heeft precies gekregen wat hij voor ogen had en de omwonenden reageren enthousiast op deze unieke gevelbe- kleding. Maar het allerbelangrijkste is natuurlijk dat na de renovatie Zorg- centrum de Wijngaerd nu de beschik- king heeft over 60 ruime, zeer recent gerenoveerde verpleeghuis apparte- menten met een apart gedeelte voor beschermd wonen.” Dakpan als gevelbekleding bij renovatie Volgens Jan van Leeuwen, Manager Dakservice bij BMI Monier, biedt het toepassen van betonnen of kerami- sche dakpannen als gevelbekleding bij renovatieprojecten veel voordelen. Er ontstaan nieuwe, creatieve mogelijk- heden om gevels een totaal ander aan- zien te geven. De dakpannen kunnen zowel tegen nieuwe als bestaande bui- tenmuren worden aangebracht waar ze een extra beschermende schil rond het gebouw vormen. Ook holle en bolle gevels zijn geschikt om met dak- pannen te bekleden. Jan van Leeuwen: “Dakpannen bieden niet alleen nieuwe esthetische moge- lijkheden maar zijn tevens een zeer duurzame gevelbekleding. Onze afde- ling Dakservice adviseert graag bij projecten waar gevelbekleding met dakpannen wordt overwogen, ook bij nieuwbouw.” Meer info: www.monier.nl Creatieve mogelijkheden voor renovatieprojecten 23 nr. 6 Oktober 2020 Thema: Dak- en gevelrenovatie: De Inspectie “Denk niet te nauw over dilataties” Dat dilataties nodig zijn om de werking van de buitenmuur op te vangen, komt gevelinspec- teur Gerwin van den Berg van Total Wall regelmatig tegen. Want dat dit een vaststaand gegeven hoort te zijn voor aannemers, wil niet betekenen dat het ook altijd gebeurt of dat dit juist uitgevoerd wordt. In deze editie van De Inspectie laten we dat zien aan de hand van een aantal voorbeelden van zowel woningen als kantoorpanden. Auteur: Harmen Weijer Baksteengevels moeten in een aantal gevallen worden voorzien van dilata- ties. Door aangrijpende belastingen op de gevel en vervorming door tempera- tuurwisseling kan scheurvorming ont- staan. Baksteenmetelwerk heeft een treksterkte die slechts circa 5% van de druksterkte bedraagt. Scheurvorming ontstaat wanneer deze treksterkte overschreden wordt. Te krappe dilatatie Dat is te zien bij een complex van in totaal 138 woningen in Venlo, waar scheurvorming in de gevels een steeds terugkerend fenomeen blijkt te zijn. In de blokken van 6 tot 10 woningen aan onder andere de Rene van Chalon- straat. Op de foto rechtsboven is in het rode vlak te zien dat naast de hemel- waterafvoer een dilatatievoeg is aange- bracht. “Deze is te krap”, vertelt Ger- win van den Berg van Total Wall. “Tussen de ramen links is het gevolg hiervan te zien, namelijk scheurvor- ming. Dit is vaker gerepareerd, maar de scheuren kwamen terug.” Om dit voor eens en voor altijd op te lossen is meer nodig dan reparaties aan het metsel- en voegwerk. “Voordat we met de uitvoering beginnen, maken we door het intekenen van foto’s visueel zichtbaar wat er moet gebeuren. Hier in Venlo is het advies om de dilatatie breder te zagen. We hebben ook geadviseerd om rondom de dilataties extra spouwankers te plaatsen, indien niet bekend is of deze er zitten en wat de kwaliteit van de huidige spouwverankering is.” In combinatie met andere werkzaam- heden, zoals totaal gevelonderhoud, is de dilatatie breder gemaakt. De afge- spatte hoekjes van de stenen zijn later hersteld met een speciale steenrepara- tiemortel, uitgevoerd door Voegersbe- drijf Mario te Helmond. Het gescheur- de metselwerk is hersteld door middel van het toepassen van lintvoegwape- ningen. Stalen geveldragers In ‘s-Hertogenbosch heeft Total Wall vorig jaar in opdracht van de Vereni- ging van Eigenaren Westertoren een gevelinspectie uitgevoerd aan haar complex. Van den Berg: “Het doel van de inspectie is inzicht te krijgen in de oorzaak van scheurvorming rondom geveldragers en dilataties aan hun gevel.” Het gaat om appartementencomplex van 13 bouwlagen uit 2003. “We heb- ben schade gevonden voornamelijk ter Naast de hemelwaterafvoer van deze woningen in Venlo is een te krappe dilatatievoeg aangebracht. De dilatatie is groter gemaakt en de rest van de gevels is eveneens verbeterd. De geveldragers en dilataties gevel van het wooncomplex de Westertoren in ’s-Hertogenbosch had last van scheurvorming. Onder de geveldragers in het complex in 's-Hertogen- bosch zat nog specie, en tevens voelde de kit vrij hard aan. Tegenwoordig wordt er geen kitvoeg ter hoogte van de geveldrager toegepast. De ruimte tussen de dorpelsteen en de baksteen is te klein. Door uitzetting en krimp is de lintvoeg ge- scheurd. De steen zal smaller moeten worden en boven met een flexibele kit afgewerkt worden. Zo hoort het wel: de steen onder de geveldrager ligt vrij. Zo heeft het metselwerk de kans om uit te zetten zonder schade te veroorzaken. hoogte van de stalen geveldragers. We zien dat daar de stenen kapot gedrukt zijn, omdat ze geen bewegingsruimte hebben. Zo zat er nog specie onder de geveldrager zit, en ook voelde de kit vrij hard aan. Tegenwoordig wordt er geen kitvoeg ter hoogte van de geveldrager toegepast. Dat voorkomt de hier aangetroffen schade. Ons advies is om de kitranden en de voeg- specie onder de geveldragers te verwij- deren. Er moet ongeveer 7 à 10 mm vrije ruimte onder de geveldrager zijn. Zo heeft het metselwerk de ruimte om in verticale richting uit te kunnen zet- ten bij temperatuursverandering.” Daarnaast is de ruimte tussen de dor- pelsteen en de baksteen is te klein. Door uitzetting en krimp is de lint- voeg gescheurd. “De steen zal smaller moeten worden en boven met een flexibele kit afgewerkt worden”, advi- seert Van den Berg. Hoe het wel moet is ook te zien bij dit complex. Op de foto rechtsonder is te zien hoe de steen onder de geveldrager vrij zou moeten zijn. Zo heeft het met- selwerk de kans om uit te zetten zon- der schade te veroorzaken. “In dit soort projecten denken we als Total Wall praktisch mee met de gebouweigenaar. Als we problemen constateren, komen we ook met con- crete oplossingen om het op te lossen. We laten dit ook altijd door onze huis- constructeur toetsen en kunnen we desgewenst begeleiden in de uitvoer”, aldus Van den Berg. Meer info: www.totalwall.nl