RenovatieTotaal 6 - 2020

10 nr. 6 Oktober 2020 Thema: Dak- en gevelrenovatie Circulaire geveleconomie krijgt boost met project ReFace Een circulair gebruik van gevels komt een stuk dichterbij met het onlangs opgestarte project ReFace. Zowel leveranciers en producen- ten als urban miners werken in dit project samen. Door afvalstromen bij sloop en renovaties, maar ook in bestaande processen bij produ- centen, goed in kaart te brengen, wordt de basis gecreëerd om vraag en aanbod van gebruikte materialen voor gevels op elkaar aan te laten sluiten. Auteur: Harmen Weijer D e branchevereniging van gevelbouwers, de VRMG, is in samenwerking met een aantal marktpartijen het ReFace-project gestart, want de gevelindustrie wil graag een positieve bijdrage leveren aan de wereld van morgen. Dat zal een circulaire geveleconomie zijn, waarin producten en materialen worden hergebruikt, stelt Stingo Huurdeman van de VRMG. “Voor hoogwaardig hergebruik is het nodig om te weten wat er aan gevel- elementen, -producten en -materia- len vrijkomt, maar ook waar en wan- neer. Daarom hebben we voorafgaand aan dit project het platform Cirlinq opgezet. Hierin registreren wij pro- ducten en materialen die in de gevel worden verwerkt. We voorzien deze van een identifier, zoals een QR-code of een chip en maken ze uniek identi- ficeerbaar en traceerbeer. Hierdoor ontstaat er een producten- en materi- alenpaspoort, dat alle informatie gedurende de levensduur van het pro- duct opslaat.” Het product krijgt daarmee een DNA, zodat een produ- cent datagedreven besluiten kan maken of de materialen in het pro- duct hergebruikt kunnen worden. Hiermee wordt de circulariteit bevor- derd. Vraag en aanbod Met een ander platform, Excess Mate- rials Exchange (EME) geheten, werkt Cirlinq nauw samen. Huurdeman: “Dit brengt vraag en aanbod bij elkaar. Dus als één van de materialen vrijkomt, bijvoorbeeld bij een renova- tie, kan het worden aangeboden aan een andere gebruiker. EME bekijkt daarbij wat de financiële en ecologi- sche waarde is van de vrijgekomen producten, en brengt daarna het vraag en aanbod samen via 4D Matchmaking. Zo eindigen hoog- waardige materialen niet als afval.” Het ReFace project verkent wat er nodig is om deze platformen verder te integreren. Huurdeman: “We kijken eerst welke data nodig is voor het ver- krijgen van het juiste inzicht in de producten. Dan kijken we welke data er is en of deze toegankelijk is. Dat testen we uit in verschillende pilots met diverse producenten en afne- mers.” Een van die producenten is Pilking- ton, glasproducent voor de bouwsec- tor. Het van origine Britse bedrijf, dat sinds 2006 tot de Japanse NSG Group behoort, is al jaren actief op circulair vlak. En dat betekent vooral heel veel pionieren, vertelt Gerrit Maring, sus- tainability coördinator van Pilkington Nederland. “Wij hebben in 2019 onder andere geparticipeerd in het project “Risidual Value Calculator” van TNO waarbij onderzocht werd wat de restwaarde is van gebruikte materialen in de bouw. Nu is circulair hergebruik van glas best een lastig verhaal, want vind daar maar eens afnemers voor. Er is een gebrek aan een goed platform waar circulaire vraag en aanbod samen komen. Ont- werpen met gebruikte materialen is ook precies omgekeerd ontwerpen zoals we nu gewend zijn. Want nu ontwerpen we eerst en gaan we daar- na bijvoorbeeld ramen produceren; in de circulaire economie kijk je eerst wat voor handen is.” Ketensamenwerking Dat vraagt om veel meer samenwer- king in de keten, zoals ReFace juist wil realiseren, weet Maring. “Wij zijn hierbij al vroeg betrokken en uit een aantal sessies met ketenpartners – van architecten tot sloopbedrijven – hebben we een aantal quick wins gesignaleerd. Hoewel quick, het vraagt nog steeds veel tijd en energie, maar we hebben gekeken naar faal- kosten in de bouwketen. Soms kan net geproduceerd glas om uiteenlo- pende redenen niet meer gebruikt worden voor het doel waarvoor het is geproduceerd. Dit gaat nu het recyclingstraject in. Dan moet je den- ken aan dubbele bestellingen, kleur- en maatafwijkingen, maar ook kleine optische afwijkingen. Dan gaat het bijvoorbeeld om kleine krasjes op het glas, die met het blote oog amper te Het project ReFace gebruikt het platform Cirlinq, dat door brancheorganisatie VMRG is opgezet. Daarin worden producten en materialen geregistreerd die in de gevel worden verwerkt. Die worden voorzien van een identifier, zoals een QR-code of een chip om ze identificeerbaar en traceerbeer te maken. (afbeelding 1 en 2) Net geproduceerd glas kan om uiteenlo- pende redenen niet meer gebruikt worden voor het doel waarvoor het is geproduceerd. Dit gaat nu het recy- clingstraject in. Dat kan anders, vindt glasproducent Pilkington Nederland. 1 11 nr. 6 Oktober 2020 zien zijn en daardoor niet door de strenge keuring komt. Dat glas is in technisch opzicht 100% goed en dus nog heel goed bruikbaar.” Dat bleek tevens uit een onderzoeks- project dat twee studenten van de Saxion Hogeschool voor Pilkington Nederland begin dit jaar opleverden in het kader van hun minor Circulaire Economie. Belangrijk daarbij is dat de verschillende kenmerken van het te hergebruiken glas goed wordt gere- gistreerd, denk in het geval van glas aan de U-waarde of doorvalbeveili- ging. “Net op het moment dat we dit verder wilden uitwerken kwam het project ReFace in beeld, dus we heb- ben uiteraard gezegd dat we dit samen gaan ontwikkelen met Cirlinq en EME.” Op dit moment is Maring druk doen- de deze kenmerken in te voeren in de pilot. “Die pilot is een testgevel op papier, waarvan wij het glas verzorgen en waaraan we dus kenmerken toe- voegen voor in het Cirlinq en EME- systeem. Het voordeel om met net geproduceerd glas te werken is dat we weten wat de specificaties zijn. Dat is op dit moment moeilijk met tweede- hands glas van onbekende herkomst. En nog een voordeel, hoewel minder circulair: als een afnemer 3 glasele- menten zou zien in de database maar er eigenlijk 10 nodig heeft, dan kun- nen we deze op maat bijproduceren.” Gevel-as-a-service Pilkington Nederland is een van de leveranciers aan gevelsysteembou- wer Alkondor uit Hengelo. Deze bouwer assembleert gehele gevels in prefab, waarna ze in delen op locatie aan gebouwen worden bevestigd. Zo is Alkondor betrokken bij het con- sortium Inside Out dat in Utrecht een hoogbouwflat renoveert. “ReFace past precies in ons doel om gevel-as- a-service te kunnen aanbieden aan gebouweigenaren”, vertelt Martijn Veerman van Alkondor. “We willen namelijk graag de komende 30 jaar betrokken zijn bij onze klanten en door prestatieafspraken te maken op het gebied van gevels is dat voor hen en voor ons heel interessant. Op dit moment is het echter heel moeilijk om financiers en banken hiervoor warm te krijgen. Zij financieren op basis van de restwaarde, die op dit moment wordt bepaald door de hui- dige marktvraag. Dit omdat taxa- teurs niet weten hoe gevels er over 30 jaar bij staan. Maar op basis van de huidige marktvraag gaat geen bank ons concept financieren. ReFace helpt ons daarin, met part- ners als Alba Concepts en New Hori- zon, die bekwaam zijn in deze mate- rie. Hoe breder we dit in Reface uit- dragen, des te meer vertrouwen we weten op te wekken bij financiers.” Rekenen aan de waarde Technisch is het in ieder geval moge- lijk, vertelt Veerman. “We hebben een nieuw gevelsysteem ontwikkeld, dat we in de loop van dit jaar op de markt willen zetten. Dit systeem is modulair en losmaakbaar en dus circulair. Het wordt niet met bouten en moeren bevestigd, maar is inklembaar, zodat het ook eenvoudig te verwijderen is en daarna weer opnieuw te gebruiken is. Dat is nodig zodat we ook met zekerheid garanties kunnen geven dat we de gevel over 30 jaar weer kunnen hergebruiken. Dankzij ReFace kun- nen we bepalen of dit systeem circu- lair genoeg is, of dat we het nog moe- ten aanpassen. En we kunnen dankzij ReFace rekenen aan de waarde van de gevelsystemen.” Welke pilot Alkondor precies gaat inbrengen is nog niet helemaal duide- lijk, maar gerede kans dat dit een nieuw project in Den Haag gaat wor- den. Veerman: “Het betreft een gebouw in Den Haag aan de Waldeck Pyrmontkade. We hebben de intentie om hier eind dit jaar samen met RE- Born en GearCraft gevel-as-a-service toe te passen, dus op basis van ver- huur waarbij de gebouweigenaar geen eigenaar meer is van de gevel. De con- tracten zijn in concept klaar en eind dit jaar beginnen we met de montage van de geveldelen.” Alkondor wil samen met RE-Born en GearCraft gevel-as-a-service toepassen bij de renovatie van een pand aan de Waldeck Pyrmontkade in Den Haag. Alkondor is betrokken bij het consortium Inside Out dat in Utrecht een hoogbouwflat renoveert. In deze flat worden nieuwe geveldelen geplaatst, die niet alleen beter zijn geïsoleerd, maar waarin ook zonnepanelen, ventilatie-units en zonwering zijn geïntegreerd. 2