RenovatieTotaal 1 - 2020

14 nr 1 Februari 2020 Installaties Beetje eigenwijs zijn voor slimme renovatie kerkgebouw De Ark Als professionele installatiebedrijven zeggen dat iets ongebruikelijk is, dan zal menigeen die visie volgen. Vrijwillig projectcoördinator Hans Rootert trok bij de renovatie van kerkge- bouw De Ark in Reeuwijk-Brug veelal zijn eigen plan. Met als resultaat dat zowel de bouw- kundige als installatietechnische oplossingen hebben bijgedragen aan een kwalitatieve en kostenbeheerste renovatie van het gebouw uit de jaren 70 van de vorige eeuw. “Het gebouw is veel energiezuiniger en comfortabeler geworden en de verschillende ruimten ogen eigentijds en sfeervol.” Auteur: Paul Engels H et kerkgebouw was oorspron- kelijk gedeeld eigendom van de Protestantse Gemeente De Ark en R.K. Parochie de Verlosser. Toen die laatste tien jaar geleden haar activiteiten concentreerde rondom haar monumentale kerkgebouw in Reeuwijk-Dorp, was de vraag of het protestantse kerkgebouw nog toe- komst had, mede gelet op het achter- stallige onderhoud op dat moment. De gemeente opperde een woonge- bouw, op die aantrekkelijke locatie naast het winkelcentrum en aan een waterpartij. Dan zou er een beschei- den nieuw kerkgebouw elders kunnen verrijzen, maar De Ark koos voor behoud en een grootschalige renovatie van het vertrouwde pand. Hans Rootert, lid van het College van Kerkrentmeesters, had zijn sporen verdiend als inkoopcoördinator bij grote bouwbedrijven. Hij kwam samen met andere vrijwilligers tot een doordachte aanpak, waarbij specialis- tische, lokale bedrijven werden inge- schakeld, aangevuld met de inzet door de kerkleden. “Veel kerken in Neder- land uit de jaren 60 en 70 van de vori- ge eeuw staan voor een renovatie- en verduurzamingsopgave. Wij hebben hier laten zien dat dit prima mogelijk is. Mits je eerst een goed plan maakt en voor overeenstemming zorgt bin- nen de mix van professionele partijen en vrijwilligers.” Praktische rode renovatiedraad Bij de renovatie traden direct tegen- vallers op. Zo bleken de houten kozij- nen zo slecht dat deze allemaal moes- ten worden vervangen. “Dan is het gebruikelijk om complete kozijnen te plaatsen, maar wij hebben gekozen om de bovendorpel te laten zitten, zodat het sloopwerk aan de gevelconstructie Kerkgebouw De Ark is grondig gerenoveerd en verduurzaamd, maar wel op een praktische manier. Het resultaat van de renovatie en herinrichting hee tot sfeervolle ruimten geleid. Renovatie en herbestemming van kerkgebouwen In totaal zijn in Nederland in de loop van de geschiedenis ruim 19.000 kerken gebouwd, waarvan er nog ongeveer 7000 het beeld van steden en dorpen bepalen. Van dit aantal hebben ongeveer 4000 de status van gemeentelijk of rijkmonument. De ruim 1200 kerken die voor het jaar 1800 zijn gebouwd, hebben vrijwel allemaal de status van rijksmonument. Volgens Kerkbalans zijn er nog ongeveer 4000 kerkgebouwen thans in gebruik als kerk. Daarvan zijn er ongeveer 2300 protestants en naar schatting 1700 rooms-katholiek. Veel van die 3000 andere kerkgebouwen in Nederland hebben inmiddels een andere bestemming gekregen, met name een culturele of maatschappelijke functie, maar ook als woonge- bouw. Wat opvalt is dat de kerkgebouwen die in de jaren 60 en 70 zijn gebouwd, zoals kerkgebouw De Ark in Reeuwijk- Brug, nog voor het overgrote deel als kerkgebouw dienstdoen (naar schatting ruim 97%). Echter, aangezien deze gebouwen veelal niet aan de huidige maatstaven qua duurzaamheid en comfort voldoen, ligt hier een grote opgave voor renovatie en verduurzaming van deze kerkgebouwen. De vrijwilligers en professionals die bij de renovatie van De Ark betrokken zijn, laten zien dat die opgave haalbaar is. Zeker als de uren van de vrijwilligers flink oplopen. Projectcoördinator Hans Rootert becijfert dat het aantal vrijwilligersuren bij ‘zijn project’ inmiddels is opgelopen tot ruim 4800 uur. werd beperkt. Er werden nu een soort onderzetkozijnen met HR++ glas geplaatst, zodat de koudeval bij de raampartijen niet meer voelbaar is voor de kerkgangers. Bij de nieuwe toiletten zou het tegelwerk moeten worden vervangen, maar door hier voorzetpanelen te gebruiken, voorkom je veel (sloop)werk en zorg je voor makkelijk schoon te maken toiletten. Achter de wanden is tevens plek voor alle leidingen. Vanuit die gedachte hebben wij ook de nieuwe keuken opgezet. Compleet met een verrijdba- re buffetkast. Je moet vooral praktisch blijven en dat is de rode draad bij deze renovatie.” Zelflerend Dat blijkt ook uit de keuze voor witte reflecterende dakbedekking, die de koellast in het gebouw vermindert. Een ander voorbeeld is de keuze voor nieuwe radiatoren, die veel eficiënter de warmte afgeven. Hans Rootert: “We hebben alle leidingen geïsoleerd om warmteverlies te voorkomen. Eén van ‘slimmigheden’ bij de verwarming is het vervangen van de zes aanwezige cv-ketels in het ketelhuis door twee zelflerende ketels, in combinatie met zelfdenkende pompen. Dan wordt gezegd dat zoiets niet bestaat, maar dan ga ik zoeken totdat ik een fabri- kant vind die ze kan leveren. Ja, dan ben ik een beetje eigenwijs, maar ik geloof in die oplossing. We hebben de cv-ketels gescheiden van elkaar in een cv-ruimte opgehangen. Die verwar- men elk een deel van het gebouw: kerkgebouw/vergaderruimten en domineeskamer/fysiotherapieruimte. Zo hadden wij geen lange leidingen meer nodig, die hinderlijk door je gebouw lopen en onderweg warmte verliezen. Bovendien waren ook de eisen voor een ketelhuis niet meer van toepassing. Werden voorheen de ketels al op zaterdagavond in werking