RenovatieTotaal 5 - 2020

6 nr. 5 September 2020 Actueel Oude technische school Groningen krijgt nieuwe woonbestemming De gemeente Utrecht wil het oude schoolgebouw aan de Rubenslaan 91, dat al 10 jaar leegstaat, in oktober slopen, maar enkele buurtbewoners willen daarvoor een stokje steken. Ze vinden het moder- nistische pand van cultuurhistorische waarde voor de wijk en willen dat het wordt gerenoveerd. Ze hebben daarvoor een petitie gestart, en een van de bewoners, een architect, heeft de gemeente een brief geschreven. De gemeente wil hier echter in de toekomst een nieuwe school kunnen bouwen. Het schoolgebouw heeft veel Rietveld-achtige ken- merken en is ontworpen in de jaren 50 door Piet Dingemans, een van Utrechts’ bekende naoorlogse architecten. In mei ontving de buurt een wijkbe- richt, waarin bekend werd gemaakt dat de gemeente voornemens is de school te slopen. “De enige reden voor de sloop die in de brief staat aangegeven is dat het pand in slechte staat is. Dat is echter te verwach- ten omdat het pand simpelweg niet is onderhouden door de gemeente. Zowel nieuwbouw als renovatie zouden grote investeringen vragen. Het pand is wel degelijk op te knappen voor een zeer redelijke prijs, dat blijkt ook uit de eigen technische evaluatie van de gemeente zoals dit met de buurt is gecommuni- ceerd. Maar omdat de gemeente nú nog geen duide- lijke invulling heeft voor het pand of de grond is de argumentatie dat deze investering niet nú gemaakt kan worden, en dat de school daarom nú gesloopt moet worden. Deze onomkeerbare beslissing nú nemen, leidt tot afbraak van cultureel erfgoed zon- der duidelijke visie op de toekomstige invulling”, aldus de buurt op een speciale website. Dat wordt ondersteund met een brief die bewoon- ster van de wijk Lisanne Havinga aan wethouder Anke Klein schrijft. Ze woont tegenover de school, en doet als bouwfysicus en architect al jaren onder- zoek aan de TU Eindhoven naar verduurzaming van bestaande gebouwen. “In het rapport ‘Erfgoed van de wederopbouw’, gepubliceerd door de gemeente Utrecht in maart 2016, wordt de wijk beschreven als een van slechts twee ‘gebieden met bijzondere waar- de’. Ik wil benadrukken dat de school onderdeel is van een van Utrechts’ bijzondere en meest ‘gave’ naoorlogse wijken, dit zou bij de beslissing de school te slopen moeten worden meegewogen”, aldus Havinga. Aan de Van Schendelstraat in Groningen staat het gebouw van de voormalige technische school van Noorderpoort. Dit pand wordt al ruim drie jaar niet meer gebruikt als school en staat, op enkele tij- delijke huurders na, deels leeg. TBI-onderneming Koopmans Bouwgroep uit Enschede brengt hierin verandering en geeft het pand een nieuwe woonbe- stemming. Het gebouw, met een bruto vloeroppervlakte van circa 8.500 m 2 , heeft een gedeeltelijke status als gemeentelijk monument en telt vier verdiepingen en een souterrain. Koopmans maakte een plan voor transformatie van dit pand waarbij de monu- mentale uitstraling behouden blijft. Voor het ont- werp heeft de ontwikkelende bouwer het Gro- ningse architectenbureau De Zwarte Hond in de arm genomen. Het plan bestaat uit een zeer gedif- ferentieerd woonprogramma met onder meer vrije sector huurappartementen van verschillende groottes, waaronder loftwoningen en penthou- ses. Een onderdeel van het totale plan is een woon- concept waarin co-living centraal staat. In het hoofdgebouw komen kleinere appartementen die gebruik maken van algemene voorzieningen, zoals een gezamenlijke woonkamer, keuken, werkplekken, wasruimte en deelauto’s. Op dit moment is nog niet bekend wanneer de transfor- matie start. Dat gebeurt in goed overleg met alle betrokken partijen en heeft mede te maken met de tijdelijke huurders die nu via leegstandsbe- heerder CareX in het pand wonen of werken. Koopmans heeft het plan verworven vanuit een openbare tender, die in 2019 is uitgeschreven door het projectbureau Huisvesting van Noorder- poort. Vanuit de vijftien aangemelde marktpartij- en werden er op basis van ervaring en visie drie geselecteerd voor deelname aan de dialoogfase. De eisen en wensen van de opdrachtgever en de oplossingsrichtingen, die de betreffende markt- partij voor ogen had, werden in deze gesprekken besproken. Op deze manier is de planuitwerking geoptimaliseerd en maximaal afgestemd op de eisen en wensen van de opdrachtgever. De gemeente Groningen was ook vertegenwoordigd bij deze gesprekken. Noorderpoort werkte voor de verkoop van de locatie nauw samen met de gemeente om tot een gezamenlijke herontwikke- ling van het gebied te komen. Bron: Koopmans Utrechtse buurt wil renovatie van karakteristieke school 7 nr. 5 September 2020 Column In elk nummer van RenovatieTotaal geeft dr.ir . Haico van Nunen zijn mening over een aspect van ‘de renovatiewereld’. Haico van Nunen is adviseur bij BouwhulpGroep en lector Duurzame Renovatie bij het kenniscentrum Duurzame HavenStad van Hogeschool Rotterdam. Flatrenovatie als kans Het aanpakken van een meergezinswoning wordt als moeilijk ervaren. Het gaat verder dan enkel de bouwtechnische kwali- teit, het gaat tevens om de problematiek van het wonen met zoveel mensen in één gebouw. Als je geluk hebt, gaat het over een portiek met zes of acht mensen, met een beetje pech over een galerijflat met honderd woningen en een veelvoud aan be- woners. Maar eigenlijk bieden flats juist een kans om snel grote stap- pen te maken. Zo biedt de schil binnen het project al vaak vol- doende schaal om herhaalbare oplossingen toe te passen en kan de installatie gedeeld worden. Of wellicht heeft een flat vanwege de omvang voldoende warmtevraag om de start van een warmtenet in een gebied mogelijk te maken. Op deze manier kunnen flats een onder- steuning zijn van de startmotor in een buurt of wijk. Maar dit alles alleen als het met de bewoners tot stand komt en priori- teit wordt gegeven aan hun problemen. De bouw van meergezinswoningen piekte medio jaren zestig, begin jaren zeventig en zeker in de stedelijke situatie zijn veel flats gebouwd. Het was een goede manier om in huisvesting op grotere schaal te voorzien. Nu zijn we ruim een halve eeuw verder. Veel van deze wonin- gen zijn vijftig tot zestig jaar oud en toe aan renovatie. De mooie, prachtige kolossen van weleer waarderen we nu toch heel anders. In ieder geval van buiten, het uiterlijk, maar ook de sociale veiligheid rondom die gebouwen. Wat gaan we er mee doen, slopen? Maar waar gaat iedereen dan wonen? Van binnen hebben (zeker de latere flats) best ruime platte- gronden, dus daar zit het probleem niet zozeer. Het probleem zit in hem veelal in toegankelijkheid (veel portiekflats hebben geen lift), veiligheid (veilige vluchtwegen bij brand) en gehorig- heid. De coronacrisis heeft ook duidelijk gemaakt dat er meer aandacht voor buitenruimte gewenst is (te kleine balkons). Ook de schil van de gebouwen wordt als lastig ervaren. Ener- zijds vraagt het om onderhoud, anderzijds stelt de energie- transitie eisen aan deze gebouwen en eigenlijk wil het oog ook wat! Er moet wat gebeuren en misschien wordt het tijd om de flats niet links te laten liggen en mee te nemen in de verduurza- mingsopgave, maar ze juist aan te grijpen voor een versnelling in de verduurzaming. Hoe kun je de problemen van de bewo- ners oplossen en toch extra kwaliteit toevoegen zodat je niet alleen de basiskwaliteit op orde hebt, maar energetische de juiste stappen maakt en qua beeld en gebruik weer een volle- dige nieuwe en bijdetijdse woning krijgt? Dat is de opgave waar we voor staan. Woningen in Prinsenbeek van energielabel F naar A BAM Wonen heeft in opdracht van vermogensbeheerder MN 98 ver- duurzaamde woningen aan de Vaan- delstraat, Banierstraat, Vianendreef en Sinopelhof in Prinsenbeek opgele- verd. De woningen zijn door BAM Wonen duurzamer gemaakt en er is onderhoud uitgevoerd. Hierdoor zijn de woningen van een onzuinig ener- gielabel D, E of F naar een zuinig energielabel A en een paar woningen naar B gegaan. Door de maatregelen wordt circa 75.000 m 3 gas per jaar be- spaard en circa 13.000 kg CO 2 per jaar gereduceerd. Het gaat om 98 rijwoningen uit de jaren zeventig. De verduurzamings- maatregelen bestonden onder meer uit het vervangen en isoleren van het dak, nieuwe goten en dakramen. Waar het nodig was, is de cv-ketel vervangen door een HR-ketel. Ook hebben de woningen spouwmuuriso- latie gekregen en is enkel glas vervan- gen door HR++ glas. Het ventilatie- systeem en de tochtdichting is ver- vangen en er is vloerisolatie in de kruipruimte aangebracht. Tijdens de verduurzaming zijn ook direct onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Schoorstenen en houtrot zijn hersteld en slecht voegwerk is vernieuwd. Ook zijn de woningen geschilderd. Al deze maatregelen zor- gen ervoor dat de woningen er weer fris uitzien en toekomstbestendig zijn.